«Արգոն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ clean up, փոխարինվեց: → (21),   → oգտվելով ԱՎԲ
Տող 2.
{{Նշան|Ar}}
 
'''Արգոն''', քիմիական տարր է, որի նշանն է ''Ar'', ատոմային թիվը՝ 18։ (Argon, <հուն․ {{lang-el|άργός}}, — անգործունյա), Аг, տարրերի պարբերական համակարգի VIII խմբի քիմ․ տարր։ Իներտ գազ է, կարգահամարը՝ 18, ատոմական զանգվածը՝ 39, 948։ Ա․Արգոն р տարր է, նրա ատոմի արտաքին էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքն է 3s<sup>2</sup>²3p<sup>6</sup>։ Բնական Ա․ բաղկացած է <sup>36</sup>Ar (0, 337%), 38Ar (0, 063%) և <sup>40</sup>Ar (99, 600%) կայուն իզոտոպներից։ Արհեստական ռադիոակտիվ յոթ իզոտոպներից ամենակայունը <sup>39</sup>Ar է (T<sub>1/2</sub> =
'''Արգոն''', քիմիական տարր է, որի նշանն է ''Ar'', ատոմային թիվը՝ 18։ <br />
= 265 տարի)։ Բնության մեջ հանդիպում է միայն ազատ վիճակում։ Իներտ գազերից ամենատարածվածն է, կազմում է օդի ծավալի 0, 933%-ը (1, 6*10¹³ տ), Ա․ են պարունակում նաև երկրի կեղևը՝ 1, 65*10¹¹ տ, ջուրը՝ 7, 52*10¹¹ տ։ <sup>40</sup>Ar իզոտոպը մշտապես հանդիպում է կալիում պարունակող միներալներում․ այն <sup>40</sup>K-ի ռադիոակտիվ քայքայման արդյունք է։ Դրանով է բացատրվում <sup>40</sup>Аг-ի բարձր տոկոսը մթնոլորտում։ Ա․ առաջին անգամ անջատվել է մթնոլորտային ազոտից (Ջ․ Ռելե, Ու․ Ռամզայ, 1894)։ Սովորական պայմաններում անգույն, անհոտ, անհամ գազ է, խտությունը՝ 1, 7839 կգ/մ<sup>3</sup>³ (0°C-ում, 101325 կգ/մ<sup>2</sup> ճնշման տակ), հալման ջերմաստիճանը՝ —189, 3°С, եռմանը՝ —185, 9° С։ Մոլեկուլը բաղկացած է մեկ ատոմից։ Լուծվում է ջրում (1 լ-ում՝ 51, 9 սմ<sup>3</sup>³), ավելի լավ՝ օր գանական լուծիչներում, մետաղներում գործնականորեն չի լուծվում։ Ա-ի իոնացման էներգիան (Ar°—>Ar<sup>+1</sup>) մեծ է (15, 755 էվ)։ էլեկտրոնի նկատմամբ խնամակցություն չունի և քիմիապես պասսիվ է։ Որոշ նյութերի հետ դոնոր-ակցեպտորային կապի հաշվին առաջացնում է կոմպլեքսային միացություններ՝ Ar*n (R=H<sub>2</sub>0, С<sub>6</sub>Н<sub>5</sub>ОН, СН<sub>3</sub>С<sub>5</sub>Н<sub>6</sub> են)։ Ավելի լավ է ուսումնասիրված հիդրատը՝ Аr*6Н<sub>2</sub>0, սինթեզել է Պ․Վիյարը 1896-ին՝ ջուրը բյուրեղացնելով Ա-ի մթնոլորտում (150 մթն ճնշման տակ)։ Արդյունաբերության մեջ Ա․ ստանում են հեղուկ օդի կոտորակային թորումից։ Մյուս իներտ գազերից բաժանում են գազաքրոմատոգրաֆիական եղանակով։ Ա․ լայնորեն կիրառվում է իներտ միջավայր պահանջող քիմ․ և մետալուրգիական պրոցեսներում՝ հազվագյուտ և գունավոր մետաղների եռակցման, կտրման, հալման, կիսահաղորդչային միաբյուրեղների աճեցման ժամանակ, լուսատեխնիկայում՝ շիկացման և ֆլուորեսցենտային լամպերի պատրաստման (արգոնային խողովակները տալիս են կապտաերկնագույն լույս, օգտագործվում են լուսային ազդասարքերում) համար և գիտական հետազոտություններում։ Երկնաքարում և միներալներում պարունակվող <sup>40</sup>Ar-ի և <sup>40</sup>K-ի քանակների հարաբերությամբ որոշում են նրանց տարիքը։ ''Վ.Թառայան''
