«Գազար»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Ekovatlı İklimlendirme cihazlarında Fikri Mülkiyet; F22 dışında glikol,amanyaklı Carnot-Rankie soğutma çevrimleride brim zamanda taşıdıkları Isı yükleri.3yollu vana->Yazın,Dış Üni->Rezinstans kışın defrost öze soğuk oda Antrepolar |
չ 78.187.139.130 (քննարկում) մասնակցի խմբագրումները հետ են շրջվել BekoBot մասնակցի վերջին տարբերակին։ |
||
Տող 1.
{{Տաքսոտուփ
| name = Գազար
| image file = Carrots of many colors.jpg
| image title = Գազար
| image descr = Գազար
| regnum = Բույսեր
|divisio= [[Ծածկասերմեր]]
|classis = [[Երկշաքիլավորներ]]
|ordo = [[Հովանոցածաղկավորներ]]
|familia = [[Հովանոցավորներ]]
|genus = Գազար
| ref =
| comment =
| rang =
| latin = '''''Daucus'''''
| author =
| syn =
| typus =
| range map =
| range map caption =
| range map width =
| range legend =
| author = (Hoffm.) Arcang.
| syn =
* {{bt|Carota sativa|(Hoffm.) Rupr.}}
* {{bt|Daucus sativus|(Hoffm.) Röhl. ex Pass.}}
* {{bt|Daucus carota|var=boissieri|Schweinf.}}
* {{bt|Daucus carota|var=sativus|Hoffm.}}
| wikispecies = Daucus carota subsp. sativus
| commons = Daucus carota
| itis = 524846
| ncbi = 79200
| eol = 1278046
| grin = 446682
| ipni =
| tpl = tro-1701902
}}
'''Գազար''' ({{lang-lat|Daucus}}), [[նեխուրազգիներ]]ի ([[հովանոցավորներ]]) ընտանիքի երկամյա, հազվադեպ՝ միամյա կամ բազմամյա բույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 60, Հայաստանի Հանրապետությունում՝ 1 տեսակ՝ [[գազար վայրի]] (''D. carota'')։
Գազարի [[արմատ]]ը հաստ է, մսալի, կոնուսաձև կամ գլանաձև։ Գազարը լինում է [[դեղին]], [[կարմիր]] կամ [[սև]] գույնի։ [[Ցողուն]]ը բարձրանում է մինչև 60 սմ, ճյուղավորված է։ [[Տերև]]ները բազմափետրավոր են։ [[Ծաղիկ]]ները մանր են, հավաքված բարդ հովանոցում, առանց [[ծաղկաբաժակ]]ի։ [[Պսակ]]ը փոքր է, կազմված հինգ մանր [[պսակաթերթ]]երից։ [[Առէջ]]ները հինգն են։ Գազարը ծաղկում է ամռան սկզբին։
== Նկարագրություն ==
Մշակության մեջ տարածված է [[գազար մշակովի]]ն (''D. sativus'')։ Երկամյա բույս է։ Առաջին տարում ձևավորվում են տերևային վարդակը և արմատապտուղը, երկրորդում՝ ծաղկում է և սերմ տալիս։ Արմատապտուղը մսալի է, գլանաձև, իլիկաձև՝ բութ կամ սուր ծայրով, կարմիր, սպիտակ, դեղին, երբեմն՝ մուգ կապտավուն։ Տերևները բարդփետրաձև են՝ խիստ կտրտված, նշտարաձև բլթակներով։ [[Ծաղկաբույլ]]ը բարդ հովանոց է, ծաղիկները՝ մանր, սպիտակ, բաց վարդագույն։ Ծաղկում է հունիս-օգոստոսին։ Պտուղը երկսերմիկ է։ Գազարը պարունակում է [[ածխաջրեր]], հանք, [[աղեր]], [[եթերայուղեր]], [[վիտամին]]ներ (C, B1, B2), [[կարոտին]] ([[A-նախավիտամին]])։ Օգտագործում են սննդի մեջ (թարմ, եփած, պահածոյած) և որպես դեղամիջոց՝ սակավարյունության, հիպերտոնիկ հիվանդության և այլ դեպքերում։
==Տարածումը Հայաստանում==
Հանդիպում է [[Արագածոտնի մարզ|Արագածոտն]]ի, [[Լոռի|Լոռու]], [[Տավուշի մարզ|Տավուշ]]ի, [[Գեղարքունիքի մարզ|Գեղարքունիք]]ի, [[Վայոց ձոր]]ի, [[Սյունիք]]ի և այլ մարզերում։ Աճում է թփուտներում, խոտածածկ լանջերին, առաջացնում է գազարի ինքնուրույն բուսուտներ, երբեմն աղբոտում է ցանքերը։
== Քիմիական բաղադրությունը ==
Գազարը պարունակում է [[կարոտին]]ներ, [[վիտամին]]ներ, [[եթերայուղ]]։ Գազարի ծաղիկներից անջատվում են [[անտիոցիանային միացություններ]] և [[ֆլավնոիդներ]] ([[կվերցիտին]] և [[կեպֆերոլ]])։ [[Արմատասաղմ]]ը պարունակում է կարոտին, [[ֆետոեն]], [[ֆիտոֆլուեն]], [[լիկոպին]], վիտամիններ, [[պանտոնենաթթու]], ինչպես նաև [[ֆլավնոիդներ]], [[անտոցիանիդներ]], [[Ճարպայուղ]], եթերայուղ։
== Գազարը ավանդական բժշկության մեջ ==
Բժշկության մեջ օգտագործել են գազարի [[սերմ]]երը, արմատը և տերևները։
Հայկական բժշկության մեջ գազարն օգտագործել են [[ստամոքս]]ի, [[լյարդ]]ի, [[փայծախ]]ի [[բորբոքային հիվանդություններ]]ի, [[սեռական թուլություն|սեռական թուլության]], [[ջրգողություն|ջրգողության]], [[գոտկային ցավեր]]ի, [[արգանդի բորբոքում]]ների, [[աղեփքանք]]ի, [[մարսողության խանգարում|մարսողության խանգարման]], [[ականջացավ]]ի, [[թոքաբորբ]]երի, [[սննդախանգար խոցեր]]ի, [[աչքի սպիտակափառություն|աչքի սպիտակափառության]], [[դաշտանի խանգարում|դաշտանի խանգարման]], [[երիկամի բորբոքում]]ների, [[ջղացավություն|ջղացավության]] և [[ձվաբջջի թերզարգացում|ձվաբջջի թերզարգացման]] բուժման համար։ <ref>{{cite book|author=Հ.Ս.Հարությունյան|title=Միջնադարյան հայկական բժշկարանների դեղաբույսեր|publisher=«Լույս»|location=Երևան|year=1990|page=էջ 36}}</ref>
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
== Արտաքին հղումներ ==
* [http://www.mykitchen.am/ogtakar-xorhurdner/gazari-hyut Իմ Խոհանոցը - Գազարի հյութը վնասակար է առողջությանը]
{{ՀԲ}}
[[Կատեգորիա:Հովանոցավորներ]]
[[Կատեգորիա:Դեղաբույսեր]]
[[Կատեգորիա:Մշակաբույսեր]]
|