«Պոլիմերազային շղթայական ռեակցիա»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Պոլիմերազային շղթայական ռեակցիան (ՊՇՌ)''' նուրբ մեթոդ է, որը կրկնահանում է ([[ամպլիֆիկացիա|ամպլիֆիկացնում է]]) [[ԴՆԹ]]-ն և թույլ է տալիս հայտնաբերել մեկ որոշակի առանձնահատուկ ԴՆԹ-ի մոլեկուլ միլիոնավոր ուրիշ մոլեկուլների առկայության դեպքում։

Մեթոդի էությունը կայանում է բազմակի ամպլիֆիկացիայի մեջ, որը իրականացվում է ԴՆԹ-ի որոշակի տեղմասերում փորձանոթների մեջ կրկնվող ջերմային ցիկլերի (բոլորապտւյտների) ընթացքում։

ավելացում միլիարդավոր անգամ։

ՊՇՌ մեթոդը հնարավորություն է տալիս արագ և նյութական [[ռեսուրս]]ների և ժամանակի ոչ մեծ ծախսերով, ստանալ ավելի քան 10.000.000 որոշակի հաջորդականությամբ ԴՆԹ-ի կրկնօրինակներ, նախապես առաջարկված մեկ կամ մի քանի [[մոլեկուլ]]ներով:

ՊՇՌ-ի կազմակերպման համար խառնուրդի մեջ մտնող բաղադրիչների կազմը և [[պրայմերներ]]ի (ԴՆԹ-ի կարճ արհեստական սինթեզված մոլեկուլ) օգտագործման հիմնական սկզբունքները ԴՆԹ-ի կրկնօրինակը ստանալու համար առաջին անգամ նկարագրվել 1971 թ-ին Քլեփի կողմից։ Սակայն, այն ժամանակ դեռևս դրսևորված չէր ՊՇՌ-ի հիմնական հատկանիշը` ԴՆԹ-ի սկզբնական հատվածի կրկնօրինակման քանակի աստիճանական ավելացումը, որպես արդյունք։

1983 թ-ին ՙCetus՚ ձեռնարկության աշխատակից Կերի Մյուլիսը առաջարկեց մի մեթոդ, որը հետագայում հայտնի դարձավ որպես պոլիմերազային շղթայական ռեակցիա` ՊՇռ։

ՊՇՌ-ի հայտնագործման արդյունքը դարձավ մեթոդի գրեթե անհապաղ [[գործնական]] կիրառումը։ Այդ պահից հրատարակությունների քանակը, որոնցում հեղինակները հայտնում էին իրեց աշխատանքներում պոլիմերազային շղթայական ռեակցիայի կիրառման մասին, սկսեց աճել [[երկրաչափական պրոգրեսիա]]յով: Այս մեթոդը այնքան հանրամատչելի դարձավ, որ մոլեկուլյար կենսաբանության ոլորտում այսօր արդեն դժվար է պատկերացնել աշխատանք առանց դրա օգտագործման։ ՊՇՌ-ի մեթոդի բուռն զարգացումը ստացվել է հատկապես շնորհիվ ՙ[[մարդու գենոմ]]՚ միջազգային ծրագրի։ Ստեղծվեցին ժամանակակից [[լազերային տեխնոլոգիա]]ներ, որոնք վերծանում են ԴՆԹ-ի [[նուկլեոտիդային հաջորդականություն|նուկլեոտիդների]] հաջորդականությունը։ Եթե ոչ վաղ անցյալում 250 զույգ [[նուկլեոտիդ]]ների ԴՆԹ-ի նուկլեոտիդների վերծանման համար պահանջվում էր մեկ շաբաթ, ապա ժամանակակից լազերային [[սեկվենատոր]]ները թույլ են տալիս մեկ օրում որոշել մինձև 5000 զույգ նուկլեոտիդներ։ Սա իր հերթին նպաստում է ԴՆԹ-ի հաջորդականության մասին ինֆորմացիայի [[տվյալների բազա]]յի նշանակալից աճին։ Ներկայումս մշակվել են պոլիմերազային շղթայական ռեակցիայի բազմազան [[մոդիֆիկացիա]]ներ (վերափոխումներ), ցույց է տրված [[թեստ-համակարգ]]ի ստեղծման հնարավորությունը միկրօրգանիզմների, բույսերի տարբեր հիվանդությունների և դրանց նկատմամբ կայունության գեների, [[կետային մուտացիա]]ների հայտնաբերման համար, նկարագրված են մեթոդի տասնյակ տարբեր կիրառություններ։

