«Կաուչուկներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Կաուչուկներ''', արդյունաբերական պոլիմերների խումբ, որոնց մշակմամբ ստանում են ռետին:ռետին։ Լինում են բնական և սինթետիկ:սինթետիկ։

Բնական կաուչուկը, բուսական ծագում ունեցող պոլիմերներ են:են։ Պարունակվում է կաուչուկատու բույսերի կաթնահյութի (լատեքսի) մեջ:մեջ։ Հիմնականում ստանում են արևադարձային երկրներում աճող բրազիլական հևեյա ծառի լատեքսից:լատեքսից։ Բնական կաուչուկի խոշորացույն արտադրողը Մալազիան է (համաշխարհային արտադրանքի ավելի քան 40%-ը):։ «Կաուչուկ» տերմինը ծագել է «կաուչու» բառից, որով Բրազիլիայի բնիկները կոչել են Ամազոն գետի ափերին աճող հևեայի արտաթորվող նյութը («կաու»  -  ծառ, «ուչու»  -  հոսել, լացել):։ Կաուչուկն անջատում են ծառի վրա արված կտրվածքներից հավաքած ծորացող լատեքսը մրնջաթթվով, թրթնջկաթթվով կամ քացախաթթվով մակարդելիս:մակարդելիս։ Առաջացած փխրուն, թանձր զանգվածը լվանում են ջրով և գլանմամբ ստանում թերթեր, որոնք չորացնում ու ծխահարում են ՝ օքսիդացման օքսիդացման և մանրեների ազդեցության նկատմամբ կայունություն հաղորդելու նպատակով: նպատակով։

Բնական կաուչուկի հիմնական բաղադրիչը (91-96%) պոլիիզոպրենն է ՝ (C5H8)n, պարունակում է նաև 2, 2-3, 9% սպիտակուցներ և ամինաթթուներ, ացետոնով լուծահանվող նյութեր՝ 1, 5-4% (օլիենաթթու, ստերինաթթու, կարոտին), փոփոխական արժեքակնությամբ մետաղների՝ պղնձի (մինչև 0, 008%), [[մանգանի]]ի (0, 001%), երկաթի (0, 01%) միացություններ, ավազ և որոշ այլ խառնուրդներ:խառնուրդներ։ Բնական կաուչուկին տարածականորեն կարգավորված պոլիմեր է:է։ Մակրոմոլեկուլի մեջ իզոպրենի օղակների 98-100%-ը միմիանց միացված են 1, 4-դիրքով և ունեն ցիս-կոնֆիգուրացիա՝

Բնական կաուչուկի մոլեկուլային զանգվածը 1400000-2600000 է, կրկնակի կապերի թիվը կազմում է տեսական արժեքի 95-98, 5%, խտությունը՝ 910-920 կգ/մ3, ապակեցման ջերմաստիճանը՝ 70-720 C:C։ Բնական կաուչուկ ջրի ազդեցության նկատմամբ կայուն է, լավ է լուծվում բենզոլում, տոլուոլում, քսիոլում, բենզինում, CCl4, CHCl3, CS2, ցիկլոհեքսանում:ցիկլոհեքսանում։ 100C-ից բարձր բնական կաուչուկ ամորֆ է, ցածր ջերմաստիճաններում երկարատև մնալուց մասնակիորեն բյուրեղանում է:է։ Կոհեզիոն բարձր ամրության շնորհիվ բնական կաուչուկ անփոխարինելի է դողերի, որոշ դետալների արտադրության մեջ:մեջ։ Բնական կաուչուկ վուլկանացնող ամենատարածված միջոցնը ծծումբն է:է։ Վուլկանացնել հնարավոր է նաև ճառագայթման, որգ. Գերօքսիդների և ալկիֆենոմրջնալդեհիդային խեժերի օգնությամբ:օգնությամբ։ Որպես վուլկանացման արագուցիչներ օգտագործվում են 2-մերկապտոբենզիազոլը (կապտաքս), դրա սուլֆենամիդային ածանցյանլերը (օրինակ, սանտոկյուր), դիբենզթիազոլիլդի սուլֆիդը (ալտաքս) են:են։ Բնական կաուչուկ Մեխանիկական հատկությունները բարելավելու նպատակով ավելացվում են զանազան ակտիվ հավելումներ:հավելումներ։ Բնական կաուչուկից ստացված ռետինը լավ առաձգական է, դժվարամաշ և ցրտադիմացկուն, սակայն անկայուն է լուծիչների և յուղերի նկատմամբ:նկատմամբ։ Ջերմա- և մթնոլորտակայնությունը, որոշ սինթետիկ կաուչուկների համեմատությամբ, փոքր է:է։ Օգտագործվում է նաև ռետինատեխնիկական իրերի, էլեկտրամեկուսիչ նյութերի, ժող. Սպառման ռետինե իրերի արտադրության մեջ, սոսինձների պատրաստելու համար:համար։ Բնական կաուչուկի որոշ մասն օգտագործում են լատեքսի ձևով:ձևով։

Սինթետիկ կաուչուկի ստացման առաջին արդյունաբերական եղանակը մշակել է ռուս քիմիկոս Ս. Լեբեդևը:Լեբեդևը։ 1626-ին խորհրդային կառավարությունը հայտարարում է սինթետիկ կաուչուկի ստանալու աշխատանքի մրցույթ, որի մրցանակն էր 100 000 ռուբլի:ռուբլի։

