«Սյուրռեալիզմ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ Bot: Migrating 76 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q39427 (translate me)
չ clean up, replaced: → (4), վ: → վ։ oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
[[Պատկեր:The Elephant Celebes.jpg|thumb|Սյուռռեալիզմի ոճի նկարչության առաջին գլուխգործոց համարվող [[Մաքս Էրնսթ]]ի The Elephant Celebes նկարը]]
'''Սյուրռեալիզմ''' ({{lang-fr|surréalisme}} — վերիրականություն), մշակութային շարժում է [[գեղանկարչություն|գեղանկարչության]], [[քանդակագործություն|քանդակագործության]] և [[գրականություն|գրականության]] մեջ, որը սկիզբ է առել վաղ [[1920]]–ական թվականներին, և հայտնի է այդ ուղղության մի քանի անդամների կոնցեպտուալ արվեստի գործերով և գրվածքներով:գրվածքներով։ Սյուրռեալիստների աշխատանքները աչքի են ընկնում անսովոր և անսպասելի, երբեմն հումորային լուծումներով և զուգադրություններով, թեև շատ սյուրռեալիստ նկարիչներ և գրողներ արվեստի այս ուղղությունը առաջին հերթին համարում են մարդկային [[փիլիսոփայություն|փիլիսոփայության]] և հոգևոր-ներաշխարհի արտահայտման շարժում։
 
Շարժման հիմնադիրն է համարվում [[Անդրե Բրետոն]]ը, ով [[1924]] թ. արվեստի և գրականության մասին իր մոտեցումները հրապարակեց «Սյուրռեալիզմի մենիֆեստում» ([[ֆրանսերեն]]՝ ''Manifeste du Surrealisme'')։ Նա սյուրռեալիզմը բարձր էր համարում բոլոր հեղափոխական շարժումներից։
Տող 11.
Պատերազմի ժամանակ Անդրե Բրետոնը ով սովորել էր բժշկություն և հոգեբանություն ծառայում էր նյարդաբանական հիվանդանոցում որտեղ նա օգտագործեց [[Զիգմունդ Ֆրոյդ]]ի հոգեբանական մեթոդները զինվորների վրա ովքեր տառապում էին կոնտուզիայից։ Հանդիպելով երիտասարդ գրող Ժակ Վաշեյին՝ Բռետոնը զգաց, որ Վաշեն գրող Ալֆրեդ Ջերրիի հոգևոր որդին էր։ Նրան գրավեց երիտասարդ գրողի հակահասարակական վերաբերմունքը և արհամարհանքը արվեստի ավանդույթների նկատմամբ։ Հետագայում Բռետոնը գրեց. «Գրականության մեջ ես հաջողությամբ հետևել եմ [[Արթուր Ռեմբո|Ռեմբո]]յին, Ջերրիին, Ապպոլինեռին, Նուվոյին, Լոտռեմոնին, բայց Ժակ Վաշեն է, ում ես պարտական եմ ամենաշատը»։
 
Գալով Փարիզ Բռետոնը անդամագրվեց դադաիզմի գործունեությանը և հիմնադրեց ամսագիր [[Լուի Առագոն]]ի և Ֆիլիպ Սուպոի հետ միասին։ Նրանք սկսեցին փորձեր կատարեցին գրել մեխանիկորեն գրաքննության չենթարկելով իրենց մտքերը և հրատարակեցին գրվածքները ինչպես նաև իրենց երազները ամսագրում։ Բռետոնը և Սուպոն ավելի են խորանում ավտոմատիզմի մեջ և գրում «Մագնիսական Դաշտեր»-ը 1920 թվականին։ Շարունակելով գրել նրանք գրավեցին շատ նկարիչների ու գրողների, նրանք եկան այն մտքին, որ ավտոմատիզմը ամենալավ տակտիկան է հասարակական փոփոխության քան դադիզմի հարձակումը գերակա արժեքների վրա։ Խումբը մեծացավ և նրա մեջ ընդգրկվեցին Բենժամին Պեռե, Ռենե Կռեվելը, Ռոբեռտ Դեսնոսը, Պոլ Էլուարը, Մաքս Մորիսը, Ժակ Բառոնը և այլն։ Երբ նրանք զարգացրեցին իրենց փիլիսոփայությունը, նրանք հավատացին, որ սյուրռեալիզմը պաշտպանելու է այն միտքը, որ հասարակ և պատկերավոր արտահայտությունները կենսական են և կարևոր, բայց նրանց դասավորության իմաստը պետք է բաց լինի ամբողջ երևակայության համար համապատասխան [[Գեորգ Վիլհելմ Ֆրիդրիխ Հեգել|Հեգելյան]] դիալեկտիկային։ Նրանք նայեցին նաև [[Մարքսիզմ|Մարքսիստական]] դիալեկտիկայի և այնպիսի տեսաբանների աշխատանքի վրա ինչպիսիք են Վալտեր Բենժամինը և Հերբերտ Մռկուսը։ Ֆրոյդի աշխատանքը ազատ ասոցիացիաների հետ, երազի վերլուծությունները և անգիտակցականը ամենամեծ կարևորությունը ուներ սյուրռեալիստների համար պատկերի ազատագրման զարգացող մեթոդների մեջ։ Նրանք ընդունում էին անհատականացումը, այն ժամանակ երբ մերժում էին հիմքային խելագարության միտքը։ Ավելի ուշ [[Սալվադոր Դալի]]ն բացատրեց դա այսպես. «Կա միայն մեկ տարբերություն խելագարի և իմ միջև։ Ես խելագար չեմ»։
 
