«Օրթոֆոսֆորական թթու»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
'''Օրթոֆոսֆորական թթու''' (ֆոսֆորական թթու), միջին ուժի անօրգանական թթու է, քիմիական բանաձևն է H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>, այն ստանդարտ պայմաններում իրենից ներկայացնում է անգույն հիդրոսկոպիկ բյուրեղներ։[[բյուրեղ]]ներ։ 213&nbsp;°C ջերմաստրճանից բարձր ջերմաստիճանում փոխակերպվում է [[պիրոֆոսֆորական թթվիթթու|պիրոֆոսֆորական թթ]]վի H<sub>4</sub>P<sub>2</sub>O<sub>7</sub>։ Ջրում[[Ջուր|Ջր]]ում լավ լուծելի է։ Հիմնականում օրթոֆոսֆորական թթու անվանում են 85%-անոց ջրային լուծույթը(անգույն, անհոտ հեղուկ է)։ Լուծվում է նաև էթանոլում[[էթանոլ]]ում և այլ լուծիչներում։[[լուծիչներ]]ում։
== Ստացում ==
Ֆոսֆորական թթու հիմնականում ստանում են կալցիումի[[կալցիում]]ի ֆոսֆատից։
* <math>\mathsf{Ca_3(PO_4)_2 + 3H_2SO_4 \rightarrow 3CaSO_4 + 2H_3PO_4}</math>
Կարելի է ստանալ ֆոսֆորի պենտաքլորիդի(PCl<sub>5</sub>) հիդրոլիզից։[[հիդրոլիզ]]ից։
* <math>\mathsf{PCl_5 + 4H_2O \rightarrow H_3PO_4 + 5HCl}</math>
Կարելի է ստանալ ջրի և ֆոսֆորի[[ֆոսֆոր]]ի հնգավալենտ օքսիդի փոխազդեցությունից։
* <math>\mathsf{P_2O_5 + 3H_2O \rightarrow 2H_3PO_4}</math>
== Հատկություններ ==
Ֆոսֆորական թթուն եռահիմն, միջին ուժի [[թթու]] է։ Այն երբ փոխազդում է ավելի ուժեղ թթվի հետ, այն ցուցաբերում է երկդիմի հատկություն։
Օրթոֆոսֆորական թթուն կամ իր լուծելի աղերը[[աղեր]]ը կարելի է հայտնաբերել դրանց վրա արծաթի[[արծաթ]]ի նիտրատի լուծույթով ազդելով։ Նկատվում է [[դեղին գույնիգույն]]ի նստվածք(չեզոք միջավայր)։
== Ֆոսֆատներ ==
Ֆոսֆորական թթվի աղերը կոչվում են ֆոսֆատներ։[[ֆոսֆատներ]]։ Կարող են առաջանալ է դիհիդրոֆոսֆատ, հիդրոֆոսֆատ և ֆոսֆատ։
* <math>\mathsf{H_3PO_4 + NaOH \rightarrow NaH_2PO_4 + H_2O}</math>
* <math>\mathsf{H_3PO_4 + 2NaOH \rightarrow Na_2HPO_4 + 2H_2O}</math>
* <math>\mathsf{H_3PO_4 + 3NaOH \rightarrow Na_3PO_4 + 3H_2O}</math>
Հիմնականում դիհիդրոֆոսֆատները լուծելի են, իսկ հիդրոֆոսֆատներն ու ֆոսֆատները քիչ լուծելի են։ Դիհիդրոֆոսֆատները և հիդրոֆոսֆատները[[հիդրոֆոսֆատներ]]ը կարող են փոխակերպվել հետևյալ ուրվագրով։
* <math>\mathsf{NaH_2PO_4 \rightarrow NaPO_3 + H_2O}</math>
* <math>\mathsf{2Na_2HPO_4 \rightarrow Na_4P_2O_7 + H_2O}</math>