«Հիլոզոիզմ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Նոր էջ « '''Հիլոզոիզմ''', փիլիսոփայական տեսակետ, համաձայն որի ամենը (ներառյալ տիեզերքը որպես ամբո...»: |
չ clean up, փոխարինվեց: → (13) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 1.
'''Հիլոզոիզմ''', փիլիսոփայական տեսակետ, համաձայն որի ամենը (ներառյալ [[տիեզերք
▲'''Հիլոզոիզմ''', փիլիսոփայական տեսակետ, համաձայն որի ամենը (ներառյալ [[տիեզերք|տիեզերքը]] որպես ամբողջություն)ինչ որ առումով կենդանի է։ Այն կարող է ներառել նաև այն տեսանկյունը, որ անկենդան սուբյեկտները պարունակում են ինքնածնության թաքնված ուժեր։ Գաղափարը ծնունդ է առել Միլետոսական դպրոցի նախասոկրատեսյան [[Փիլիսոփաների ցանկ|փիլիսոփաների]] մոտ, իսկ անգլերեն եզրը առաջարկել է Ռալֆ Կադվորթը [[1678]] թվականին։
== Տարբերությունը նմանատիպ տեսություններից ==
Չնայած որ տարբերություն կա [[միտք]] ունենալու (պանպսիցիզմ) և [[կյանք]] ունենալու(հիլոզոիզմ) երկու գաղափարների միջև, սակայն գործնականում այս տարբերությունը դժվար է պահպանել, քանի որ հին ժամանակների հիլոզոիստները ոչ միայն ընդունում էին նյութական տիեզերքի հոգիները և բուսական աշխարհի կենդանի լինելը, այլ նաև ինչ-որ չափով գիտակցականությունը։ Եթե [[
Ավելի ուշ հասարակ հիլոզոիզմը նորից հայտնվեց ձևափոխված ձևերով։ Որոշ գիտնականներ պնդում էին, որ հիլոզոիզմ տերմինը պետք է ճիշտ կերպով կիրառվի միայն այն դեպքերում, երբ մարմինը և հոգին հստակորեն տարանջատված են, տարբերակում, որը ավելի ուշ անվավեր համարվեց։ Այնուամենայնիվ, հիլոզոիզմը տրամաբանորեն առանձնանում է անիմիզմի սկզբնական ձևերից, որոնք անձնավորում էին [[
== Հին շրջանի հիլոզոիզմ ==
Հին հույն փիլիսոփաներից շատերը հիլոզոիզմի ձև էին ուսուցանում, քանի որ նրանք աղոտ կերպով ընդունում էին տարրերային նյութը որպես կենդանի նյութ, եթե ոչ իրականում գիտակից և կոնատիվ(ուղղված ջանք, պայքար կամ միտում.ջանքեր(nisus))<ref>{{cite dictionary |title=Oxford English Dictionary |edition=(CD-ROM ver. 3.0) 2nd |publisher=Oxford University Press |year=2002 |quote=1. An effort, endeavour, striving. 2. ''transf''. A force, impulse, or tendency simulating human effort; a nisus.}}</ref> Թեյլսը, Անաքսիմենեսը և Հերակլիտուսը, բոլորն էլ կարծում էին, որ նյութական բոլոր օբյեկտների մեջ պարունակվում է կյանքի ձև, իսկ ստոիկները կարծում էին,որ աշխարհի հոգին տիեզերքի կենսական ուժն է։ Կարևոր հանգամանք է այն, որ այս բոլոր փիլիսոփաները անպայմանորեն չէին կարծում, որ նյութական օբյեկտները առանձին կյանք ունեն կամ ինքնություն, այլ որ նրանք ունեն կյանք՝ որպես գերակա անձի մի մաս կամ անզգա կենդանի սուբյեկտներ են։