Բացի երազի վերլուծության օգտագործումից նրանք նշում էին, որ կարելի է մեկ պատկերում համատեղել այնպիսի տարրեր, որոնք չեն հանդիպում միասին, որպեսզի արտահայտեն անտրամաբանական և հիացնող տպավորություն։ Բռետոնը ընդգրկեց հիացնող համապատասխանությունների միտքը իր 1924 թվականի մանիֆեստում 1918 թվականի բանաստեղծ Պիեռ Պառադիի ակնարկից հետո, որում ասված էր համապատասխանացում երկուսից ավելի կամ պակաս հեռավոր իրակոանություններ։ Ինչքան մեծ է կապը երկու համապատասխանացված իրականությունների միջև հեռավորի և ճշմարիտի, այնքան ուժեղ կլինի պատկերը, նրա էմոցիոնալ ուժը և բանեստեղծական իրականությունը։ Խումբը նպատակադրվեց հեղափոխել մարդկային փորձը անձնական, մշակութային, հասարակական և քաղաքական առումներով։ Նրանք ուզում էին ազատել մարդկանց կեղծբանականությունից, և սահմանափակող ձևերից ու կառուցվածքներից։ Բրետոնը հայտարարեց, որ սյուռեալիզմի իսկական նպատակն էր հասարակական հեղափոխության երկար կյանքը և դա միայն։
 
Այդ նպատակով սյուրռելիստներին տարբեր ժամանակներում կապում էին կոմունիզմի և անարխիզմի հետ։ 1924 թվականին նրանք հրապարակեցին իրենց փիլիսոփայությունը սյուրռելիստների առաջին մանիֆեստում։ Այդ նույն տարում նրանք հիմնադրեցին սյուրռելիստների հետազոտության բյուրոն և սկսեցին հրապարակել Սյուրռեալիստների հեղափոխություն ամսագիրը։
Տող 29.
==Սյուրռեալիստական հեղափոխությունը==
 
Սյուրռեալիստների մանիֆեստի հռչակումից քիչ հետո սյուրռելիստները հրապարակեցին Սյուրռելիստական հեղափոխություն ամսագրի առաջին հրատարակությունը; Հրատակությունը շարունակվեց 1929 թվականին։ Որպես առաջին խմբագիրներ Նեյվիլը և Պեռեն կազմում են ամսագրի ֆորմատը, La Nature պահպանողական գիտական ամսագրի տեսության վրա։ Սյուրռելիստների ամսագիրը հետևողակնորեն սկանդալային էր և հեղափոխական։ Չնայած ուշադրությունը գրվածքների վրա էր` ամսագիրը նաև ընդգրկում էր արվեստի վերարտադրություններ, այդ թվում և Ջորջիո դե Կիրիկոի, Էռնստի, Մասսոնի և Մեն Ռեի աշխատանքները։ Գրականությունը պարունակում էր ավտոմատիկական գրվածքներ և երազներ։ Ամսագիրը ցույց տվեց իր արհամարանքը իրերին տրվող ուղղակի իմաստներին և կետրոնացավ ավելի շատ ենթատեքստերի վրա։ Քանի որ սյուրռեալիստներ գրողները հազվադեպ էին կազմակերպում իրենց մտքերը և պատկերները, որ նրանք ներկայացնում էին, որոշ մարդիկ գտնում էին նրանց շատ աշխատանքներ դժվար է տարբերակել։ Այդ հասկացությունները, այնուամենայնիվ, մակերեսային են հղված անկասկած Բռետոնի կողմից, ով նախնական շեշտը դնում էր ավտոմատիզմի վրա, որպես գլխավոր ուղի դեպի բարձրագույն իրականությունը։ Բռետոնը հետագայում ընդունեց, որ սվտոմատիզմի կենտրոնացվածությունը եղել է գերագնահատված։ Հետագայում սյուրռեալիզմը վերակենդանացավ Իսիդոռ Դյուկասսի և Ռեմբոյի գրվածքներում։ Այս երկու 19-րդ դարի հեղինակները համարվում են սյուրռեալիզմի հետևորդներ։
 
== Այցելեք նաև ==
Տող 41.
{{Գեղանկարչական ոճեր}}
 
[[Կատեգորիա:Գեղարվեստական ոճեր]]
<!--լեզվային հղումներ-->
 
[[Կատեգորիա:Գեղարվեստական ոճեր]]