Քիմիկոս Սերգեյ Լեբեդևը ևս որոշում է մասնակցել այդ մրցույթին, և վերջապես 1927-ի դեկտեմբերի 30-ին հաջողությամբ ավարտում է իր փորձարկումները:փորձարկումները։ Որպես հումք նախ ընտրվում է նավթը, ապա հետո այն փոխարինվում է սպիրտով:սպիրտով։ Որպես կատալիզատոր Լեբեդևն առաջարկում է մետաղական նատրին:նատրին։ 1928-ի հունվարի 1-ին մրցույթի ժյուրին ստանում է 2 կգ սինթետիկ կաուչուկ՝ ստացված էթիլային սպիրտից և մի մեծ կապ տեխնիկական փասթաթղթեր:փասթաթղթեր։ Մրցույթի մասնակիցներից միայն Սերգեյ Լեբեդևն է սատանում մրցանակը:մրցանակը։ Երևանի «Նաիրիտ» գիտաարտադրական միավորումն արտադրում է քլորոպրենային «Նաիրիտ» կոչվող կաուչուկը:կաուչուկը։ Երևանում գործում են նաև ռետինից ավտոդողեր և լայն սպառման առարկաներ արտադրող գործարաններ:գործարաններ։ 1823 թ-ին անգլիացի քիմիկոս Չ. Մակինտոշն առաջարկել է կաուչուկի լուծույթով կտորեղենի տոգորման եղանակ և այդ կաուչուկապատ կտորեղենից սկսել անջրանցիկ վերարկուների և թիկնոցների արտադրությունը:արտադրությունը։ Դրանք հայտնի «մակինտոշներն» էին:էին։ Ռետինացումը՝ ծծմբի միացումը կաուչուկին, բացահայտել է Չ. Գուդյիրը 1839 թ-ին՝ կաուչուկը ծծմբի հետ տաքացնելով:տաքացնելով։ Բարձր ջերմաստիճանում կաուչուկը իր մոլեկուլի կրկնակի կապերի հաշվին փոխազդում է ծծմբի հետ՝ առաջացնելով ցանցաձև, տարածական կառուցվածքով պոլիմեր՝ ռետին, որն իր առաձգականությունը պահպանում է ջերմաստիճանային լայն տիրույթում:տիրույթում։ Առաջին անգամ սինթետիկ կաուչուկը ստացել է (սինթեզել է իզոպրենից) ֆրանսիացի քիմիկոս Գ. Բուշարդը դեռևս 1875-79 թթ-ին:ին։ Նա բնական կաուչուկի չոր թորմամբ (պիրոլիզ) նախ ստացել է իզոպրեն և ապա այն մշակել աղաթթվով:աղաթթվով։ Սինթետիկ կաուչուկներն առաջիններն են, որոնք օգտագործվում են սովորական ջերմաստիճանում բարձր առանձգակամություն ունեցող ռետինե իրերի (դողեր, փոխարկիչի ժապավեններ, կոշիկներ...), երկրորդները՝ լուծիչների, թթվածնի, յուղերի, օզոնի ազդեցության նկատմամբ կայուն, ջերմա- և յուրատեսակ այլ հատկություններով օժտված իրերի արտադրության մեջ:մեջ։ Սինթետիկ կաուչուկի հատուկ խմբերն են՝ կաուչուկների ջրային դիսպերսները (լատեքսներ), հեղուկ կաուչուկները (օլիգոմերները, որոնք պնդանալիս առաջացնում են ռետինանման նյութեր), լցնանյութ-կաուչուկները (լցնանյութի կամ պլաստիֆակտորի և կաուչուկի խառնուրդը):։ Սինթետիկ կաուչուկի ստացման ամենատարածված եղանակը էմուլսիոն և ստերեոսպեցիֆիկ պոլիմերացումն է:է։ Պոլիմերացման ժամանակ հնարավոր է կարգավորել կաուչուկների մոլեկուլային զանգվածները, որը հնարավորություն է տալիս սինթետիկ կաուչուկի մշակման ժամանակ բացառել պլաստիկացման էներգիական փուլը:փուլը։ Սինթետիկ կաուչուկի ստացման տեխնոլոգիական պրոցեսներն ընդքրկում են դիսպերսներից կամ լուծույթներից կաուչուկի անջատման, կատալիզատորների, էմուլգատորների և այլ խառնուրդների մնացորդներից կաուչուկի մաքրման, չորացման, բրիկետավորման փուլերը:փուլերը։ Կաուչուկների սինթեզի համար կարևոր մոնոմերները՝ բութադիենը, իզոպրենը, ստիրոլն են, հիմնականում ստացվում են կրեկինգի և նավթին ուղեկցող գազերից, օրինակ, բուտադիենը ստացվում են-բուտանի կատալիտիկ դեհիդրմամբ:դեհիդրմամբ։ Բացի այդ մոնոմերներից օգտագործում են ակրիլանիտրիլ, ֆտորոլեֆիններ, քլորոպրեն, սիլիցիում, որոնք օրգանական միացություններ են:են։ Կաուչուկի սինթեզը գործարանային խոշոր չափերով առաջինը իրականացվել է ՍՍՀՄ-ում, 1932թ-ին:ին։ 1938թ-ին Գերմանիայում կազմակերպվել է բուտադիեն-ստրոլային կաուչուկների արտադրություն, 1942թ-ին՝ ԱՄՆ-ում սինթետիկ կաուչուկի խոշոր արտադրություն:արտադրություն։