«Դեկտեմբեր»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Դեկտեմբեր''' ({{lang-lat|December,decem - տասը }}), օրացուցային տարվա տասներկուերորդ ամիսը (31 օր):։ Մինչև [[Հուլյան օրացույց]]ի ընդունումը հա

մարվել է տարվա տասներորդ ամիսը (հին հռոմեացիների տասներորդ ամիսը ըստ կարգի տասներկուերորդը դարձավ, երբ տարվա առաջին ամիսը [[մարտ]]ի փոխարեն [[հունվար]]ը հաշվեցին և նրա անվան հիմքում մնաց հունարեն դեկտեմբրիս բառը, այսինքն՝ տասներորդ։) :։ [[ՀՀ]]-ում ջերմային ռեժիմով՝ ձմռանն անցման, օրացուցայինով՝ [[Ձմեռ|ձմռան]] առաջին ամիսն է:է։

ՀՀ-ում Դեկտեմբերին ցերեկվա տևողությունն ամենակարճն է՝ 9 ժամ 30 րոպեից ([[Դեկտեմբերի 1|1]]-ին) 9 ժամ 20ր ([[Դեկտեմբերի 31|31]]-ին), [[Երևան]]ում՝ 8 ժամ 46 րոպե ([[Դեկտեմբերի 22|22]]-ին):։ Արեգակի բարձրությունը հորիզոնից 28°12՝-ից (1-ին) 26°54՝ (31-ին) է:է։ Արևափայլքի տևողությունը 84-ից ([[Հանքավան]]) 163 ժ է ([[Կապան]]):։ Արեգակնային գումարային ճառագայթումը 3.8-ից ([[Արտաշատ]]) 6,9 կկալ/սմ² • ամիս է (Արագած բլկ):։ Այս երևույթը բացատրվում է Արեգակի՝ հորիզոնի նկատմամբ ունեցած բարձրության ամենացածր արժեքով:արժեքով։

ՀՀ ամբողջ տարածքում դիտվում է ամսական միջին ջերմաստիճանների կտրուկ անկում՝ 3-ից -3.1 °C:C։ Նվազագույն ջերմաստիճանների բազմամյա միջինը -14.2-ից

([[Պաղակն ]] գյուղ) -0.2 °C է ([[Մեղրի]]), առավելագույն ջերմաստիճանը՝ -7.2-ից (Արագած բլկ) 9 °C (Կապան), նվազագույնը՝ -19-ից (Մեղրի) -40 °C (Պա

ղակն գյուղ):։ Օդի հարաբերական խոնավությունը 59-80% է:է։

Դեկտեմբերին նկատվում է ցիկլոնային ազդեցության հաճախականության և սաստկության նվազում, որի հետևանքով նվազում է մթնոլորտային տեղումների քանակը՝ 13-70 մմ:մմ։ Քամու արագությունը 0.7-7.8 մ/վ է, գերակշռող ուղղությունները՝ հարավ-արևմտյան (ավելի հաճախ) և հյուսիս-արևմտյան:արևմտյան։

Դեկտեմբերը ձմեռային սակավաջուր փուլի առաջին ամիսն է, երբ գետերը հիմնականում սնվում են ստորերկրյա ջրերով:ջրերով։ Գետերով հոսում է տարեկան հոսքի 1-6%-ը. [[Մեծամոր]], [[Գավառագետ]],Ազատ, [[Աշոցք]] և ստորերկրյա սնմամբ այլ գետերով՝ 3-6 %-ը, մակերևութային սնմամբ գետերով՝ 1-2 %-ը, Սևանա լճի ավազանի գետերով՝ 4,9 %-ը:ը։ Ստորերկրյա սնմամբ գետերի ջրի ջերմաստիճանը 2-2.5 °C-ով բարձր է մակերևութային սնմամբ գետերի ջրի ջերմաստիճանից:ջերմաստիճանից։ Սևանա լճի մակերևութային շերտի ջրի միջին ջերմաստիճանը 5,8 °C է, առավելագույնը՝ 8 °C ([[1966]] թ.):։ Բարձրլեռնային գետերում գոյանում է սառցածածկ, միջին բարձրության գետերի հիմնական մասոււՐ առափնյա սառցածածկ, ցածրադիր վայրերի գետերում՝ սղին, սառցաշարժ և այլն:այլն։ Արփի լճի ջրամբարը և բարձրլեռնային լճերը լրիվ սառցակալած են:են։ [[Սևանի թերակղզի|Սևանի թերակղզուն]] հարող մասում [[դեկտեմբերի 25]]-ից սկսվում են սառցային երևույթները:երևույթները։

Դեկտեմբերի առաջին տասնօրյակը ցածրադիր գոտում, ի տարբերություն մյուս գոտիների, ձմեռնամուտ է:է։ Օդի ջերմաստիճանը սկսում է իջնել 0 °C-ից,

[[Մեղրի]]ում, [[Բագրատաշեն]]ում, [[Իջևան]]ում օրվա միջին ջերմաստիճանները դեռևս 3-5 °C են:են։ Մինչդեռ լեռնային շրջաններում արդեն իսկական ձմեռ է. օդի միջին ջերմաստիճանն իջնում է -5 °C-ից, ձնածածկույթի հաստ, հասնում է 10 սմ-ի:ի։

տիճանը 0 °C է, որի պատճառով բույսերի վեգետացիայի դադարի շրջանը կարճատև է:է։

Այգիներում գրեթե չի դադարում հողի մշակումը, անտառում թռչունները սնվում են պտուղներով, հատապտուղներով, սերմերով:սերմերով։

*[[Սուրբ Ծնունդը Հայաստանում|Սուրբ Ծննդյան տոներ]]- [[Դեկտեմբերի 31]]- [[հունվարի 6]] (ՀՀ)