«Լորենցո Բերնինի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
{{միացնել|Ջովաննի Լորենցո Բեռնինի}}{{Տեղեկաքարտ Քանդակագործ
| Անունը հայերեն = Լորենցո Բերնինի
| Բնօրինակ անուն ազգանուն = Gian Lorenzo Bernini
Տող 21.
 
== Կենսագրություն ==
[[Պատկեր:Estasi di Santa Teresa.jpg|մինի|Սուրբ Թերեզայի առևանգումըզմայլանքը]]
[[Պատկեր:Rom09t.jpg|մինի|Մեդուզայի կիսանդրին]]
[[Պատկեր:Vierstroemebrunnen Piazza Navona Rom.jpg|մինի|Քառաթև շատրվան, Հռոմ]]
Տող 27.
Ուսումնառությունն ստացել է իր հոր՝ Պիետրո Բերնինիի (1562–1629) արվեստանոցում։ 1606 թվականին նա իր որդու հետ տեղափոխվել է Հռոմ՝ Պաուլ 5-րդ պապի համար Պաոլինայի տաճարը կառուցելու համար։
 
1618-1625 ընկած ժամանակահատվածում Բերնինին կարդինալի եղբորորդու՝ Սցիպիոնե Բորգեսեի պատվերով ստեղծել է հայտնի դիցաբանական քանդակախումբը՝ Էնեասն[[Էնեաս]]ն ու Անքիզը, Պրոսերպինայի[[Պերսեփոնե|Պերսեփոնե]]ի առևանգումը (1621/22), Ապոլոնն[[Ապոլոն]]ն ու Դափնեն[[Դափնե]]ն և Դավիթը։ Այս քանդակներն աչքի են ընկնում իրենց դինամիկայով, շարժունությամբ, ստվերների և լույսի յուրօրինակ խաղով ու ժեստերի հուզականությամբ։ Այս քանդակներն այժմ գտնվում են Հռոմում՝[[Հռոմ]]ում՝ Բորգեսեի պալատում։
 
Բերնինիի նշանավոր աջակիցներից էր [[Հռոմի պապ]] Ուրբանոս VIII-ը, ով մեծապես նպաստել է նաև Հռոմի սբ. Պետրոս եկեղեցում Սբ. Պետրոսի շիրիմի վրա կաթողիկոսական գահավորակի կառուցմանը։ Բերնինին այն կառուցել է Բորոմինիի օգնությամբ՝ միացնելով Պանթեոնի բրոնզապատ սյունասրահին (1624–1633)։
 
Նրա ճարտարապետական աշխատանքներում հիշարժան է քանդակի ու ճարտարապետության միաձուլումը, ինչի լավագույն օրինակներ են է «Սուրբ Թերեզայի առևանգումըզմայլանքը» (1646–1652), «Պետրոսի տաճարը» (1656–1666).: ԲերինինինԲերնինին 1629 թվականին ավարտին է հասցրել Բարբերինի պալատի կառուցումը, ստեղծել է Սուրբ Պետրոսի հրապարակի սյունաշարը (1656–1667 թվականներ, Ալեքսանդր VII-ի հովանավորությամբ), ՔառաթևՉորս գետերի շատրվանը՝ Նավոնա հրապարակում (1647–1651 Ինոսցենս X-ի հովանավորությամբ)։
 
Իր ողջ կյանքի ընթացքում Բերնինին աշխատել է Հռոմի ութ պապերի համար և այդ ընթացքում երբեք չի լքել Հռոմը՝ բացառությամբ այն դեպքի, երբ [[Լյուդովիկոս XIV Արև արքա]]ն հրավիրեց նրան [[Փարիզ]]՝ [[Լուվր]]ի վերակառուցման պլաններպլանները մշակելու համար։ Եթե դրանք նույնիսկ չեն պահպանվել ամբողջությամբ, ապա մեծ հետք են թողել եվրոպական աշխարհիկ ճարտարապետության վրա։ Սակայն Բերնինիի՝ դասական բարոկկոյի[[բարոկկո]]յի յուրովի ներկայացումը զերծ չմնաց քննադատությունից։ Այսպես օրինակ՝ ֆրանցիսկո Բորոմինին մեղադրում է [[Միքելանջելո]]յի ոճական հնարանքները միօրինակ ձևով պատճենելու մեջ։
 
Բերնինիի անունով է կոչվել [[Մերկուրի մոլորակի(մոլորակ)|Մերկուրի]]ի մի խառնարանը<ref>[http://planetarynames.wr.usgs.gov/Feature/708 Bernini] planetarynames.wr.usgs.gov, abgerufen am 2. April 2012</ref>: Նրա երկու դուստրերը՝ Կելեստեն ու Անգելան մինչ նրա մահը ապրել են որպես միանձնուհի՝ Սուրբ Ռուֆինայի վանքում։
Բերնինիի խղճուկ գերեզմանը գտնվում է Սուրբ Մարիա եկեղեցու մոտ։
 
Տող 43.
* '''Սուրբ Պետրոսի ամբիոնը''' (1624 թ.), բրոնզ, Վատիկան
* '''Տրիտոնի շատրվանը''' (1624&nbsp;-&nbsp;1643 թթ.), պիացցա (հրապարակ) Բարբերինի, Հռոմ
* '''Սուրբ ԹերեզիԹերեզայի զմայլանքը''' (1647&nbsp;-&nbsp;1652 թթ.), մարմար, Սանտա-Մարիա-դելլա-Վիտորիա եկեղեցի, Հռոմ
* '''Չորս գետերի շատրվանը''' (1648&nbsp;-&nbsp;1651 թթ.), մարմար և [[տրավերտին]], պիացա Նավոնա, Հռոմ
* '''Երանիելի Լյուդովիկա Ալբերտոնիի զմայլանքը''' (1671&nbsp;-&nbsp;1674 թթ.), մարմար, Սան-Ֆրանչեսկո-ա-Ռիպա եկեղեցի, Հռոմ
Տող 49.
 
