«Գենոմ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չNo edit summary |
No edit summary |
||
Տող 1.
'''Գենոմ'''
{{Անավարտ}}▼
▲'''Գենոմ'''` [[օրգանիզմ]]ի բոլոր [[գեն]]երի ամբողջություն, դրա ամբողջական [[քրոմոսոմ]]ային հավաքածուն:
«Գենոմ» տերմինը առաջարկվել է [[Հանս Վինկլեր]]ի կողմից [[1920 թ.]] մի [[կենսաբանական տեսակ]]ի օրգանիզմների քրոմոսոմների [[հապլոիդ]]ային հավաքածուում ներառված գեների ամբողջության նկարագրության համար: Այս տերմինի սկզբնական իմաստը վկայում էր այն բանի մասին, որ գենում հասկացությունը ի տարբերություն գենոտիպի հանդիսանում է ամբողջ տեսակի [[գենետիկա]]կան բնութագրիչ, այլ ոչ թե առանձնյակի:
Մոլեկուլյար գենետիկայի զարգացմանը զուգահեռ տվյալ հասկացության իմաստը նույնպես փոխվեց: Հայտնի է, որ [[ԴՆԹ]]-ն, հանդիսանում է օրգանիզմների մեծամասնության մոտ գենետիկական տեղեկատվության կրիչ և, հետևաբար, կազմում է գենոմի հիմքը` իր մեջ ներառելով ոչ միայն գեները դրա ժամանակակից իմաստով: ԴՆԹ-ի [[էուկարիոտ]]իկ բջիջների մեծ մասը ներկայացված է իրենց մեջ [[սպիտակուց]]ների և [[ՌՆԹ]]-ի մասին տեղեկատվություն պարունակող [[նուկլեոտիդ]]ների չկոդավորվող (ավելցուկային) հաջորդականությամբ:
Գենետիկական տեղեկությունները գտնվում են ոչ միայն կորիզի քրոմոսոմներում, այլ նաև [[ԴՆԹ]]-ի ոչ քրոմոսոմային մոլեկուլներում: [[Բակտերիա]]ների մոտ այդպսի ԴՆԹ-ների թվին են պատկանում [[պլազմիդ]]ներ և մի շարք չափավոր [[վիրուս]]ներ, Էուկարիոտ բջիջներում դա [[միդոքոնդրիում]]ի, [[քլորոպլաստ]]ների և բջիջների այլ [[օրգանոիդ]]ների ԴՆԹ-ներն են: Սաղմնային գծի բջիջներում (սեռական բջիջների նախորդները և հենց իրենց գամետները) և սոմատիկ բջիջներում, գենետիկական ինֆորմացիայի ծավալները մի շարք դեպքերում զգալիորեն տարբերվում են: [[Օնտոգենեզ]]ի ժամանակ սոմատիկ բջիջները կարող են ծախսել սաղմնային գծի բջիջերի գենետիկական ինֆորմացիայի մի մասը, ամպլիֆիկացնել հաջորդականություների խմբերը և (կամ) զգալիորեն վերաբաշխել ելակետային գեները:
Հետևաբար, գենոմ ասելով հասկանում են քրոմոսոմների հապլոիդային հավաքածուի և արտաքրոմոսոմային գենետիկական տարրերից յուրաքանչյուրի գումարային ԴՆԹ-ն: Առանձին կենսաբանական տեսակի գենոմի որոշման համար անհրաժեշտ է հաշվի առնել նախ օրգանիզմի սեռի հետ կապված գենետիկական տարբերությունները, քանի որ կնոջ և տղամարդու սեռական քրոմոսոմները տարբերվում են: Այնուհետև գեների [[ալլելա]]յին տարբերակների մեծ թվի և ուղեկցող հաջորդականությունների պատճառով, որոնք առկա են մեծ [[պոպուլյացիա]]ների [[գենոֆոնդ]]ում, կարելի է խոսել միայն որոշակի միջինացված գենոմի մասին, որը ինքնին կարող է ունենալ զգալի տարբերություններ առանձնյակների գենոմից: Տարբերտեսակի օրգանիզմների գենոմների չափերը զգալիորեն տարբերվում են իրարից, ընդ որում հաճախ չի նկատվում կենսաբանական տեսակի [[էվոլյուցիա|էվոլյուցիոն]] բարդության մակարդակի և դրա գենոմի չափի միջև կորելյացիա:▼
▲{{Անավարտ}}
== Հղումներ ==
▲Հետևաբար, գենոմ ասելով հասկանում են քրոմոսոմների հապլոիդային հավաքածուի և արտաքրոմոսոմային գենետիկական տարրերից յուրաքանչյուրի գումարային ԴՆԹ-ն: Առանձին կենսաբանական տեսակի գենոմի որոշման համար անհրաժեշտ է հաշվի առնել նախ օրգանիզմի սեռի հետ կապված գենետիկական տարբերությունները, քանի որ կնոջ և տղամարդու սեռական քրոմոսոմները տարբերվում են: Այնուհետև գեների [[ալլելա]]յին տարբերակների մեծ թվի և ուղեկցող հաջորդականությունների պատճառով, որոնք առկա են մեծ [[պոպուլյացիա]]ների [[գենոֆոնդ]]ում, կարելի է խոսել միայն որոշակի միջինացված գենոմի մասին, որը ինքնին կարող է ունենալ զգալի տարբերություններ առանձնյակների գենոմից: Տարբերտեսակի օրգանիզմների գենոմների չափերը զգալիորեն տարբերվում են իրարից, ընդ որում հաճախ չի նկատվում կենսաբանական տեսակի էվոլյուցիոն բարդության մակարդակի և դրա գենոմի չափի միջև կորելյացիա:
* [http://www.genomecenter.howard.edu/]
* [http://learn.genetics.utah.edu/content/begin/dna/builddna/ Build a DNA Molecule]
* [http://www.genomenewsnetwork.org/articles/02_01/Sizing_genomes.shtml Some comparative genome sizes]
* [http://www.dnai.org/ DNA Interactive: The History of DNA Science]
* [http://www.dnaftb.org/ DNA From The Beginning]
* [http://www.genome.gov/10001772 All About The Human Genome Project] — from Genome.gov
* [http://www.genomesize.com/ Animal genome size database]
* [http://www.rbgkew.org.uk/cval/homepage.html Plant genome size database]
* [http://www.genomesonline.org/ GOLD:Genomes OnLine Database]
* [http://www.genomenewsnetwork.org/ The Genome News Network]
* [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=genomeprj NCBI Entrez Genome Project database]
* [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/About/primer/genetics_genome.html NCBI Genome Primer]
* [http://www.genecards.org/ GeneCards] — an integrated database of human genes
* [http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/4994088.stm BBC News - Final genome 'chapter' published]
* [http://img.jgi.doe.gov/ IMG] (The Integrated Microbial Genomes system) — for genome analysis by the DOE-JGI
* [http://www.geknome.com/ GeKnome Technologies Next-Gen Sequencing Data Analysis] — next-generation sequencing data analysis for [[Illumina (company)|Illumina]] and [[454 Life Sciences|454]] Service from GeKnome Technologies.
[[Կատեգորիա:Գենետիկա]]
| |||