«Հանդես»–ի խմբագրումների տարբերություն

* 1. ըստ պարբերականության՝ շաբաթական, տասնօրյա, երկշաբաթական, ամսական, երկամսյա, եռամսյա և կիսամյա։

* 2. Ըստ բովանդակության՝ հասարակական-քաղաքական, գրական-֊գեղարվեստական, արտադրական-տեխնիկական, գիտաճյուղային, գիտամատչելի, գիտատեղեկատու, ռեֆերատիվ, մատենագիտական, սատիրական, մարզական, բազմաբնույթ։

 

[[Ռուս]], առաջին հանդեսը «Սանկտ-Պետերբուրգսկիե վեդոմոստի» («Caнкт-Пeтep6ypгcкиe Beдoмocти») թերթի «Մեսյաչնիե իստորիչեսկիե, գենեալոգիչեսկիե ի գեոգրաֆիչեսկիե պրիմեչանիյա վ Վեդոմոստյախ» հավելվածն է (1728-ին)։ Հանդեսների հրատարակության գործը հատկապես զարգացում ապրեց [[XIX դար|XIX դ]]. 2-րդ կեսին։ Օդ. սկզբներին արդեն որոշակիորեն ուրվագծվեցին հանդեսների հիմնական տիպերը։ [[Կապիտալիզմ]]ի սոցիալական հակասությունների խորացման, պրոլետարիատի քաղաքական գիտակցականության ու կազմակերպվածության աճի և գիտական սոցիալիզմի գաղափարների տարածման համեմատ, երևան եկան հեղափոխական պրոլետարական դիրքերում կանգնած հանդեսներ, որոնց նախակերպարն են [[Կարլ Մարքս]]ի և [[Ֆրիդրիխ Էնգելս|Ֆրիդրիխ էնգելսի]] հրատարակած «Դոյչ-Ֆրան հանդեսներ ցոզիշե Ցարբյուխեր»-ը («Deutsch-Franzo- sische Jahrbucher»), «Նոյե Ռայնիշե ցայտունգ. Պօլիտիշ-էկոնոմիշե ռեվյու»-ն («Neue Rheinische Zeifmng. PolitischOko- nomische Revue»)։ XIX դ. 2-րդ կեսին 1-ին ու 2-րդ Ինտերնացիոնալների և մարքսիստական դիրքորոշում ունեցող հանդեսներ են՝ «Քոմըոնուելթ» ( 1866—67, Մեծ Բրիտանիա), «Դեմոկրատիշես Վոխենբլատտ» («Demo- krafcisches Wochenblaftfc», 1868—69), «Ֆոլկսշտատ» («Der Volksstaab», 1869— 1876), «Նոյե ցայտ» («Die Neue Zeit», 1883—1923, Գերմանիա), «Ռեվյու սոսիալիստ» («La Revue Socialiste», 1885—1914, Ֆրանսիա)։

 

 

