|
'''Հողագիտություն''', բնապատմական [[գիտություն]] [[հող]]ի, նրա բաղադրության, հատկությունների, ծագման, զարգացման, աշխարհագրական տարածվածության, արդյունավետ օգտագործման մասին:մասին։ Ուսումնասիրվում է հողը՝ որպես բնական մարմին, [[արտադրություն|արտադրության]] միջոց և աշխատանքի առարկա:առարկա։ Հողագիտական ուսումնասիրությունների սկիզբը դրվել է [[XVIII դար]]ի վերջերին:վերջերին։ XVIII և [[XIX դար]]երի սահմաևագծում [[Գերմանիա]]յում Թեյերն առաջարկեց [[բույս]]երի սննդառության հումուսային տեսությունը:տեսությունը։ XIX դարի 40-ական թվականներին Յուրի Լիբիխը առաջ քաշեց բույսերի հանքային սննդառության տեսությունը, որը նպաստեց հողի քիմիական հետազոտության ընդլայնմանը և հողագործության մեջ ագրոերկրաբանական ուղղության ձևավորմանը, ըստ որի հողը դիտվում էր որպես երկրաբանական գոյացություն, հոդմնահարման արդյունք:արդյունք։ Գենետիկական հողագործությունը ստեղծվել է [[Ռուսաստան]]ում:ում։ Դրա ծագման թվականը ընդունվում է Վ. Վ. Դոկուչաևի «Ռուսական սևահող» ("Русский чернозем") մենագրության հրատարակման տարեթիվը ([[1883]]):։ Այստեղ ձևակերպված են նրա տեսության հիմնական դրույթները՝ հողը ինքնուրույն բնապատմական մարմին է, առաջացել է լեռնային ապարների (որոնցից որակապես տարբերվում է) մակերևութային շերտերից՝ կենդանի օրգանիզմների ներգործության և կլիմայական որոշակի պայմաններում:պայմաններում։ Հողի հիմնական հատկությունը նրա բերրիությունն է:է։ Գիտական հողագիտության ստեղծման գործում մեծ դեր է կատարել նաև Պ. Ա. Կոստիչևը, որը զարգացրել է ագրոնոմիական ուղղությունը (ուսումնասիրել է հոդի և բուսականության, հողի բերրիության փոխհարաբերության հարցերը), հետագայում այն զարգացրեց Վ. Ռ. Վիլյամսը:Վիլյամսը։ Գենետիկական հողագիտության հետագա զարգացման գործում մեծ դեր ունեն Դոկուչաևի աշակերտները՝ Ն. Մ. Սիբիրցևը, Ֆ. Չու. Լևինսոն-Լեսսինգը, Պ. Ա. Զեմյատչենսկին, Գ. Ն. Վիսոցկին, Վ. Ի. Վերնադսկին, Կ. Դ. Գլինկան և ուրիշները:ուրիշները։ [[XX դար]]ի սկզբին Կ. Կ. Գեդրոյցը մշակեց հողերի կոլոիդ քիմիայի հիմունքները:հիմունքները։ 1920-ական թվականներին շնորհիվ Վերնադսկու հողագիտության մեջ զարգացավ կեևսաերկրաքիմիական ուղղությունը, որն ուսումնասիրում է կենդանի օրգանիզմների դերը հողառաջացման պրոցեսում:պրոցեսում։ 1930-ական թվականներին ձևավորվեցին նաև հողագիտության այլ բաժիններ՝ հողի ֆիզիկական [[քիմիա]], [[ֆիզիկա]], հանքաբանություն, մանրէաբանություն բաժինները:բաժինները։ Հողագիտության մեջ աշխարհագրական, քիմիական և կեևսանրկրաքիմիական ուղղությունների համադրման շնորհիվ ստեղծվեց ժամաևակակից տեսություն հոդի մասին, համաձայն որի հողը, որպես բնական համակարգ, բաղկացած է 4 հիմնական մասից՝ պինդ, հեղուկ, գազանման և կենդանի:կենդանի։ Դրանցում անընդհատ ընթանում են նյութերի և էներգիայի փոխակերպման ու տեղաշարժման պրոցեսներ, որոնք գտնվում են մշտական փոխազդեցության մեջ:tժամանակակիցմեջ։tժամանակակից հողագիտության մեջ օգտագործվում են հետազոտման դաշտային, գիտարշավային և ստացիոնար, լաբորատոր (ֆիզիկական, ֆիզիկա-քիմիական, քիմիական, մանրադիտակային, ռենտգենագրաֆիական, ռադիոիզոտոպային, սպեկտրասկոպային), համեմատական-աշխարևագրական և քարտեզագրական մեթոդները:մեթոդները։ Հողադիտությունը սերտորեն կապված է կլիմայագիտության, գեոմորֆոլոգիայի, հանքաբանության, պետրոգրաֆիայի, միկրոկենսաբանության, բույսերի ֆիզիոլոգիայի, քիմիայի, ֆիզիկայի և այլ գիտությունների հետ:հետ։ Հողագործությունն օգնում է լուծելու հողի բերրիության բարձրացման, պարարտանյութերի կիրառման, հողերի բարելավման խնդիրները:խնդիրները։ ԽՍՀՄ-ում հողագիտության բնագավառի գիտահետազոտական աշխատանքները ղեկավարում են Վ. Վ. Դոկուչաևի անվան հողագիտության և ԽՍՀՄ ԳԱ ագրոքիմիայի և հողագիտության գիտահետազոտական ինստիտուտները:ԽՍՍՀինստիտուտները։ԽՍՍՀ-ում գիտահետազոտական աշխատանքներ են տարվում գյուղատնտեսության մինիստրության հողագիտության և ագրոքիմիայի ու այլ գիտահետազոտական ինստիտուտներում և բուհերում:բուհերում։
{{ՀՍՀ}}
[[Կատեգորիա:Գյուղատնտեսություն]]
|
