'''Զաքարիա Ա Ձագեցի''' (ծ. թ. անհտանհայտ- 876876թ.), Ամենայն Հայոց կաթողիկոս 855 թ-ից։ից առ 876թ.։ Հաջորդել է Հովհաննես Դ Ովայեցուն։ Գահակալել է քաղաքական ծանր պայմաններում, երբ երկիրը գտնվումնոր էր ավարտվել հայերի 850-855թթ.ապստամբությունը արաբական տիրապետության ներքո։դեմ։ Զաքարիա Ա Ձագեցուն հաջողվելհաջողվում է մեղմել արաբարաբների ոստիկանի՝հայերիհալածանքները։ նկատմամբԿաթողիկոսը գործադրած հալածանքները ու բռնությունները։ Գործունգործուն մասնակցություն է ունեցելունենում հայ-բյուզանդական եկեղեցական հարաբերություններում, պաշտպանելպաշտպանում Հայ եկեղեցու դավանական սկզբունքներըդավանությունը Հույն եկեղեցու նկրտումներից։ Նրանկրտումներից, օրոքկասեցնում Կ. Պոլսի Փոտ պատրիարքըպատրիարքի (858-867, 877-886) բազմիցս փորձել է միացնել Հայ եկեղեցինեկեղեցուն բյուզանդականին՝քաղկեդոնականություն պարտադրելովպարտադրելու ընդունել քաղկեդոնականություն։ Ի պատասխան՝փորձերը։ Զաքարիա Ա Ձագեցին նամակ է հղել Փոտ պատրիարքին,որովհղած մերժելիր էնամակում Հայհիմնավորում եկեղեցուն հասցեագրված մեղադրանքները և հիմնա-վորելէ, որ նրաՀայ եկեղեցու վարդապետությունը համահունչ է երեք տիեզերաժողովների դավանությանը։ Փոտ862 պատրիարքը նամակով մեկ անգամ ևս փորձում է ապացուցել Քաղկեդոնի ժողովի ուղղափառությունը և առաջարկել քաղկեդոնականություն ընդունել։ 862թ-ին Շիրակավանում Զաքարիա ա Ձագեցու և Աշոտ իշխանաց իշխանի նախագահությամբ տեղի ունեցած ժողովը մերժելմերժում է Փոտքաղկեդոնականություն առաջարկը։ Բյուզանդական կողմը հետագայում ևս դիվանագիտական ճիգեր է գործադրել՝ գլուխ բերելու եկեղեցական միությունը։ Այս խնդրին են նվիրված 864-867-ին Զաքարիա Ա Ձագեցու ևընդունելու Փոտի միջև փոխանակվածառաջարկը։ նամակները։
Զաքարիա Ա Ձագեցու գրչին են պատկանում միթվով շարք (14) ճառեր, որոնք տեղ են գտել Ճառընտիրների և Տոնապատճառների մեջ։ Դրանք ընթերցվել են եեկեղեցականեկեղեցական տոների ժամանակ։ Ճառերից մի քնիսը (Ի Մկրտութիւնն, Ի չարչարանս Քրիստոսի, Ի մեծի աւուր շաբաոթւն թաղման Տեառն« Ի Յարութիւն Քրիստոսի») շարադրված են Նիկոդեմոսի պարականոն Ավետարանի, Եղիշեի, Հովհան Ոսկեբերանի աշակերտ Թեոփիլոսի, Գրիգոր Նազիանզացու, Բարսեղ Կոեսարացու, Եպիփան Կիպրացու համաբնույթ ճառերի հետևողությամբ։ Ճառերի մեծ մասն ունի մեկնողական ուղղվածություն, ինչն հատուկ էր վաղ շրջանի ճառերին։ Զաքարիա Ա Ձագեցու ճառերը կարևոր սկզբաղբյուրեր են Հայ եկեղեցու աստվածաբանության, քրիստոսաբանության, աստվածաշնչական պարականոնների, եկեղեցական ավանդության հետազոտման համար։ Այդ ճառերում կան ուշագրավ մանրամասներ, որոնք հաճախ յուրովի լրացնում են պարականոններից արդեն հայտնի պատումները։ Զաքարիա Ա Ձագեցու ճառերը կարևոր են հայով լեզվի բառագանձի ուսումնասիրման համար։ Դրանց մեջ առկա բազմաթիվ բառամիավորումներ բացակայում են «Նոր բառգիրք հայկազյան լեզվի» բառարանում։
<ref>http://araratian-tem.am/media/Qrist.%20Hayast..pdf« Քրիստոնյա Հայաստան հանրագիտարան, Երևան, 2002, էջ 635</ref>:
