«Հանգ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Հանգ''', [[չափածո ստեղծագործություն|չափածո ստեղծագործության]] [[հնչյուն]]ային ձևավորման հիմնական կողմերից մեկը։ Հանգը այն երևույթն է, երբ [[բանաստեղծություն|բանաստեղծության]] մեջ երկու կամ ավելի տողեր ունեն նման (համահնչուն) վերջավորություն։ Օրինակ.

Սկզբում հանգերը միապաղաղ էին` ամբողջ բանաստեղծության կամ նրա մեծ հատվածների տողերը վերջանում էին միևնույն հանգով, որը վարպետության ցուցանիշ (օրինակ՝ [[Ֆրիկ]]ի «Գանգատ» երկարաշունչ բանաստեղծության բոլոր տողերն անխտիր ավարտվում են ''ի'' ձայնավորով):։ Ժամանակի ընթացքում հանգերն ավելի ու ավելի բազմազան են դառնում։ Բայց հանգի առաջացումից հետո էլ գրվում են անհանգ գործեր (մանավանդ չափածո դրամատիկական երկեր), որոնք կոչվում են [[սպիտակ ոտանավոր]]։ Մասնավորապես անհանգ է գրվել չափածո դրամատիկական գործերի մեծ մասը (օրինակ՝ [[Շեքսպիր]]ի և [[Ալեքսանդր Պուշկին|Պուշկինի]] պիեսները): ։

Հանգի ամենակարևոր դերն այն է, որ հանդես գալով տողերի վերջում՝ այն ավելի է ընդգծում տողի՝ իբրև [[ոտանավոր]]ի հիմնական [[ռիթմական միավոր]]ի, ինքնուրույնությունը։ Հանգը կարծես մի ազդանշան է, որը հիշեցնում է [[տող]]ի ավարտվելը։ Դրանով իսկ նա ուժեղացնում է ոտանավորի [[ռիթմ]]ը։ Բացի այդ, հանգն ավելի ներդաշնակ, երաժշտական է դարձնում [[բանաստեղծական խոսք]]ը<ref>{{cite book|author=Էդ. Ջրբաշյան, Հ. Մախչանյան|title=Գրականագիտական բառարան|publisher=«Լույս»|location=Երևան|year=1972|page=էջ 162-163}}</ref>:

Հանգը հաճախ նաև ''իմաստային'' զգալի դեր է խաղում:խաղում։ Բանաստեղծները ձգտում են տողերի վերջում դնել և հանգավորել առավել կարևոր բառերը, որոնք կրկնվող հնչյունների շնորհիվ ավելի մեծ ուշադրություն են գրավում:գրավում։

Սովորաբար իրար հետ հանգավորվում են նույնատիպ վերջավորությունները, բայց երբեմն արական հանգը կարող է կապվել իգականի հետ, օր.՝ [[Եղիշե Չարենց|Չարենցի]] տողերում,- թեթև՛-ետև՛ը, Մասի՛սը-սառցանի՛ստ:սառցանի՛ստ։

Հանգերը բազմազան են նաև իրենց կազմությամբ, կարող են կրկնվել տարբեր թվով հնչյուններ:հնչյուններ։ Եթե կրկնվում են միայն արական հանգի շեշտված ձայնավորն ու նրան հաջորդող հնչյունները, դա կոչվում է '''թույլ''' (կամ '''աղքատ'''), օր.՝ վր'''ա''' - հեռաց'''ա''', այնտ'''եղ''' - ահ'''եղ''', տ'''ուն''' - սյ'''ուն''', աստ'''եր'''-աչք'''եր''', վ'''առ'''-պայծ'''առ'''։ '''Ուժեղ''' (կամ '''հարուստ''', '''խոր''') հանգի մեջ կրկնվում են նաև շեշտված ձայնավորից առաջ եղած հնչյունները, օր.՝ բուրվ'''առներ''' - խ'''առներ''', եր'''կիր''' - գր'''կիր''', օ'''դում''' - կար'''ոտում''', տ'''ալիս''' - հեռան'''ալիս''' (Վահան Տերյան), վ'''առված'''-խելագ'''արված''', թափ'''առում'''-մ'''արում''', կ'''անչում'''-կար'''կաչում'''։

Հանգերի մեջ հնչյունների համընկնումը կարող է լինել լրիվ և մասնակի:մասնակի։ Երբ տողավերջի հնչյունները նույնությամբ կրկնվում են մի ուրիշ տողի մեջ, այդպիսի հանգը կոչվում է '''ճշգրիտ''' (ծեգին-հոգին, արյունամած-քամած, սարերի-օրերի):։ '''Մոտավոր''' հանգերի մեջ, նման հնչյունների կողքին, լինում են նաև մեծ կամ փոքր չափով իրարից շեղվող կամ ակնհայտորեն տարբեր հնչյուններ (ձայնավորներ և բաղաձայններ):։ Օրինակ, [[Վահան Տերյան|Տերյանը]] հանգավորում է այսպիսի բառեր՝ մանուկ-անամոք, ավար է-խավարը, տրտում, ապարդյուն, [[Եղիշե Չարենց|Չարենցը]]՝ մահ-համար-հիմա, անդին-անթիվ, հանդեպ-անդեմ, վերելք-քերենք, կրակ-գրած, փախչող-թախծոտ, այնտեղ-անթև, և այլն:այլն։ Մոտավոր հանգի մեջ կրկնվում են ոչ թե նույն, այլ իրար նման, իրար հիշեցնող հնչյուններ, կամ հանգ կազմող հնչյունների միայն մի մասը (խաղաղ-աղա, ճակատ-հագած, գլխարկը-գլխահակ, վարդը-կարդաք, անիրական-բարեկամ)։ Մոտավոր հանգերը կոչվում են նաև '''ասոնանսային հանգեր''':

Հանգավորման տեսակները բանաստեղծական տողերի համանման վերջավորությունների` հանգերի դասավորման տարբեր եղանակները։ Օրինակ, [[քառատող]] [[տուն|տան]] մեջ լինում է հանգավորման երեք հիմնական տեսակ.