== Վերածննդի կամ վաղ արդիական դարաշրջանի հիլոզոիզմ ==
[[Վերածննդի դարաշրջան]]ում Բերնարդինո Թելեյսիոն, Պարացելսուսը և [[Ջորդանո Բրունո]]ն վերականգնեցին հիլոզոիզմի ուսմունքը։ Օրինակ, Բրունոն քրիստոնեական [[
[[Անգլիա
Նա առանձնացնում էր Հոբբեսին ոչ միայն հիլոզոիկ աթեիզմի դեմ պայքարող լինելու համար, այլ նաև մեկին, ով անցնում է դրա միջով։ Քադվորթը փորձում էր ցույց տալ, որ Հոբբեսը վերականգնել է Պրոտագորասի ուսմունքները, որը ենթակա էր քննադատության [[Պլատոն
Քադվորթի հոլանդացի ընկերները նրան տեղեկացնում են Սպինոզայի տեսակետների վերաբերյալ, որոնք վերջինս շրջանառության մեջ էր դրել ձեռագրերի տեսքով։ Քադվորթը իր նախաբանում նշում է,որ նա կանտեսեր հիլոզոիզմը, եթե չտեղեկանար, որ նրա նոր տարբերակը շուտով հրատարակվելու է։ <ref>''The True Intellectual System of the Universe: The First part; wherein, All the Reason and Philosophy of Atheism is Confuted; and Its Impossibility Demonstrated''. By Ralph Cudworth, D.D. London, Printed for Richard Royston, 1678</ref>
Սպինոզայի իդեալիզմը նույնպես ձգտում է դեպի հիլոզոիզմի։ [[Մատերիա
== Ժամանակակից հիլոզոիզմ ==
[[Իմանուիլ Կանտ]]ը հիլոզոիզմի դեմ փաստարկներ է բերում իր "Բնական գիտությունների առաջին մետաֆիզիկական սկզբունքերը" (Metaphysische Anfangsgründe der Naturwissenschaften)գրքում, ինչպես նաև իր հայտնի "Անխառն պատճառի քննադատություն" (Kritik der reinen Vernunft)գրքում։ Մինչդեռ մեր օրերում գիտական հիլոզոիզմը թե ձևափոխված և թե պահպանելով միտումը՝
[[19-րդ դար]]ում Հեկկելը
Ի տարբերություն, արգենտինական-գերմանական նեվրոբիոլոգիական ավանդույթները սահմանում են հիլոզոիկ բացթողումները բնության բոլոր մասերով։ Այսպիսով, հիլոզոիկ բացթողումները հակադրվում են մտքին, որը ի վիճակ է բացել նոր պատճառահետևանքային շարքեր։ Հիլոզոիզմը այս ժամանակակից նեվրոբիոլոգիական ավանդույթում սահմանափակված է բնության այն մասերով, որոնք սովորական են գործում մտքում, այն է մտքի զգայական ռեակցիաները, որոնց միջոցով միտքը արձագանքում է հիլոզոիկ բացթողումներից կամ մտավորից դուրս բխող խթթաններին։ <ref>[http://electroneubio.secyt.gov.ar/commentl.htm Comment l’ hylozoïsme scientifique contemporain aborde-t-il la sélection naturelle du parenchyme neurocognitif?] (French)</ref><ref>[http://cogprints.org/4662 On minds’ localization]</ref>
Մարտին Բուբերը նույնպես ունի համարյա հիլոզոիկ մոտեցում։ Նա ամեն ինչում հոգի է տեսնում ՝ հաստատելով, որ իրերի էությունը ճանաչելի է և առանձին, սակայն ոչ նախապես գոյություն ունեցող։ Ֆրանսիացի [[Ալքիմիա|ալքիմիկոս]] Ֆրանսուա Ժոլլիվետ Կաստելոտը (1874-1937)հիմնել է հիլոզոիկ էզոտերիկ դպրոց՝ համատեղելով սպագիրիկ, քիմիական, ֆիզիկական, փոխարկելի և մետաֆիզիկական հայացքները։ Նա հրատարակել է մի շարք գրքեք։ Նրա կարծիքով ոչ մի տարբերություն չկա հոգու և մատերիայի միջև, բացի հաճախականությունից և մյուս վիբրացիոն դրույթներից։
