«Կրկնակի աստղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Կրկնակի աստղեր''', փոխադարձ [[ձգողության ուժ]]երի ազդեցությամբ ընդհանուր ծ[[անրության կենտրոն]]ի շուրջը էլիպսային ուղեծրերով պտտվող դինամիկական համակարգեր, որոնք կոչվում են ֆիզիկական կրկնակի աստղեր:աստղեր։ Իրարից տարածականորեն հեռու գտնվող, բայց պատահականորեն (և ժամանակավորապես) երկնքում իրար մոտ գտնվող աստղերը կոչվում են օպտիկական կրկնակի աստղեր և որևէ հետաքրքրություն չեն ներկայացնում:ներկայացնում։ [[Ֆիզիկա]]կան կրկնակի աստղերը ըստ հայտնաբերման եղանակի բաժանվում են երեք դասի՝ ''վիզուալ'', ''խավարուն'', ''սպեկտրային'':։

''Վիզուալ'' կրկնակի աստղերի ուղեծրի հարթությունը գրեթե [[ուղղահայաց]] է տեսագծին:տեսագծին։ Երկարատև դիտումների հիման վրա կառուցվում են դրանց հարաբերական ուղեծրերը:ուղեծրերը։ Որոշվում են ուղեծրերի տարբեր պարամետրերը, այդ թվում մեծ կիսառանցքը, սեղմվածությունը, ուղեծրի հարթության թեքվածությունը տեսագծի նկատմամբ:նկատմամբ։

''Խավարուն'' կրկնակի աստղերի ուղեծրի հարթությունը գրեթե համընկնում է տեսագծի հետ:հետ։ Ուղեծրային շարժման հետևանքով դիտվում է բաղադրիչների մեկընդմեջ խավարում՝ մեկը մյուսին ծածկելու միջոցով:միջոցով։ Բաղադրիչների գումարային պայծառության մեջ ժամանակի ընթացքում դիտվում են մաքսիմումներ (երբ բաղադրիչներն իրար չեն ծածկում) և տարբեր խորության մինիմումներ (երբ տարբեր պայծառության բաղադրիչները հաջորդաբար ծածկվում են մեկը մյուսով):։ Խավարուն կրկնակի աստղերի դիտումների հիման վրա հնարավոր է որոշել բաղադրիչների հարաբերական չափերը, նրանց էֆեկտիվ [[ջերմաստիճան]]ների հարաբերությունը, իսկ երբեմն նույնիսկ բաղադրիչների ձևերը:ձևերը։

''Սպեկտրային'' կրկնակի աստղերը հայտնաբերվում են դրանց սպեկտրներում դիտվող սպեկտրային գծերի պարբերական տատանումներով կամ երկատմամբ:երկատմամբ։ Բաղադրիչների ուղեծրային շարժման (որի ընթացքում բաղադրիչներից մեկը մոտենում է մեզ, իսկ մյուսը հեռանում) և [[Դոպլերի էֆեկտ|Դոպլերի էֆեկտ]]ի շնորհիվ սպեկտրային գծերը շեղվում են դեպի [[սպեկտր]]ի մերթ կարճալիք, մերթ երկարալիք մասը:մասը։ Եթե ստացվում են և’ մեկ, և’ մյուս բաղադրիչ աստղերի սպեկտրները, ապա փոփոխվում են դրանցում դիտվող միևնույն սպեկտրային գծերի փոխադարձ հեռավորությունները:հեռավորությունները։ Իսկ եթե ցածր պայծառության պատճառով բաղադրիչներից մեկի սպեկտրը չի դիտվում, ապա իրենց անշարժ դիրքի նկատմամբ տատանումներ են կատարում պայծառ (գլխավոր) բաղադրիչի սպեկտրային գծերը:գծերը։ Այն դեպքում, երբ սպեկտրային կրկնակի աստղը միաժամանակ խավարուն կրկնակի է (տեսագծի հետ ուղեծրի հարթության կազմած անկյունը շատ փոքր է), սպեկտրային գծերի տատանումները տեղի են ունենում այն նույն պարբերությամբ, ինչ պայծառության վւոփոխությունները:վւոփոխությունները։ Տեսագծային [[արագություն]]ների ժամանակից կախված փոփոխությունների ուսումնասիրությունը թույլ է տալիս որոշել բաղադրիչների շրջապտույտի պարբերությունները, ուղեծրերի ձևը:ձևը։ Երբ ուղեծրի հարթության և տեսագծի կազմած [[անկյուն]]ը հավասար է զրոյի, սպեկտրային գծերի ամենամեծ շեղման միջոցով [[ուղեծիր|ուղեծրի]] երկու տրամագծորեն հակադիր կետերում որոշվում է զանգվածների կենտրոնի նկատմամբ բաղադրիչների շարժման լրիվ արագությունը:արագությունը։

Կրկնակի աստղերի բաղադրիչների շարժումները նկարագրվում են [[Կեպլերի օրենք]]ներով:ներով։ Դիտումներից որոշելով բաղադրիչների հարաբերական շարժման ուղեծիրը՝ [[Կեպլեր]]ի երրորդ ընդհանրացրած օրենքի հիման վրա որոշվում է բաղադրիչների [[զանգված]]ների գումարը:գումարը։ Եթե հայտնի է նաև զանգվածների կենտրոնի նկատմամբ բաղադրիչների շարժման ուղեծրերի կիսառանցքային հարաբերությունը, որը կախված է զանգվածների հարաբերությունից, ապա կարելի է որոշել նաև բաղադրիչների զանգվածներն առանձին-առանձին:առանձին։ Կրկնակի աստղերի ուսումնասիրությունը չափազանց կարևոր է [[աստղ]]երի առաջացմանն ու զարգացմանը վերաբերող կոսմոգոնիական հարցերն ըմբռնելու համար:համար։