Վիքիպեդիա

«Ռնգեղջյուր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-` +՝)
Տող 3.
[[Պատկեր:Bronze rhinoceros wine vessel.jpg|մինի|աջից|280px|Ռնգեղջյուրի տեսքով [[գինի|գինու]] [[բրոնզ]]ե անոթ, [[Չինաստան]], Ք.ա.202-մ.թ.9թթ.]]
[[Պատկեր:Blason Saint Maime.svg|մինի|աջից|120px|Սեն Մեմ համայնքի զինանշանը, [[Ֆրանսիա]]:]]
'''Ռնգեղջյուրներ''' ([[լատիներեն]]`՝ Rhinocerotidae), կենտսմբակավորների կարգի կաթնասունների ընտանիք։<br />
 
Հայտնի է ռնգեղջյուրների 3 սեռի 5 տեսակ։<br />
 
Այժմ պահպանվել են ընդամենը մի քանի հազար հատ`հատ՝ միայն Աֆրիկայի և Ասիայի առանձին շրջաններում։ Բնակվում են արևադարձային անտառներում, սավաննաներում, ափամերձ մացառուտներում, ճահիճներում։ <br />
== Նկարագրությունը ==
Խոշոր կենդանիներ են։ Մարմնի երկարությունը 2,5–4 մ է, մնդավի բարձրությունը՝ 1–2 մ, կենդանի զանգվածը՝ մինչև 3 տ և ավելի։ <br />
Տող 20.
== Պահպանված տեսակները ==
=== Սպիտակ ռնգեղջյուր ===
Սպիտակ ռնգեղջյուրներն, իրենց հերթին, երկու ենթատեսակի են`են՝ հարավային (Ceratotherium simum simum) եւ հյուսիսային (Ceratotherium simum cottoni): 2007թ. դրությամբ, վայրի բնության մեջ կար հարավային ենթատեսակի 17 480 հատ, որոնցից 16 266-ը`ը՝ [[Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն|Հարավային Աֆրիկայում]], հանդիսանալով ամենամեծաքանակ ենթատեսակը: <br />
Ունի վիթխարի մարմին եւ խոշոր գլուխ: Քաշը կարող է հասնել 3500 կգ, երկարությունը`երկարությունը՝ 3.5-4.6 մ, հասակը ուսերի մասում 1.8-2 մ է: Մռութի վրա ունի երկու եղջյուր: Առջեւի եղջյուրը ետեւինից երկար է եւ հասնում է 90-150սմ-ի: Այս կենդանու գույնը փոխվում է դեղնավուն դարչնագույնից միչեւ մոխրագույն:
 
=== Սեւ ռնգեղջյուր ===
Սեւ ռնգեղջյուր անունն (Diceros bicornis) ընտրվել է այս տեսակը սպիտակից տարբերելու համար:<br />
Սեւ ռնգեղջյուրների ամենատարածված ենթատեսակն է հարավային-կենտրոնականը (Diceros bicornis minor), որոնք մի ժամանակ տարածվում էին կենտրոնական [[Թանզանիա]]յից [[Զամբիա]]յի, [[Զիմբաբվե]]ի եւ [[Մոզամբիկ]]ի տարածքներով մինչեւ Հարավային Աֆրիկայի հյուսիս եւ արեւելք:
Սեւ ռնգեղջյուրը սպիտակից բավականին փոքր է: 20-րդ դարի երկրորդ կեսում նրանց քանակը կտրուկ պակասել է`է՝ 1960-ականների 70 հազարից 1995թ-ին հասնելով 2 410-ի:
=== Հնդկական ռնգեղջյուր ===
Հնդկական, կամ մեծ միաեղջյուր ռնգեղջյուրն (Rhinoceros unicornis) ունի 20-ից 100սմ երկարության մի հատ եղջյուր: Չափահաս արույի քաշը 2 500-ից 3 200 կգ է, ուսերի մասում հասակը`հասակը՝ 1.75-2.0մ:<br />
[[Պատկեր:Rhinosizes.png|մինի|ձախից|240px|Ռնգեղջյուրների պահպանված տեսակների համեմատական չափսերը:]]
Հնդկական ռնգեղջյուրները մի ժամանակ տարածված են եղել Պակիստանից մինչեւ [[Բիրմա]] եւ հնարավոր է, նույնիսկ`նույնիսկ՝ [[Չինաստան]]ի որոշ մասերում: Ներկայումս, սակայն, մարդու ազդեցության պատճառով, պահպանվել են միայն [[Հնդկաստան]]ի եւ [[Նեպալ]]ի որոշ շրջաններում: Ներկայիս աշխարհի հնդկական ռնգեղջյուրների երկու երրորդը կենտրոնացված է Հնդկաստանի [[Կազիրանգա]] ազգային զբոսայգում:
=== Ջավայի ռնգեղջյուր ===
Ջավայի ռնգեղջյուրն (Rhinoceros sondaicus) ամենավտանգված խոշոր կաթնասուններից մեկն է: 2002թ. գնահատականներով, մնացել են ընդամենը 60 հատ`հատ՝ [[Ինդոնեզիա]]յի [[Ջավա]] կղզում եւ [[Վիետնամ]]ում: <br />
Երկարությունը գլխի հետ միասին հասնում է 3.1-3.2մ, բարձրությունը`բարձրությունը՝ 1.5-1.7մ, քաշը`քաշը՝ 900-1400կգ: Արուի եղջյուրի երկարությունը հասնում է 26սմ երկարության: <br />
Նախընտրում է խիտ խոնավ անտառները, մացառներն ու եղեգնուտները:
=== Սումատրայի ռնգեղջյուր ===
Սումատրայի ռնգեղջյուրն (Dicerorhinus sumatrensis) ամենափոքր տեսակն է: Պահպանված մնացել է 275 հատ: <br />
Ունի շուրջ 1.3մ բարձրություն, 2.4-3.2մ երկարություն եւ շուրջ 700 կգ քաշ: Աֆրիկական տեսակների նման ունի երկու եղջյուր`եղջյուր՝ առջեւում մեծն է եւ 10 սմ-ով կարճը`կարճը՝ ետեւում: Գունավորումը կարմրին խփող դարչնագույն է:
[[Պատկեր:KAZIRANGA.JPG|մինի|կենտրոն|480px|Հնդկական ռնգեղջյուրները Կազիրանգայի ազգային զբոսայգում:]]
{{ԴՄՀ}}
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ռնգեղջյուր» էջից