|
[[Պատկեր:GevorgZ.jpg|մինի|աջից|Գևորգ Զ Չորեքչյան]]
1889-1894թթ. ուսանում է Լայպցիգի համալսարանի աստվածաբանության ֆակուլտետում և նույն քաղաքի կոնսերվատորիայում: Վերադառնալով հայրենիքհայրենիք՝ մեկ տարի Գևորգյան հոգևոր ճեմարանում դասավանդում է երաժշտություն, ապա մեկնում է [[Նոր Նախիջևան ]]` ծավալելով այստեղ բուռն մանկավարժական, հայրենասիրական ու երաժշտական գործունեություն։գործունեութուն: ▼
'''Գևորգ Զ Չորեքչյան''' ([[1868]] [[դեկտեմբերի 2]] - [[սեպտեմբերի 26]] [[1954]]), Ամենայն Հայոց 129-րդ Կաթողիկոս, ծնվել է [[Նոր Նախիջևան]] քաղաքում։ Ամենայն հայոց կաթողիկոս 1945-ից։ Հաջորդել է Խորեն Ա Մուրադբեկյանին։
Սովորել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում (1879–89), Լայպցիգի համալսարանում (աստվածաբանության և փիլիսոփայության բաժիններում) և կոնսերվատորիայում (1889–94)։ 1889-ին ձեռնադրվել է սարկավագ, 1913-ին՝ վարդապետ. նշանակվել է Նոր Նախիջևանի առաջնորդական փոխանորդ։ 1915-ի հայկական կոտորածներից փրկված գաղթականների Եղբայրական օգնության կոմիտեի անդամ էր, իսկ 1916-ից՝ նախագահ։
1916-ի մայիսի 17-ից՝ Մայր աթոռ Ս. Էջմիածնի Սինոդի անդամ։ 1917-ին ձեռնադրվել է եպիսկոպոս։ 1922–27-ին՝ Վրաստանի թեմի առաջնորդ, 1927-ից՝ Գերագույն հոգևոր խորհրդի անդամ։ 1938-ին կաթողիկոս Խորեն Ա Մուրադբեկյանի եղերական մահից հետո մինչև 1941-ը ղեկավարել է Հայ եկեղեցու գործերը։ 1941-ի ապրիլին Ազգային եկեղեցական ժողովում ընտրվել է կաթողիկոսական տեղապահ, 1945-ի հունիսին՝ Ամենայն հայոց կաթողիկոս։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին սփյուռքահայության շրջանում կազմակերպել է հանգանակություն «Սասունցի Դավիթ» և «Գեներալ Բաղրամյան» տանկային շարասյուների ստեղծման համար։ Նրա կաթողիկոսության օրոք վերածնունդ են ապրել ԽՍՀՄ տարածքում գտնվող հայոց թեմերը, հրատարակվել է «Էջմիածին» ամսագիրը, վերաբացվել են Էջմիածնի հոգևոր ճեմարանը, տպարանը, վերադարձվել ճեմարանի գրադարանը, վանքապատկան շենքերի մի մասը, ինչպես նաև՝ Ս. Հռիփսիմե, Ս. Գեղարդավանք և Խոր վիրապի վանքերը։ Գևորգ Զ Չորեքչյանը կարևոր խնդիր է համարել մայր հայրենիքի և սփյուռքահայության կապերի ամրապնդումը, սփյուռքի եկեղեցական և ազգային միասնության ապահովումը։ Մեծ ավանդ է ունեցել 1946–48-ի հայրենադարձության կազմակերպման գործում։ 1945-ի ապրիլին Մոսկվայում Ի. Ստալինի հետ հանդիպման ժամանակ բարձրացրել է Արևմտյան Հայաստանի հողերի խնդիրը, իսկ 1945-ի հոկտեմբերի 25-ին կոնդակով դիմել է ԽՍՀՄ-ի, ԱՄՆ-ի և Մեծ Բրիտանիայի կառավարություններին՝ հայկական հողերը Թուրքիայից հետ ստանալու խնդրանքով։ 1947-ի ապրիլի 20-ին հրապարակել է ընդարձակ մի կոնդակ՝ «Հայկական հարցի լուծման մասին»։ Ողջունել է 1947-ի ապրիլին Նյու Յորքում գումարված Հայկական համաշխարհային կոնգրեսը, որի նպատակն էր վերստին արծարծել Թուրքիայի բռնագրաված հայկական տարածքների վերադարձման հարցը։ Կաթողիկոս. գահին Գևորգ Զ Չորեքչյանին հաջորդել է Վազգեն Ա Պալճյանը։ (Քրիստոնյա Հայաստան հանրագիտարան)