== Արվեստի հովանավորությունը Հռոմում ==
Հռոմի պապ Ուրբանոս VIII-ի և Լորենցո Բերնինիի համագործակցությունն արվեստի բնագավառում բավականին արգասաբեր էր։էր: 17-րդ դարում որոշ իտալական [[քաղաք-պետություններպետություն]]ներ անկում ապրեցին, ինչը բերեց հովանավորչական միավորումների կառուցվածքային փոփոխությունների։ Շատ արվեստագետներ ձգտում էին դեպի Հռոմ, քանի որ Հռոմի պապերն ու նրանց զարմիկները, բացի ազդեցիկ լինելուց նաև հարուստ ազնվականներ էին, ովքեր ամենակարևոր պատվիրատուներն էին։էին: Երբ [[կարդինալ]] Մաֆեո Բարբերինին 1623 թվականին Հռոմի պապ ընտրվեց, Վատիկանը[[Վատիկան]]ը շատ հարուստ քաղաք էր։ Նա խոշոր չափերի գումարներ էր տրամադրում՝ արվեստագետների ազատ զարգացմանը նպաստելու համար։ Նա՝ որպես կաթոլիկ եկեղեցու միապետ, իր ուսերին դրված պարտականություններն արդարացնելու համար պիտի մեծապես աջակցեր արվեստի զարգացմանը։ Մինչ օրս հիշատակության արժանի է հատկապես Ուրբանոս VIII-ի ներդրումը Հռոմի՝ որպես արվեստի հավերժական քաղաք հռչակվելու մեջ։ Բերնինին ճանաչում էր նրան դեռևս կարդինալ եղած ժամանակ։ժամանակ: Նա նկատել էր երիտասարդ արվեստագետի տաղանդը և վստահելով նրան՝ տվել իր առաջին պատվերը։պատվերը: Սակայն նա դեռևս այնքան մեծ ազդեցություն չուներ, որեսզի կարողանար երիտասարդ արվեստագետին հանարաճանաչ դարձներ։դարձնել: Պապ ընտրվելուն պեսպես՝ նա մեծ հռչակ պատրաստեց Բերնինիի համար ողջ Հռոմում ու Եվրոպայում։[[Եվրոպա]]յում։ Նա ցանկանում էր արվեստագետին իրեն մոտ պահել՝ նրա հռչակից օգտվելու համար։ Դա պայմանավորված էր այն փաստով, որ այդպիսի մեծ պատվերները հռչակ էին բերում ո միայն արվեստագետին, այլ պատվիրատուին նույնպես։ Այսպես Բերնինին ստեղծագործում էր առավելապես Բարբերինի ընտանիքի համար։ Պապը մեծապես ջանում էր, որպեսզի թույլ չտար որևէ այլ արվեստագետի Բերնինիի հետ մրցակցության մեջ մտնելու։ Ինքը՝ Բերնինին ևս ուշադրություն էր դարձնում, որպեսզի իր՝ այդ բնագավառում ունեցած առաջին տեղը կասկածի տակ չառնվեր։ Այլ արվեստագետներ կարողանում էին հայտնի դառնալ, միայն, երբ հովանավորվում էին Բերնինիի կողմից։ Պապի և Բերնինիի հարաբերությունները հիմնված էին փոխադարձ հարգանքի ու վստահության վրա։ Ուրբանոս VIII-ի մահից հետո նա աշխատում էր ԻնոցենսԻնոսցենս X-ի համար և շարունակում էր հովանավորել երիտասարդ արվեստագետներին։
 
== Պատմամշակութային դասակարգում ==
Բերնինին մեծ ազդեցություն է ունեցել Հռոմի [[Ճարտարապետություն|ճարտարապետության]] ու [[Քանդակագործություն|քանդակագործության]] զարգացման վրա։
 
Բերնինիի համար, ի տարբերություն իր հակառակորդ Բորոմինիի, բնութագրական է այն, որ նա իր ժամանակի նշանավոր ճարտարապետներից մեկն էր, ով հայտնի էր հատկապես շինության ճակատային մասի հստակ ուրվագծերուվուրվագծերով, [[Վերածննդի դարաշրջան]]ի ձևերի վրա ավելի մեծ ուշադրության կենտրոնացմամբ և քանդակագործության ու ճարտարապետության ներդաշնակ համադրությամբ։
 
Քանդակագործի նրա գործունեության մեջ [[ռեալիզմ|ռեալիստական]] մի կարճ ժամանակահատվածին հաջորդել է [[իդեալիզմ|իդեալիստական]] փուլը, որում դիմանկարինդիմանկարի հիմնական ոճին հետևելուց բացի մեծ դեր է կատարել նաև ներկայացման վեհությունը։ Այս հատվածից սկսած՝ նրան բնորոշ է իդեալիստական, բայց շատ շարժուն ոճ։
 
Բերնինիի հայտնի ժամանակակիցն է նաև ժարտարապետճարտարապետ ու քանդակագործ Ալեսանդրո Ալգարդին (1598–1654)՝ հռոմեական բորոկկոյի[[բորոկկո]]յի նշանավոր ներկայացուցիչներից մեկը։ Բերնինիի հայտնի աշակերտներից են՝ Էրկոլե Ֆերատա, Անտոնիո Ռագի, Դոմենիկո Գուիդի, Կոզիմո Ֆանցելի։
 
== Գրականություն ==