(Argon, <հուն․ άργός, — անգործունյա), Аг, տարրերի պարբերական համակարգի VIII խմբի քիմ․ տարր։ Իներտ գազ է, կարգահամարը՝ 18, ատոմական զանգվածը՝ 39, 948։ Ա․ р տարր է, նրա ատոմի արտաքին էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքն է 3s<sup>2</sup>3p<sup>6</sup>։ Բնական Ա․ բաղկացած է <sup>36</sup>Ar (0, 337%), 38Ar (0, 063%) և <sup>40</sup>Ar (99, 600%) կայուն իզոտոպներից։ Արհեստական ռադիոակտիվ յոթ իզոտոպներից ամենակայունը <sup>39</sup>Ar է (T<sub>1/2</sub> =
= 265 տարի)։ Բնության մեջ հանդիպում է միայն ազատ վիճակում։ Իներտ գազերից ամենատարածվածն է, կազմում է օդի ծավալի 0, 933%-ը (1, 6*10<sup>13</sup> տ), Ա․ են պարունակում նաև երկրի կեղևը՝ 1, 65*10<sup>11</sup> տ, ջուրը՝ 7, 52*10<sup>11</sup> տ։ <br />
<sup>40</sup>Ar իզոտոպը մշտապես հանդիպում է կալիում պարունակող միներալներում․ այն <sup>40</sup>K-ի ռադիոակտիվ քայքայման արդյունք է։ Դրանով է բացատրվում <sup>40</sup>Аг-ի բարձր տոկոսը մթնոլորտում։ Ա․ առաջին անգամ անջատվել է մթնոլորտային ազոտից (Ջ․ Ռելե, Ու․ Ռամզայ, 1894)։ <br />
Սովորական պայմաններում անգույն, անհոտ, անհամ գազ է, խտությունը՝ 1, 7839 կգ/մ<sup>3</sup> (0°C-ում, 101325 կգ/մ<sup>2</sup> ճնշման տակ), հալման ջերմաստիճանը՝ —189, 3°С, եռմանը՝ —185, 9° С։ Մոլեկուլը բաղկացած է մեկ ատոմից։ Լուծվում է ջրում (1 լ-ում՝ 51, 9 սմ<sup>3</sup>), ավելի լավ՝ օր գանական լուծիչներում, մետաղներում գործնականորեն չի լուծվում։ Ա-ի իոնացման էներգիան (Ar°—>Ar<sup>+1</sup>) մեծ է (15, 755 էվ)։ էլեկտրոնի նկատմամբ խնամակցություն չունի և քիմիապես պասսիվ է։ Որոշ նյութերի հետ դոնոր-ակցեպտորային կապի հաշվին առաջացնում է կոմպլեքսային միացություններ՝ Ar*n (R=H<sub>2</sub>0, С<sub>6</sub>Н<sub>5</sub>ОН, СН<sub>3</sub>С<sub>5</sub>Н<sub>6</sub> են)։ Ավելի լավ է ուսումնասիրված հիդրատը՝ Аr*6Н<sub>2</sub>0, սինթեզել է Պ․Վիյարը 1896-ին՝ ջուրը բյուրեղացնելով Ա-ի մթնոլորտում (150 մթն ճնշման տակ)։ Արդյունաբերության մեջ Ա․ ստանում են հեղուկ օդի կոտորակային թորումից։ Մյուս իներտ գազերից բաժանում են գազաքրոմատոգրաֆիական եղանակով։ Ա․ լայնորեն կիրառվում է իներտ միջավայր պահանջող քիմ․ և մետալուրգիական պրոցեսներում՝ հազվագյուտ և գունավոր մետաղների եռակցման, կտրման, հալման, կիսահաղորդչային միաբյուրեղների աճեցման ժամանակ, լուսատեխնիկայում՝ շիկացման և ֆլուորեսցենտային լամպերի պատրաստման (արգոնային խողովակները տալիս են կապտաերկնագույն լույս, օգտագործվում են լուսային ազդասարքերում) համար և գիտական հետազոտություններում։ Երկնաքարում և միներալներում պարունակվող <sup>40</sup>Ar-ի և <sup>40</sup>K-ի քանակների հարաբերությամբ որոշում են նրանց տարիքը։ ''Վ.Թառայան''
 
* [[Պարբերական աղյուսակ]]
 
{{Chem-stub}}
{{Փոքր պարբերական աղյուսակ}}
 
{{ՀՍՀ}}
 
[[Կատեգորիա:ՏարրերԱրգոն]]
[[Կատեգորիա:Ազնիվ գազեր]]
 
[[Կատեգորիա:Ոչ մետաղներ]]
 
[[Կատեգորիա:Սննդային հավելումներ]]
{{Chem-stub}}
[[Կատեգորիա:1892]]
 
{{Link FA|de}}
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Արգոն» էջից