«Յոհան Ֆրիդրիխ Շիլլեր»–ի խմբագրումների տարբերություն

{{Տեղեկաքարտ Անձ

պատմաբան, դրամատուրգ,<br />

ռազմական բժիշկ

Վյուրթեմբերքի դքսություն, [[Գերմանիա]]

Սաքսեն-Վեյմարի դքսություն, Գերմանիա

}}

 

'''Յոհան Քրիստոֆ Ֆրիդրիխ ֆոն Շիլլեր''' ([[Գերմաներեն|գերմ]].` ''Johann Christoph Friedrich von Schiller'', [[նոյեմբերի 10]], [[1759]]թ. - [[մայիսի 9]], [[1805]]թ.), գերմանացի բանաստեղծ, փիլիսոփա, պատմաբան և դրամատուրգ, ով կյանքի վերջին տասնյոթ տարիներին (1788-1805 թթ.) եղել է անվանի քնարերգու [[Յոհան Վոլֆգանգ ֆոն Գյոթե|Յոհան Վոլֆգանք Գյոթեի]] մոտ ընկերը։ Վերջինիս հետ Շիլլերը համագործակցել է որոշ ստեղծագործություններ գրելիս։ Շիլլերը գրականության մեջ ներկայացնում է [[ռոմանտիկ ուղղություն]]ը։

<br>

Յոհան Քրիստոֆ Ֆրիդրիխ Շիլլերը ծնվել է [[Վյուրտեմբերգ]]յան դքսության Մարբախ քաղաքում, թափառաշրջիկ զինվորական ծառայողի ընտանիքում։ Նրա հայրը զինվորական բուժակ էր։ Դեռ մանուկ հասակից Շիլլերը շատ մեծ հետաքրքրությամբ լսում էր հին ասքերն ու առասպելները, ինչպես նաև հատվածներ Աստվածաշնչից, որոնք սիրով նրա համար կարդում էր նրա մայրը։ Իր ուսումը պատանի Շիլլերը սկսեց [[Լորիս]] գյուղում, որ տեղի քահանա Մուլեռը պարապում էր տանը երեք երեխաների հետ։ [[1772]] թվին տասներեքամյա Շիլլերին սովորելու են ուղարկում այսպես կոչված [[Վյուրտեմբերգյան դուքս Կարլ Եվգենիայի ակադեմիան]]։ Շիլլերը հետագայում միշտ նողկանքի ու սարսափի զգացումով է հիշել դպրոցում անցկացրած մռայլ տարիները։ «Անսիրտ, անհոգի դաստիարակությունը կաշկանդել էր ձևավորվող զգացմունքներիս գեղեցիկ հուզմունքը»,- գրել է նա։ Ակադեմիայում բոլորովին կտրված արտաքին աշխարհից Շիլլերը սովորել է ութ տարի։ Շիլլերին հաջողվում է գաղտնի ուսումնասիրել [[Լեյբնից]]ի, [[Վոլֆ]]ի, [[Հելվեցի]]ի, [[Հոլբախ]]ի, [[Լոկկ]]ի և այլ փիլիսոփաների աշխատությունները չնայած դպրոցում տիրող դաժան, պարզապես ինկվիզիցիոն կարգերին, լրտեսության։ Այստեղ նա առաջին անգամ ծանոթանում է նաև Լեսինգի, Գյոթեի, «գրոհ և փոթորիկ» գրական շարժման հեղինակների ստեղծագործություններին։ Իր անդրանիկ դրամատիկական երկի՝ «Ավազակներ»ի պլանը Շիլլերի մեջ հղացել է դքսի դպրոցում եղած ժամանակ, [[Լեսինգ]]ի [[«էմիլիա Գալոտիի»]] և [[Գյոթե]]ի [[«Գյոց ֆոն Բեռլիհինգեն»]] դրամաների ցնցող տպավորության տակ։ Այստեղ էլ վերջին երեք տարիների ընթացքում գաղտնաբար ու ընդհատումներով սկսել է գեղարվեստորեն իրագործել այդ պլանը։ Երբ ավարտում է ակադեմիան, դրամայի մեծ մասն արդեն գրված, պատրաստ է եղել։ Դուքսը նրան նշանակում է գնդի բժիշկ դպրոցն ավարտելուց հետո, [[1780]] թ-ին։ Շատ դառնություններ է Շիլլերը կրել [[Կարլսշուլեյում]] եղած տարիներին։ «Ակադեմիայից դուրս գալու օրը…ինձ համար խնդալից տոնախմբություն կլինի»,- գրել է Շիլլերը իր դպրոցական դասընկերներից մեկին։ Զրկանքների ու հալածանքների է նա ենթարկվել նաև այն ժամանակ, երբ թվացել է, թե վերջապես ազատագրվել է այդ հեղձուցիչ բանտից։

Գերմանիայից փախչելուց հետո Շիլլերի համար սկսվում է մի աստանդական կյանք։ Նա լինում է [[Մանհեյմ]]ում, [[Շտուտգարտ]]ում, [[Լեյպցիգ]]ում, [[Դրեզդեն]]ում, ծանոթանում է ժամանակի գրական աշխարհի ներկայացուցիչների հետ։

 

[[Պատկեր:Goethe Schiller Weimar 2.jpg|thumb|200px|left|Շիլլերի (աջից) և Գյոթեի հուշարձանը [[Վայմար]]ում]]

 

== Արտաքին հղումներ ==