== Կենսագրությունը ==
Սովորել է նախ տեղի ծխական դպրոցում, այնուհետև հոգևոր սեմինարիայում։
1879 թ ընդունվել է [[Գևորգյան Հոգևոր Ճեմարան]]։
[[Մակար Ա]] կաթողիկոսի տնօրինությամբ Գևորգ սարկավագը [[1889]] թ մեկնում է [[Գերմանիա]]։ 1889-1894 թթ ուսանում է [[Լայպցիգի համալսարան]]ի աստվածաբանության ֆակուլտետում և նույն քաղաքի կոնսերվատորիայում։
▲Վերադառնալով հայրենիք մեկ տարի Գևորգյան հոգևոր ճեմարանում դասավանդում է երաժշտություն, ապա մեկնում է [[Նոր Նախիջևան]]` ծավալելով այստեղ բուռն մանկավարժական, հայրենասիրական ու երաժշտական գործունեություն։
1913 թ. [[Գևորգ Ե]] կաթողիկոսը նրան հրավիրում է Մայր Աթոռ, ձեռնադրում է [[աբեղա]] և նորից Նոր Նախիջևան ուղարկում` այս անգամ արդեն առաջնորդական տեղապահի պաշտոնով։ ▼
1916 թ. Գևորգ վարդապետ Չորեքչյանը վերադառնում է Մայր Աթոռ։ Նույն թվականին նա արժանանում է ծայրագույն վարդապետության աստիճանի, ապա նշանակվում է Սինոդի անդամ։
1917 թ. ձեռնադրվում է՝ եպիսկոպոս դառնալով վանական կառավարության նախագահ և Մայր Տաճարի լուսարարապետ։ Միաժամանակ ստանձնում է նաև արևմտահայ գաղթականության ողջ կարիքների ու հոգսերի լուծման հարցերը, որպես Եղբայրական օգնության կոմիտեի նախագահ։ ▼
1925 թ. նրան շնորհվում է արքայություն։
1922-1927 թթ. Գևորգ արք. Չորեքչյանը նշանակվում է [[Վիրահայոց թեմ]]ի հոգևոր առաջնորդ։
Գևորգ արքեպիսկոպոս Չորեքչյանը, համաձայն նահատակ [[Խորեն Ա]] կաթողիկոսի թիվ 620 Կոնդակի, 1938 թ. ապրիլի 10-ից ստանձնում է Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի տեղապահի պաշտոնը։ ▼
▲1913 թ1913թ. [[Գևորգ Ե ]] կաթողիկոսը նրան հրավիրում է Մայր Աթոռ, ձեռնադրում է [[աբեղա ]] և նորից Նոր Նախիջևան ուղարկում` այս անգամ արդեն առաջնորդական տեղապահի պաշտոնով։պաշտոնով: 1916թ. Գևորգ վարդապետ Չորեքչյանը վերադառնում է Մայր Աթոռ: Նույն թվականին նա արժանանում է ծայրագույն վարդապետության աստիճանի, ապա նշանակում է Սինոդի անդամ:
1941 թ. ապրիլին ընտրվում է ազգընտիր տեղակալ Հայոց Հայրապետության։ Նա տեսնելով պետական անհանդուրժող, ապազգային չինովնիկների վարած քաղաքականությունը Մայր Աթոռի և եկեղեցու նկատմամբ, սկզբունքորեն վերակառուցում է Մայր Աթոռի աշխատանքները։
Մայր Աթոռի միաբանության անդամները, քիչ բացառությամբ պիտակավորվելով որպես դաշնակցական, հակահեղափոխական, ժողովրդի թշնամի, վաղուց արդեն աքսորվել էին, նրանցից ոչ ոք չվերադարձավ։ Այսպիսի օրհասական վիճակում էր Մայր Աթոռը, երբ 1939 թ. սկսվեց Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը։ ▼