 

== Պոլիմերազային շղթայական ռեակցիայի սկզբունքները ==

 

 

== Պոլիմերազային շղթայական ռեակցիայի բաղադրիչներ ==

ՊՇՌ անցկացնելու համար ռեակցիոն խառնուրդում պետք է առկա լինեն հետևյալ բաղադրիչները`

 

 

''[[Taq-պոլիմերազ]]'' - ջերմակայուն ֆերմենտ է, որը հնարավոր է դարձնում իրականացնել ԴՆԹ-ի –րդ շղթայի 3` ծայրի կառուցումը կոմպլեմենտարության սկզբունքի համաձայն :

 

 

''Ուսումնասիրվող նմուշ'' – ԴՆԹ-ի մոլեկուլ է, որն ավելացվում է փոխազդող խառնուրդի մեջ, այն կարող է իր մեջ ամփոփել պահանջվող (որոնելի) ԴՆԹ-ի հատվածը։

== Պոլիմերազային շղթայական ռեակցիայի փուլերը ==

 

 

=== [[Բնափոխում]] (դենատուրացիա): ===

 

=== [[Շիկամշակում]]: ===

2-րդ էտապում պրայմերները միանում են միաշղթա ԴՆԹ-ի նշանին։ Այս պրոցեսը կրում է ՙշիկամշակում՚ անվանումը, որը ծագում է անգլերեն ՙannealing՚ մետաղագործական տերմինից, որը նշանակում է որոշակի ռեժիմում ձուլվացքի սառեցումը։

 

=== [[Էլոնգացիա]] (սինթեզ): ===

 

== Պոլիմերազային շղթայական ռեակցիայի ցիկլային սինթեզի արդյունքը ==

ԴՆԹ-ի առանձին հատվածի քանակի աստիճանական մեծացում կարելի է արտահայտել հետևյալ բանաձևով`

որտեղ ` A-ամպլիֆիկացիայի համար պրայմերների քանակն է ,

M -ԴՆԹ-ի սկզբնական քանակը,

n - ամպլիֆիկացիայի ցիկլերի թիվը:

Փաստորեն, որոշ տվյալների հիման վրա, ամպլիֆիկացիայի առանձին ցիկլերի արդյունավետության աստիճանը կազմում է 78-97%: Այս արժեքը կարող է ավելի քիչ լինել այն դեպում, երբ փոխազդման խառնուրդում առկա լինեն [[ինհիբիտոր]]ներ: Այդ պատճառով, ամպլիֆիկացիայի արտադրանքի իրական քանակը ավելի լավ կնկարագրի հետևյալ հավասարումը`

որտեղ ` E - փոխազդման արդյունավետության արժեքն է:

Արժե նկատել, որ ամպլիֆիկացիայի ընթացքում նախնական շղթայի վրա սինթեզվում են նաև երկարավուն հատվածներ, այնուամենայնիվ, դրանց կուտակումը տեղի է ունենում միայն [[թվաբանական պրոգրեսիա]]յով հետևյալ բանաձևով `

որտեղ` K - ամպլիֆիկացիայի երկարավուն արտադրանքի քանակն է ,

Այսպիսով, առանձին հատվածները սահմանափակված պայմաններում առաջինն են հայտնվում 2-րդ ցիկլի վերջում, կուտակվում են երկրաչափական պրոգրեսիայով և շատ շուտով սկսում եմ գերակշռել ամպլիֆիկացիայի արտադրնքների թվում։

 

 

Նկատի առնենք, որ ամպլիֆիկացիայի պրոդուկտների կուտակման ընթացքը երկրաչափական պրոգրեսիայով ընթանում է միայն սահմանափակ ժամկետում, իսկ հետո դրա արդյունավետությունը բեկումնային ընկնում է։ Սա կապված է այսպես կոչված ՙբարձրահարթի՚ էֆեկտով։

 

== Պոլիմերազային շղթայական ռեակցիայի կազմակերպման փուլերը ==

'''[[Կենսաբանական նյութ]]ի փորձարկման նախապատրաստությունը'''

 

'''Ամպլիֆիկացիա և պրոդուկտների հայտնաբերում'''

 

== Գրականություն ==