«Էթոլոգիա»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Էթոլոգիայի''' հիմունքները առաջին անգամ դրվել է [[19-րդ դար]]ում։ Սպոլդինգի առաջին փորձերից հետո Ուիթմենը տարբեր [[կենդանիներ]]ի վարքը ուսումնասիրելիս ցույց տվեց, որ բնածին [[բնազդ]]ների մեծ մասը այնքան հաստատուն են, որ դրանք համապատասխան մորֆոլոգիական կառույցների կամ օրգանների մոտ, կարող են ունենալ տակսոնոմիկ նշանակություն:նշանակություն։ Այսպես, օրինակ, ծծելու ժամանակ առաջացող շարժումները, որոնք առաջանում են [[աղավնիներ]]ի մոտ ջուր խմելու ժամանակ, հանդիսանում են աղավնիների ընտանիքի բնորոշ հատկանիշ:հատկանիշ։

Խայնրոտի և Կրեյգի ուսմունքը հետագայում զարգացրեց Լորենցը (1935, 1966 թթ) [[Գերմանիա]]յում, Տինբերգենը` [[Անգլիա]]յում։ Լորենցի ստեղծած դպրոցի հիմնական հիմնախնդիրներ էր բացատրել կենդանիների վարքը ձեռքբերովի ռեֆլեքսների ազդեցութայ տակ, բացառելով բնածին ռեֆլեքսները:ռեֆլեքսները։ Նրանց եզրակացությունները սխալ դուրս եկան, սակայն հետագայում իրենց սխալների միջոցով նրանք դուրս եկան ճիշտ ուղու վրա և բացտրեցին վարքի նշանակությունը կենդանիների մոտ:մոտ։

Այդ նույն ժամանակաշրջանում էթոլոգները նոր էին դուրս գալիս Ի. Պավլովի ուսմունքի ազդեցության տակից՝ պայմանական և ոչ պայմանական ռեֆլեքսների մասին; Երբ Ի. Պավլովը իր ուշադրությունը կենտրոնացրել էր [[պայմանական ռեֆլեքս]]ների վրա, էթոլոգները ուսումնասիրում էին կենդանիների վարքը, նրա դերը գոյության կռվում:կռվում։

Շարժումների ձևավորմանը մասնակցող արտաքին ու ներքին գործոնները, մանրամասն ուսումնասիրվել է տարբեր տեսակի կենդանիների տարբեր շարժումների միջոցով:միջոցով։ Շատ տեսակների մոտ, հատկապես խմբերում, առաջացող շարժումները դրսևորվում են կոմպլեքս, այսինքն շարժումներ դրսևորում են խմբի բոլոր անդամները:անդամները։ Նույնիսկ այն դեպքում, եթե որոշ առանձնյակներ մեծացել են անազատության մեջ և այլ տեսակենրի հետ չեն շփվել:շփվել։

Հատուկ հետաքրքրություն են ներկայացնում բնածին «խառը» շարժումները, որոնք ի հայտ են գալիս կոնֆլիկտային իրավիճակներում /Տինբերգեն/ :։ Օրինակ՝ եթե տվյալ տեսակը պայքարի մեջ է որևէ բանի համար, և միաժամանակ նա ուզում է վազել, ապա այդ ժամանակ տեսակի մոտ առաջացող ագրեսիան արգելակում է վազքը:վազքը։

Այս տիպի վարքը դրսևորվում է առանց կյանքի փորձի, այդ իսկ պատճառով էլ այն բնածին է:է։ Օրինակ՝ կոնֆլիկտային իրավիճակում սպիտակ [[սագ]]ը իրականացնում է լողալու շարժումներ նույնիսկ հողի վրա:վրա։ Իսկ մոխրագույն սագը այդ իրավիճակում «քնում» է հենց պայքարի կենտրոնում:կենտրոնում։

Բնազդային ռեակցիաների իրականացման ժամանակ, կարևոր նշանակություն ունի նաև գրգռիչի սպեցիֆիկան:սպեցիֆիկան։ Ըստ Տինբերգենի բոլոր դեպքրում գրգռիչը համապատասխանում է վարքին, ինչպես «բանալին կողպեքին»:։ Օրինակ՝ ոչ մեծ կոլյուշկա ձուկը ագրեսիվ ռեակցիա է ցուցաբերում իր տարածքը պաշտպանելու ժամանակ նույն տեսակին պատկանող արուի նկատմամաբ:նկատմամաբ։

Իսկ բրյուշկայի էգը, որը ունի իրանին կարմիր գունավորում, ուշադրություն չի ցուցաբերում այն բանին, որ իր բնի մոտ հայտնվել է նույն տեսակին պատկանող արուն, որը իր իրանին չունի կարմիր գունավորում:գունավորում։

Եթե Կրեյգը գտնում էր որ վարքի ձևավորման համար անհրաժեշտ են խթանիչներ, ապա Տինբերգենը տվեց հիպոթեզ «բնազդների հիերարխիայի» մասին:մասին։ Այս հիպոթեզի էությունը կայանում է հետևյալի մեջ. Կենդանու որոշ վարքեր, որոնք դրսևորվում են նրա կյանքի որոշակի շրջանում, առաջացնում են գլխուղեղի համապատասխան բաժինների գրգռում:գրգռում։ Եթե գլխուղեղի որևէ բաժին գրգռված է որոշակի վարքագծային շարժումներով, ապա հետագայում այն ճնշվում է մեկ այլ վարքագծային շարժման պատճառով:պատճառով։ Օրինակ՝ սոված [[ճայ]]ը սեռական գրգռվածության ժամանակ կարող է մոռանալ զուգընկերոջը և սկսել փնտրել սնունդ:սնունդ։

Եթե որևէ բաժին «շատ գրգռված» է, ապա վարքագծային շարժումները կարող են դրսևորվել ինքնակամ:ինքնակամ։ Օրինակ՝ Լորենցը փակ սենյակում թռչուններին ուսումնասիրելիս, նկատել է որ նրանք որսում են միջատներ՝ կիրառելով բոլոր վարքագծային շարժումները, նույնիսկ այն դեպքում, երբ միջատները բացակայում են:են։

Այս տիպի շարժումները ուսումնասիրել են Խոլստը և Սեն-Պոլը:Պոլը։ Նրանք գրգռում էին [[հավ]]երի գլխուղեղի տարբեր բաժիններ, և բոլոր դեպքերում նրանց մոտ առաջանում էին նույն ինքնական շարժումները:շարժումները։ Հավերի մոտ նրանք գրգռել են մի քանի բաժիններ-սկզբում նրանք նայում էին շրջապատը, իսկ ավելի ուժեղ գրգռելիս դառնում էին ագրեսիվ:ագրեսիվ։

Վարքագծային շարժումների իրականացման գործում զգալի նշանակություն ունեն հորմոնները:հորմոնները։