«Տիգրանակերտ (մայրաքաղաք)»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 62.
| կայք =
}}
'''Տիգրանակերտ''', երբեմնի հզոր [[քաղաք]] [[Մեծ Հայք]]ի [[Աղձնիք]] նահանգում, [[պատմական Հայաստան]]ի [[Պատմական մայրաքաղաքները|հինգերորդ մայրաքաղաքը]]։ Ենթադրաբար գտնվել է ժամանակակից Սիլվան քաղաքի մոտակայքում, [[Դիարբեքիր]] (պատմական Ամիդ) քաղաքից մոտ 60 կմ հյուսիս-արևելք, [[Սասուն|Սասնա լեռների]] հարավային ստորոտին։ Քաղաքը հիմնադրել է հայոց աշխարհակալ արքա [[Տիգրան Բ Մեծ]]ը:
Ենթադրվում է, որ Տիգրանակերտը ունեցել է մոտ 100 հազար բնակիչ։ Նրանք հիմնականում զբաղվել են արհեստագործությամբ և առևտրով։ Տիգրանակերտը եղել է նաև մշակութային խոշոր կենտրոն։ Ըստ հունա-հռոմեական աղբյուրների, [[Տիգրանակերտի թատրոն|հայկական թատրոնի առաջին շենքը]] կառուցվել է Տիգրանակերտում [[մ.թ.ա. 69]] թվականին, սակայն շինության հետքերը մինչև օրս հայտնաբերված չեն։ Տիգրանակերտը շրջապատված էր 25 մ բարձրությամբ պարսպով, որի ներսում տեղադրված էին ախոռներ և պահեստներ, իսկ պատերի տարբեր մասերում կան հունարեն արձանագրություններ։
Տիգրան թագավորի պալատը, շրջապատված պարտեզներով, լճերով, գտնվել է միջնաբերդից դուրս։ Տիգրանակերտը նվաճվել է և մասնակիորեն ավերվել է Լուկուլլոսի [[մ.թ.ա. 69]] թվականի արշավանքների ժամանակ։ [[մ.թ.ա. 55]] թվականին Տիգրան Մեծի մահից հետո դադարել է [[Հայաստան]]ի մայրաքաղաքը լինելուց։ [[Արտաշատ]]ի հետ միացած էր [[Արքունի Պողոտա]]յով։
== Հիմնադրում ==
Տիգրան Մեծը ([[մ.թ.ա. 95]]-[[Մ.թ.ա. 55|55]]) դարձավ [[Առաջավոր Ասիա]]յի մեծագույն մասի տիրակալը: [[Հայկական աշխարհակալ տերություն]]ը նվաճումների հետևանքով կարիք ուներ նոր մայրաքաղաքի: [[Արտաշատ]]ն արդեն չէր կարող կատարել այդ դերը, քանզի մնացել էր տերության ծայր [[հյուսիս]]ում, իսկ [[Անտիոք]]ը գտնվում էր բուն [[Մեծ Հայք|հայկական հողերից]] դուրս և ուներ օտարազգի բնակչություն: Ահա թե ինչու նոր մայրաքաղաքի կառուցումը դարձավ օրակարգի հարց: Այն հիմնադրվեց [[Աղձնիք]] նահանգում, [[Տիգրիս]]ի ձախակողմյան վտակներից մեկի ափին, որտեղ ժամանակին թագադրվել էր հայոց արքան:
Մայրաքաղաքը կառուցվեց [[մ.թ.ա. 70]]-ական թվականների ընթացքում և անվանակոչվեց Տիգրանակերտ՝ ի պատիվ հայոց հզոր արքայի: Մայրաքաղաքը բնակեցնելու նպատակով Տիգրան Բ-ն նվաճված երկրների քաղաքային բնակչության մեծ մասը բռնագաղթեցրեց [[Հայաստան]]: Հույն պատմիչ [[Ապպիանոս]]ի վկայությամբ, միայն [[Կապադովկիա]]յից Հայաստան տեղափոխվեց 300 հազար մարդ, մոտավորապես 100 հազար մարդ էլ՝ [[Կիլիկիա]]յի 12 քաղաքներից: Հայաստան տեղափոխված կես միլիոնի հասնող ամբոխը բնակեցվել է Տիգրանակերտում, [[Արտաշատ]]ում, [[Արմավիր]]ում, [[Երվանդաշատ]]ում, [[Վան]]ում և այլ քաղաքներում:
Հույն պատմիչ [[Պլուտարքոս]]ի խոսքերով Տիգրանակերտը լի էր գանձերով և աստվածներին նվիրաբերված թանկարժեք ընծաներով, քանզի մասնավոր անձինք և մեծատոհմիկները, ցանկանալով հաճոյանալ թագավորին, միմյանց հետ մրցում էին քաղաքի շենության ու ընդարձակման համար:
{{քաղվածք||...Նա այստեղ հրավիրում է հայերից լավագույններին և սպառնում էր բռնագրավել այն ամենը, ինչ իրենց հետ Տիգրանակերտ չէին տանելու}}
Այսպիսով, կարճ ժամանակամիջոցում կառուցվեց մեծ ու շքեղ մի քաղաք: Քաղաքը շրջապատված է եղել 25 մետր բարձրությամբ պարիսպներով, ունեցել է անառիկ միջնաբերդ: Հետաքրքիր է, որ թագավորական պալատը կառուցվել է քաղաքից դուրս, որը շրջապատված է եղել [[Պարտեզապուրակային արվեստ|պարտեզներով, այգիներով և որսատեղիներով]]: Տիգրանակերտն [[Մերձավոր Արևելք|Արևելքի]] նշանավոր քաղաքներից էր, արհեստագործության, [[Առևտուր|առևտրի]] ու [[մշակույթ]]ի խոշոր կենտրոն: Քաղաքն ունեցել է [[Տիգրանակերտի թատրոն|իր թատրոնը]], որտեղ հույն դերասանները ողբերգություններ և թատերգություններ են բեմադրել:
Բացի Տիգրանակերտ մայրաքաղաքից, Տիգրանակերտ, Տիգրանավան և այլ անվանումներով քաղաքներ են հիմնադրվել նաև տերության այլ վայրերում՝ [[Ուտիք]]ում, [[Արցախ]]ում ([[Տիգրանակերտ (Արցախ)|Տիգրանակերտ]]) և այլուր:
== Արտաքին հղումներ ==
| |||