Ալիս Բեյլին գրել է "Ատոմի գիտակցությունը" գիրքը։ <ref>Bailey, Alice A. ''The Consciousness of the Atom''—1922</ref>
Ոգեշնչվելով Ալիս Բեյլիից, Չարլզ Վեբսթեր Լիդբիթերից և նրանց նախորդ՝ մադամ Բլավատսկիից, Հենրի
Ոգեշնչվելով Ջորջ Իվանովիչ Գուրջիեֆից՝ անգլիացի փիլիսոփա և [[մաթեմատիկոս]] Ջոն Գոդոլֆին Բեննեթը իր չորս հատորով գրված "Արհեստական տիեզերք" և "Էներգիաներ" գրքերում ստեղծել է վեցաչափ շրջանակ, որում մատերիա-էներգիան ունի հիլոզոիկ որակի 12 մակարդակը։
Կեն Վիլբերը ընտրում է հիլոզոիզմը՝ բացատրելու համար սուբյեկտիվ փորձը և տերմիններ է հատկացնում, որով նկարագրում է սուբյեկտիվ փորձին հասնելու միջոց, որը փորձարկված է սուբյեկտների կողմից՝ ատոմներից մինչև մարդիկ, իր համալիր փիլիսոփայության աղյուսակում։ <ref>Wilber Ken ''A Brief History of Everything'', 1st ed. 1996, 2nd ed. 2001: ISBN 1-57062-740-1</ref>
[[Ֆիզիկոս]] Թոմաս Բրոֆին "Մեխանիզմը միստիցիզմի կարիք ունի" գրքում ընտրում է հիլոզոիզմը որպես հենքի հիմունք՝ վերաինտեգրացվող ժամանակակից ֆիզիկական գիտության համար՝
Ճարտարապետ Քրիստոֆեր Ալեքսանդրը առաջ է քաշել կենդանի տիեզերքի տեսություն, որտեղ կյանքը
Փիլիսոփա և բնապահպան Դեյվիդ Աբրամը պարզաբանում և մշակում է հիլոզոիզմի մի տեսակ, որի հիմքում ընկած է զգայական փորձի [[ֆենոմենոլոգիա
Հենվելով ժամանակակից ճանաչողական
Բրունո Լատուրի դերասան-ցանցային թեորիան, որը հիմնված է գիտության [[
== Հիլոզոիզմը ժամանակակից մշակույթում ==
Տող 39 ⟶ 38՝
=== Արվեստ ===
Հիլոզոիկ շարք. "Սիբիլ" կանադացի արվեստագետ և ճարտարապես Ֆիլիպ Բիսլիյի ինտերակտիվ ծրագիրը։ Ներկայացվել է [[Սիդնեյ
=== Գրականություն ===
Տող 48 ⟶ 47՝
=== Զանգվածային մուլտիփլեյեր առցանց դերային խաղեր(MMORPGs) ===
Հրեշ "Հիլոզոիստը" զանգվածային մուլտիփլեյեր առցանց դերային խաղ"Ռագնարոկի" մեջ պլյուշային [[ճագար]] տիկնիկ է, որի բերանը կարված է և որի մեջ մտել է երեխայի ոգի։ Չնայած հիլոզոիզմը կապ չունի տիրապետման հետ, պարզ է որ անվանումը վերցվել է նրա հնադարյա փիլիսոփայությունից։
=== Երաժշտություն ===
"Հիլոզոիստներ"-[[
"Սոնիկ Յութը" (Sonic Youth) հիշատակում է հիլոզոիզմը "Սիսթեր Էլ ՊԻ"-ի(Sister LP) 4-րդ երգի երկրորդ հատվածում։ <ref name="Sister\Stereo Sanctity">[http://sonicyouth.com/archives/lyrics/index.html Sonic Youth: Lyrics]</ref>
Տող 58 ⟶ 57՝
{{ծանցանկ}}
[[Կատեգորիա:
[[Կատեգորիա:
[[Կատեգորիա:
[[Կատեգորիա:
|