|
}}
'''Լուսաղբյուր''', գյուղ [[Հայաստան]]ի [[Շիրակի մարզ]]ում, մարզկենտրոնից 22 կմ հարավ-արևմուտք։ ծովի մակարդակից 1470 մ բարձրության վրա:վրա։ Գյուղի նախքին անվանումը եղել է Սվանվերդի:Սվանվերդի։ Գյուղը հիմնադրվել է 1826-1829թթ-ին [[Արևմտյան Հայաստան]]ի Մուշի և [[Բասեն]]ի գավառներից տեղահանված գաղթականների կողմից:կողմից։ Առաջինը գյուղ է եկել Նավասարդ անունով մի մարդ իր ընտանիքով, որը եղել է ներկայիս Համբարյանների նախապապը:նախապապը։ Այնուհետև եկել են Յուզբաշոնք` ներկայիս Աղանիկյաններն ու Սմբատյաններն են:են։
1915թ-ի եղեռնից հետո 1917-ից 1918թ –ին [[Մուշ]]ի [[Խարս]] գյուղից արտագաղթածները համալրել են գյուղի բնակչությունը, նրանց թվում այդ տարիներին արտագաղթել են նաև երջանկահիշատակ`Անդրանիկ Մարգարյանի պապերը:պապերը։
1920 թվականներին գյուղն ունեցել է ավելի քան 300 տնտեսություն:տնտեսություն։ Գյուղը ունեցել է եկեղեցի, որը կառուցվել է 1860 թվականին:թվականին։ 1925-26թթ- ին գյուղում գործել են տնային դպրոցներ:դպրոցներ։ Այնուհետև գործել է տարրական դպրոց, մինչև 4-րդ դասարան:դասարան։ 1939- 40թթ –ին կառուցվել է Լուսաղբյուրի յոթնամյա դպրոցը:դպրոցը։ Գյուղի բնակչությունը այդ տարիներին հիմնականում զբաղվել են հողագործությամբ, անասնապահությամբ, մեղվաբուծությամբ և այգեգործությամբ:այգեգործությամբ։ Գյուղում մշակել են մոտ 9 հա բանջարանոց, գործելէ 2 ջրաղաց` Անդիկի և Համբոյենց ջրաղացը:ջրաղացը։ Մոտ 165 տարի առաջ գյուղում կառուցվել է 2 ձիթհանք:ձիթհանք։ Շինարարության համար փայտը բերել են սայլերով, [[Սարիղամիշ]]ից:ից։ Համբոյենց ձիթհանքը գործել է մինչև 1973 թվականը:թվականը։ Կոլտնտեսության տարիներին զբաղվել են նաև
խոզաբուծությամբ, թռչնաբուծությամբ:թռչնաբուծությամբ։ Այդ տարիներին գյուղում գործել է ակումբ, գրադարան,
մանկապարտեզ:մանկապարտեզ։ Մինչև 1960-ական թվականները գործել է նաև ստացիոնար հիվանդանոց- ծննդատուն:ծննդատուն։ Համայնքի տարածքով է անցնում [[Երևան]] –[[Թբիլիսի]] երկաթգիծը և Գյումրի-[[Արմավիր]] ավտոճանապարհըՀեռավորությունը մարզկենտրոնից 20 կմ է:է։ Հիմա գյուղն ունի միջնակարգ դպրոց`182 աշակերտական տեղով, որը կառուցվել է 1990թ-ին և կատարվել է հիմնական վերանորոգում 2005թ-ին:ին։ Կա մանկապարտեզ 50 երեխայի համար, որը ներկայումս չի գործում, ունի վերանորոգման կարիք:կարիք։ Գյուղն ունի գրադարան 7463 կտոր գրքով, որը ևս ունի վերանորոգման կարիք:կարիք։ Համայնքը գազաֆիկացված է, 3500մ ներհամյանքային ճանապարհ ասֆալտապատված է:է։ Խմելու ջրի ներքին ցանցը չի գործում, որը համարվում է գյուղի հիմնական պրոբլեմը:պրոբլեմը։ Լուսաղբյուր համայնքը հարևան համայնքների, նախկին շրջկենտրոնի և մարզկենտրոնի հետ կապող տրանսպորտի վիճակը լավ է:է։ <ref>http://shirak.gov.am/about-communities/624/</ref>
== Բնակչություն ==
Նախնիների մի մասը 1829-1830 թթ.-ին գաղթել է Մուշից և Բասենից, 1878 թ.` Կարսից և 1915-1918 թթ.-ին այլ տեղերից:
Լուսաղբյուրի ազգաբնակչության փոփոխությունը.<ref name=hay_gyux>{{cite web|url=http://www.cadastre.am/storage/files/pages/pg_907871769_HH_bnak._bar..pdf |title=Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 94|date= |accessdate=2014 Ապրիլի 30}}</ref>
==Տնտեսություն==
Բնակչությունը զբաղվում է հացահատիկի մշակությամբ և անասնապահությամբ:անասնապահությամբ։
==Օգտակար հանածոներ==
Շրջակայքում տարածված են [[կրաքար]]երի, [[պեմզա]]յի, սև [[տուֆ]]ի, ավազի և [[բազալտ]]ի պաշարներ: պաշարներ։
==Պատմամշակութային կառույցներ==
Լուսաղբյուրում են գտնվում “Անձավաձոր” քարանձավը և “Սրբատեղ” մատուռը:մատուռը։
== Տես նաև ==
| 