Գևորգ Չորեքչյանը կարճ ժամանակից հետո հայրենիքի, սփյուռքի և Մայր Աթոռի տրամադրած նյութական միջոցներով պատրաստել է տալիս «[[Սասունցի Դավիթ]]» և «[[Գեներալ Բաղրամյան]]» տանկային շարասյուները, որոնք իրենց նպաստը բերեցին բաղձալի հաղթանակին։ ▼
1945 թ. ապրիլի 19-ին ազգընտիր տեղակալը առանձնազրույց է ունեցել ԽՍՀՄ առաջնորդ Ի.[[Ստալին]]ի հետ, որի ընթացքում բարձրացել է հայ ժողովրդին հուզող բազում հարցեր։ Այդ հանդիպման արդյունքում Մայր Աթոռի նկատմամբ անտարբեր և թշնամական վերաբերմունքը որոշ չափով փոխվում է։ Տեղակալ սրբազանը այդ ընթացքում կարողանում է կանգնեցնել եկեղեցիների բարբարոսական քանդումը։ ▼
1945 թ. հունիսի 16-22-ը Մայր Աթոռում հրավիրված Ազգային-եկեղեցական ժողովը, [[Մեծի Տանն Կիլիկիո Կաթողիկոս]]ի մասնակցությամբ [[Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսների ցանկ|Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս]] է ընտրում Գևորգ արքեպիսկոպոս Չորեքչյանին (1945-1954)։ ▼
Ինը տարվա գահակալության ընթացքում նա հասցնում է վերակազմակերպել Մայր Աթոռի ներքին և արտաքին թեմերը։ Միանգամից ձեռնադրում է տասը եպիսկոպոսներ, հետագայում (1951)` ևս հինգը, որոնց հաստատում է թեմերի առաջնորդների թափուր պաշտոններում։ ▼
Նա 1944 թ. կարողանում է Մայր Աթոռի նախկին «[[Արարատ]]» ամսագրի փոխարեն հրատարակել «[[Էջմիածին]]ը»` որպես [[Մայր Աթոռ]]ի պաշտոնաթերթ։
Վեհափառի ջանքերով վերաբացվել է Մայր Աթոռի տպարանը, վերադարձվել գրադարանը, վանքապատկան շենքերի մի մասը, մասնավորապես՝ [[Ս. Հռիփսիմե]], [[Գեղարդի վանք|Ս. Գեղարդավանք]], [[Խոր Վիրապ]]ի վանքերը և այլն։ ▼
1945 թ. նոյեմբերի 1-ին Կաթողիկոսի ջանքերով վերաբացում է հոգևոր ճեմարանը։
▲1917 թ1917թ. ձեռնադրվումօծվում է՝է եպիսկոպոսարքեպիսկոպոս` դառնալով վանական կառավարության նախագահ և Մայր Տաճարի լուսարարապետ։լուսարարապետ: Միաժամանակ ստանձնում է նաև արևմտահայ գաղթականության ողջ կարիքների ու հոգսերի լուծման հարցերը,հարցերը՝ որպես Եղբայրական օգնության կոմիտեի նախագահ։նախագահ:
Մահացել է [[1954]] թվականի [[սեպտեմբերի 26]]-ին։ ▼
▲1922-1927թթ. Գևորգ արքեպիսկոպոս Չորեքչյանը , համաձայննշանակվում է Վիրահայոց թեմի հոգևոր առաջնորդ: Համաձայն նահատակ [[Խորեն Ա ]] կաթողիկոսի թիվ 620 Կոնդակի,Կոնդակի՝ 1938 թ1938թ. -ի ապրիլի 10-ից Չորեքչյանն ստանձնում է Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի տեղապահի պաշտոնը։պաշտոնը:
== Աղբյուրներ ==
*«Վավերագրեր հայ եկեղեցու պատմության», գիրք Զ. Գևորգ Զ Չորեքչյան կաթողիկոս Ամենայն Հայոց (1938-1955 թթ.), կազմեց Ս. Բեհբուդյանը, Երան, 1999։
▲1941թ.-ի ապրիլին ընտրվում է ազգընտիր տեղակալ Հայոց Հայրապետության: Նա, տեսնելով պետական անհանդուրժող, ապազգային չինովնիկների վարած քաղաքականությունը Մայր Աթոռի և եկեղեցու նկատմամբ, սկզբունքորեն վերակառուցում է Մայր Աթոռի աշխատանքները: Մայր Աթոռի միաբանության անդամները, քիչ բացառությամբ պիտակավորվելով որպես դաշնակցական, հակահեղափոխական, ժողովրդի թշնամի, վաղուց արդեն աքսորվել էին ,. նրանցից ոչ ոք չվերադարձավ։չվերադարձավ: Այսպիսի օրհասական վիճակում էր Մայր Աթոռը, երբ 1939 թ1939թ. սկսվեց Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը։պատերազմը:
*«Նշանավոր Ճեմարանականներ», Պրակ Ա, Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածին, 2005։
▲Գևորգ Չորեքչյանը կարճ ժամանակից հետո հայրենիքի, սփյուռքի և Մայր Աթոռի տրամադրած նյութական միջոցներով պատրաստել է տալիս « [[Սասունցի Դավիթ ]]» և «[[Գեներալ Բաղրամյան ]]» տանկային շարասյուները, որոնք իրենց նպաստը բերեցին բաղձալի հաղթանակին։հաղթանակին:
== Արտաքին հղումներ ==
▲1945 թ1945թ. -ի ապրիլի 19-ին ազգընտիր տեղակալը առանձնազրույց է ունեցել ԽՍՀՄ առաջնորդ Ի.[[Ստալին]]իՍտալինի հետ, որի ընթացքում բարձրացել է հայ ժողովրդին հուզող բազում հարցեր։հարցեր: Այդ հանդիպման արդյունքում Մայր Աթոռի նկատմամբ անտարբեր և թշնամական վերաբերմունքը որոշ չափով փոխվում է։է: Տեղակալ սրբազանըսրբազանն այդ ընթացքում կարողանումկարողացել էէր կանգնեցնել եկեղեցիների բարբարոսական քանդումը։քանդումը:
* [http://www.lusamut.net/level2_.php?id=147&id_2=638&cat_=6&s=2 Գևորգ Զ Չորեքչյան]
* [http://www.youtube.com/watch?v=y9C59SqdMRU «Բաց մեզ Տեր», մշակումը Գևորգ Զ կաթողիկոսի]
▲1945 թ1945թ. -ի հունիսի 16-22-ը Մայր Աթոռում հրավիրված Ազգային-եկեղեցական ժողովը , [[Մեծի Տանն Կիլիկիո Կաթողիկոս]]իկաթողիկոսի մասնակցությամբ [[Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսների ցանկ|Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս]]կաթողիկոս է ընտրում Գևորգ արքեպիսկոպոս Չորեքչյանին (1945-1954) ։:
{{կաթողիկոսներ}}
▲ԻնըԻննը տարվա գահակալության ընթացքում նա հասցնում է վերակազմակերպել Մայր Աթոռի ներքին և արտաքին թեմերը։թեմերը: Միանգամից ձեռնադրում է տասը եպիսկոպոսներ, հետագայում (1951)` ևս հինգը, որոնց հաստատում է թեմերի առաջնորդների թափուր պաշտոններում։պաշտոններում: Նա 1944թ. կարողանում է Մայր Աթոռի նախկին «Արարատ» ամսագրի փոխարեն հրատարակել «Էջմիածինը»` որպես Մայր Աթոռի պաշտոնաթերթ:
[[Կատեգորիա:Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսներ]]
▲Վեհափառի ջանքերով վերաբացվել է Մայր Աթոռի տպարանը, վերադարձվել գրադարանը, վանքապատկան շենքերի մի մասը, մասնավորապես՝ [[Ս. Հռիփսիմե ]], [[Գեղարդի վանք|Ս. Գեղարդավանք ]], [[Խոր Վիրապ]]իՎիրապի վանքերը և այլն։այլն: 1945թ. նոյեմբերի 1-ին կաթողիկոսի ջանքերով վերաբացվում է հոգևոր ճեմարանը:
[[Կատեգորիա:1868 ծնունդներ]]
[[Կատեգորիա:Դեկտեմբերի 2 ծնունդներ]]
▲Մահացել է [[1954 ]] թվականի [[սեպտեմբերի 26 ]]-ին։
[[Կատեգորիա:Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանի սաներ]]
[[Կատեգորիա:Դոնի Ռոստով քաղաքում ծնվածներ]]
[[Կատեգորիա:1954 մահեր]]
[[Կատեգորիա:Սեպտեմբերի 26 մահեր]]
| 