«Կտավատ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
չ կետադրություն, փոխարինվեց: ։Ի → ։ Ի, : → ։ (31) |
||
Տող 9.
| ordo =
| familia = [[Կտավատազգիներ]]
| genus =
| species = ''' Կտավատ սովորական'''
|parent = Linum
Տող 18.
* {{btname|Linum crepitans|([[Boenn.]]) [[Dumort.]]}}
* {{btname|Linum humile|[[Mill.]]}}
* {{bt|Linum usitatissimum|([[Mill.]])
[[Pers.]]|var=humile}}
* {{bt|Linum usitatissimum|<br />[[Vavilov]] & [[Elladi]]|subsp=transitorium}}<ref>Согласно данных [[Germplasm Resources Information Network|GRIN]]. См. карточку растения</ref>
Տող 33.
|grin = 70409
}}
'''Կտավատ''' ({{lang-la|''Línum usitatíssimum''}}), վուշ, [[կտավատազգիներ]]ի ([[վուշազգիներ]]) ընտանիքի միամյա և բազմամյա խոտաբույսերի, հազվադեպ՝ կիսաթփերի
== Ծագում ==
[[Պատկեր:Linum usitatissimum - Köhler–s Medizinal-Pflanzen-088.jpg|մինի|ձախից]]
Կտավատի սերմի ծննդավայրն հին [[Հնդկաստան]]ը, հենց այնտեղ են մոտ 9000 տարի առաջ արտադրվել առաջին
Հին հույներին հայտնի էր կտավատի սերմի բուժիչ
== Կենսաբանական նկարագիր ==
Ցողունը կանգուն է, ճյուղավորվող, բարձրությունը՝ մինչև 50
Ծաղկաբույլը կեղծ հովանոց է կամ գալարք, հազվադեպ՝ ոլորք, ծաղիկները՝ կապույտ, երկնագույն, վարդագույն, կարմիր, դեղին,
Պտուղը հինգբնանի, կլորավուն կամ ձվաձև տուփիկ է, սերմերը՝ գորշ դեղնավուն, մանր ու
{{Ֆոտոշարք|Linum usitatissimum (OliBac).jpg|ш1=200|Linum usitatissimum seed capsules, vlaszaaddozen.jpg|ш2=260|Flax seeds.jpg|ш3=270|տեքստ=Ձախից աջ, ծաղիկը, պտուղները, սերմերը|color=lightgreen}}
Տող 56.
== Քիմիական կազմ ==
Կտավատի բոլոր տեսակները պարունակում են յուղեր (մինչև 33%), [[սպիտակուցներ]], [[գլյուկոզա]], լորձանյութ, լինին, [[վիտամիններ]], [[ֆերմենտներ]] և այլն։ Կտավատի ձեթով պատրաստում են տարբեր
Կտավատի սեմերի մեջ պարունակվող կիսաչհագեցած ճարպաթթուները, այդ թվում նաև` օմեգա-3 և ալֆա-լինոլաթթուն, մեր բջիջները պաշտպանում են քաղցկեղային հիվանդություններից, ճնշում արդեն առկա ուռուցքների աճը, և նպաստում մարդու իմունային համակարգի աշխատանքի
Սերմերում պարունակվող բջջանյութերը նվազեցնում են քաղցկեղով հիվանդանալու ռիսկը, իր մեջ ներծծելով աղիների վնասակար նյութերը և ուժեղացնելով
== Արտադրությունը տարբեր երկրներում ==
Տող 102.
{{See also|Կտավատի յուղ}}
[[File:Brown Flax Seeds.jpg|thumb|Կտավատի սերմեր]]
Կտավատի սերմերի մեջ պարունակվող մեծ խտությամբ լիգնանն օժտված է ուժեղ հակաօքսիդանտային, հակաքաղցկեղային և հակաալերգենային
Բոլորին հայտնի են կտավատի սերմերի ու յուղի բուժիչ
Ժողովրդական բժշկության մեջ կտավատի յուղը լայն կիրառում ունի ճարպակալման, աղեստամոքսային տրակտի, միզուղիների, սրտանոթային համակարգի հիվանդությունների դեպքում կիրառվող դիետիկ ու բուժական-պրոֆիլակտիկ սննդակարգի
Կտավատի ձեթն օգնում է թութքի և դիզենտերիայի մնացորդային ազդեցության
Կտավատի մանրաթելից պատրաստված գործվածքները շատ գեղեցիկ են, լավ ներծծում են խոնավությունը և արագ չորանում են։
== Ծանոթագրություններ ==
Տող 113.
== Գրականություն ==
* ''Вехов В. Н. и др''. Культурные растения СССР / Под. редакцией Т. А. Работного. — М.
* {{ռուսերեն գիրք|автор=|заглавие=Всё о лекарственных растениях на ваших грядках|ссылка=|место=СПб|ответственный=Под ред. Раделова С. Ю.|издательство=ООО «СЗКЭО»|год=2010|страницы=178|страниц=224|isbn=978-5-9603-0124-4}}
*Юзепчук С. В. Род 836. Лён — Linum // Флора СССР. В 30 т. / Начато при руководстве и под главной редакцией акад. В. Л. Комарова; Ред. тома Б. К. Шишкин и Е. Г. Бобров. — М.—Л.
== Արտաքին հղումներ ==
| |||