«Գավգամելայի ճակատամարտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-` +՝)
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Ճակատամարտ
|Ճակատամարտի անվանում = Գավգամելայի ճակատամարտ
|Հակամարտություն = [[Ալեքսանդր Մակեդոնացու արշավանքներ]]
|Գունային ուրվագիծ = background:#ffccaa;color:#000000
|Պատկեր = [[Պատկեր:Battle of Gaugamela.jpg|300px]]
|Վերնագիր = Գավգամելայի ճակատամարտ։ Պարսկական ռազմակառքերը մակեդոնական փաղանգի դեմ
|Թվական = 331 մ. թ. ա., հոկտեմբերի 1
|Վայր = ԳավգամելԳավգամելա (ժամ. [[Իրաք]]ի [[Էրբիլ]] քաղաքի մոտ)
|Արդյունք = [[Հին Մակեդոնիա]]յի հաղթանակ
|Հակառակորդ1 = [[Հին Մակեդոնիա]], <br /> [[ԿորինֆյանԿորնթոսյան միություն]]
|Հակառակորդ2 = [[Աքեմենյան պետություն]], [[Պարսկաստան]]
|Հրամանատար1 = [[Ալեքսանդր Մակեդոնացի]]
Տող 30.
Ալեքսանդրի համար ակնհայտ էր, որ թշնամական հեծելազորի ճակատը միտված էր գրոհի՝ ոչ թե պաշտպանողական գործողությունների համար։ Ալեքսանդրը պատրաստվում էր սադրանքի միջոցով մղել թշնամական հեծելազորին հապճեպ վերադասավորումների ու դրանով պատռել նրանց հոծ զծերը: Երբ բանակները դիրքավորվեցին, Ալեքսանդրը սկսեց շարժել իր զորքը, բայց ոչ թե առաջ, ինչպես ակնկալում էին պարսիկները, այլ դեպի աջ։ Այդպիսով նա տեղաշարժեց ռազմադաշտը դեպի չհավասարեցված ու խորդուբորդ տեղանքը, ինչը զգալիորեն դժվարեցրեց պարսկական ռազմակառքերի առաջխաղացումը։ Բայց այդ աջակողմյա զուգահեռ տեղաշարժումը կատարվում էր ոչ միայն ռազմակառքերի չեզոքացման նպատակով, բայց ավելի շատ՝ թշնամական շարքերում խոցելի բացակ առաջացնելու միտումով։
 
Դարեհը, չըմբռնելով Ալեքսանդրի մանյովրները, հրամայեց սկսել գրոհը և գցեց իր ձախ թևը Ալեքսանդրի աջ թևի վրա։ Այդ շարժումների ընթացքում , ինչպես և ակնկալում էր Ալեքսանդրը, Դարեհի ձախ թևը չափից ավել պոկվեց կենտրոնից և պարսիկների ճակատում բացակ գոյացավ։ Ալեքսանդրի [[հեթայրՓիլիպոս II Մակեդոնացի|հեթայրները]]ները ակնթարթորեն վերադասավորվեցին ու սեպաձև ճակատով մխրճվեցին ճեղքվացքի մեջ։ Նրանց հետևեցինթիկունքում հետևակնթաքնված [[Փիլիպոս II Մակեդոնացի|պելտաստները]] առաջ դուրս եկան ու իրենց նիզակների ու պարսերի տարափով թեքեցին պարսիկ հեծելազորի ուշադրությունը: Դա հնարավորություն տվեց հետևակին ու [[փաղանգՓիլիպոս II Մակեդոնացի|փաղանգին]]ը։ միանալ հեթայրներին և բազմապատկել հարվածի ուժգնությունը: Դարեհը հրամայեց սկսել ռազմակառքերի գրոհը: Սակայն մակեդոնացիք նրանց մեկուսացման համար հատուկ հնարք էին մշակել: Հետևակը միջանցքաձև որոգայթներ էր ձևավորում, որոնց մեջ մղված ռազմակառքերը ընկան նետաձիգները տեղատարափի տակ: Անհաջող եղավ նաև փղերի գրոհը, քանի որ մակեդոնացիները հատուկ տախտակներով, որոնց վրա ամրացված էին ցից մեխեր, խրտնեցրին ամեհի կենդանիներին։
 
Ալեքսանդրի թևում ճակատամարտը սաստկանում էր: Պարսկական ճակատի մեջ արմատավորված մակեդոնական խումբը մասնատվեց և առաջացած արանքի մեջ ներս խուժեցին պարսիկները: Նրանց մի զորաթևը շրջապատեց Պարմենիոնի զորքը, իսկ մյուսը՝ հրամանատար ու կուսակալ [[Բեսոս]]ի գլխավորությամբ, զարկեց Ալեքսանդրի վերջապահին։ Պարմենիոնի զորաթևը Ալեքսանդրից օգնություն խնդրեց։ Իսկ Ալեքսանդրը այդ պահին, ինչպես [[Իսոսի ճակատամարտ]]ում, մոլեգնած մոտենում էր արքայից արքայի ռազմակառքին։ Մյուս կողմից դոփում էր փաղանգը։ Դարեհը, կաթվածահար եղած, նոր միայն ըմբռնեց իրեն շրջապատելու միտումն ու այնպիսի սարսափի մեջ ընկավ, որ շրջեց իր կառքը ու վերստին դիմեց փախուստի: Փոշու վիթխարի քողն ու ճակատամարտի լայն տարածվածությունը որոշ ժամանակ անտեղյակ պահեցին պարսից աջ թևը իրենց թագավորի նահանջի մասին. նրանք շարունակում էին ճնշել Պարմենիոնին: Ալեքսանդրը հետապնդում էր Դարեհին, երբ նրան տեղեկացրին Պարմենիոնի զորաթևի կրիտիկական վիճակի մասին: Նա ստիպված եղավ դադարեցնել հետապնդումն ու վերադառնալ ճակատամարտի վայրը: Պարսիկները անկազմակերպ նահանջից՝ աստիճանաբար խուճապահար փախուստի անցան։