[[Հայրենական մեծ պատերազմ]]ի տարիներին լայն տարածում ստացան «Կրասնոարմեեց» , «Կրասնոֆլոտեց» , «Ֆրոնտովայա իլլյուստրացիա» և այլ զինվորական հանդեսներ։ Ետպատերազմյան տարիներին առաջացան նոր հանդեսներ. «Ագիտատոր» (1956 թվականից), 1957 թվականից՝ «Պոլիտիչեսկոյե սամոօբրազովանիե», «Վոպրոսի իստորիի ԿՊՍՍ» , «Սովետսկիե պրոֆսոյուզի» և այլն։ Առանձնապես արագ է աճում գիտական և արտադրական հանդեսների թիվը։ Հանդեսն արտասահմանում. ներկայումս արտասահմանում լույս են տեսնում բագմաթիվ ու բազմազան հանդեսներ։ Սոցիալիստական երկրներում հանդեսները ծառայում են նոր հասարակարգի կառուցմանը և կարևոր միջոց են աշխատավորության քաղաքական և կուլտուրական դաստիարակության գործում։ Միջազգային կոմունիստական մամուլի համակարգում առաջատար տեղ են գրավում «Նովո վրեմե» (Բուլղարիա), «Այնհայթ» («Einheit») (ԳԴՀ), «Նովե դրոգի» («Nowe drogi») (Լեհաստան), «Կուբա սոսիալիստա» («Cuba Տօcialista») (Կուբա), «Կիննոջա» (ԿԺԴՀ), «Սոցիյալիզամ» (Հարավսլավիա), «Տարշադամլի սեմլե» (Հունգարիա), «Նամն ամդրալ» ([[Մոնղոլիա]]), «Նովա միսլ» («Nova Mysl») (Չեխոսլովակիա), «Լուպտա դե կլասէ» («Lupta de clasa») ([[Ռումինիա]]) տեսական հանդեսները։Սոցիալիստական երկրներում հրատարակվում են նաև բազմաթիվ հասարակական-քաղաքական, գրական-գեղարվեստական, կանանց, երիտասարդական, մանկական, մատենագիտական, մարզական, գիտատեխնիկական և այլ հանդեսներ։ Կապիտալիստական երկրներում հանդեսները տնտեսական և քաղաքական կախման մեջ են խոշորագույն մոնոպոլիաներից։ Հանդեսների հրատարակության գործը առավել զարգացած է [[ԱՄՆ]]-ում, որտեղ, ինչպես և այլ կապիտալիստական երկրներում, գերակշռում են պատկերազարդ «ընդհանուր հետաքրքրության» («general interest») հանդեսները՝ թեմատիկայի բազմակողմանիությամբ, ընթերցողական ամենալայն շրջանակի ընդգրկվածությամբ և տարբերակված մոտեցմամբ (կանայք, երեխաներ, սպորտասերներ և այլն)։ Այս տիպի հանդեսներում զգալի տեղ են գրավում ֆոտոթղթակցություններն ու ֆոտոփաստաթղթերը, զվարճալի և կիրառական բնույթի նյութերը։ Կապիտալիստական երկրների կոմունիստական և բանվորական կուսակցություններիները պրոպագանդում են գիտական սոցիալիզմի գաղափարները։ Արտասահմանյան կոմունիստական կուսակցությունների առաջատար հանդեսներից են «Ռինաշիտա»-ն («Rinascita») (Իտալիա), «Կայե դյու կոմյունիսմ»-ը ([[Ֆրանսիա]]), «Փոլիթքըլ ըֆֆեարս»-ը (ԱՄՆ) և այլն։ [[Ասիա]]յի, [[Աֆրիկա]]յի և [[Լատինական Ամերիկա]]յի զարգացող երկրներում հանդեսատիպ հրատարակությունների ստեղծումը հանդիպում է նեոգաղութարարների, պրոիմպերիալիստական տարրերի դիմադրությանը։ Այդուհանդերձ, անկախության և զարգացման ոչ կապիտալիստական ուղի ընտրած երկրներում ուժեղանում է հանդեսների, որպես ժողովրդական զանգվածների լուսավորման ու դաստիարակման գործիքի, դերը։ Մարքսիստական-լենինյան գաղափարները պրոպագանդում են. «Փարթի լայֆ» («Party Life») ([[Հնդկաստան]]), «Նուեվա էպոկա» Nueva Epoca») ([[Մեքսիկա]]), «Պրինսիպիոս» («Principios») (Վենեսուելա) և այլն հանդեսներ։ Կոմունիստական և բանվորական կուսակցությունների՝ 1958 թվականից լույս տեսնող (24 լեզվով) «Պրոբլեմի միրա ի սոցիալիզմա» Հանդեսները լուսաբանում է միջազգային կոմունիստական շարժման պատմության, տեսության և գործնական հարցեր։ Խաղաղության և առաջադիմության համար պայքարում նշանակալի դեր են կատարում նաև միջազգային կազմակերպությունների և ասոցիացիաների հրատարակած հանդեսները. «Վսեմիրնոյե պրոֆսոյուզնոյե դվիժենիե» , «Կուրյեր ՅՈԻՆԵՍԿՈ» , «Դեմոկրատիչեսկի ժուռնալիստ» , «ժենշչինի միրա» և այլն։ Հայկական հանդեսը. հայ պարբերական մամուլի պատմությունն սկսվում է հանդեսների հրատարակությամբ։ Քաղաքական ու պատմական աննպաստ պայմանների բերումով հայկական հանդեսները լույս են տեսել Հայաստանի սահմաններից դուրս՝ [[Հնդկաստան]]ում, [[Իտալիա]]յում, [[Ավստրիա]]յում, [[Ռուսաստան]]ում, Թուրքիայում, Ֆրանսիայում, [[ԱՄՆ]]-ում, [[Իրան]]ում, [[Լիբանան]]ում և այլուր։