«Ստուպա»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Ստուպա''' ([[Սանսկրիտ|սանսկր.]], स्तूप, stūpa), գմբեթաձև[[գմբեթ]]աձև շինություն, որտեղ պահպանվում են բուդդայական մասունքներ, մասնավորապես մահացածների մոխիրը: Այս տեղն օգտագործվում է մեդիտացիայի[[մեդիտացիա]]յի համար:

''Stūpa'' բառը սանսկրիտից[[սանսկրիտ]]ից թարգմանաբար նշանակում է ''գագաթ'': Այն իրենից ներկայացնում է գնդաձև շինություն առանց ներսում տարածքի: Ճարտարապետությունը կարող է տարբերվել երկրից երկիր, սակայն հիմնական մասերը մնում են անփոփոխ. Հիմք, աստիճան, գմբեթ, սայր, տանիք: Ընդ որում դրանց մեկնաբանությունը տարբեր է լինում: Համաձայն մեկի դրանք նույնացվում են տարերքների հետ ([[հող]], [[ջուր]], [[կրակ]], [[օդ, տարածություն]]): Նաև հայտնի է մեկնաբանություն, համաձայն որի այդ մասերը ներկայացնում են հոգևոր մաքրվածության աստիճանը. հիմքը դա մթագնած ուղեղն է, հաջորդ աստիճանը դա ճանապարհի սկիզբն է, սայրը բոդհիսատվայի վիճակն է (մարդու որոշումը դառնալ [[Բուդդա]] հանուն մարդկության բարօրության), իսկ գմբեթը` մաքրության գերագույն մակարդակը` Բուդդայի վիճակը:

Երկրային կյանքի ավարտից հետո Բուդդայի մարմինն այրվեց ու բաժանվեց 8 մասերի, որոնք ուղարկվեցին տարբեր երկրներ որպես մասունք: Մ.թ.ա. III դարում Սանչի գյուղում կառուցվեց աշխարհում առաջին ստուպան (մասունքների դամբարանը): II դարում Աշոկ արքայի օրոք մոխիրի 8 մասերը վերաբաժանվեցին ավելի փոքր մասնիկների, ու ևս 84 հազար ստուպաներ կառուցվեցին: Հնդկաստանում[[Հնդկաստան]]ում ստուպան հայտնի է «պագոդա» անվամբ, իսկ [[Շրի ԼանկայումԼանկա]]յում` դագոբա:

Դագոբաները կառուցվում էին այն տեղերում, որտեղ տարածված էին ժողովրդական հավաքները: Դրանք զարդարած էին քանդակներով ու զարդանախշերով: Ամենատարածված պատկերների շարքում առավել տարածված էին նրանք, որ պատկերում էին Գաուտամայի ծնունդը, նրա վերածնունդը Բուդդայի տեսքով, աշխարհով թափառելու տեսարանները և «բացահայտման ծառը» (այն, որի տակ Գաուտաման առաջին անգամ գիտակցեց իր նշանակությունը):

Վաղ բուդդիստական մշակությումմշակույթում ընդունված չէր պատկերել Բուդդայի դեմքը, ինչի պատճառով գեղանկարիչները դիմում էին տարբեր հնարքների: Միայն մ.թ. 1 դարում Հնդկաստանում, Միջին ու Կենտրոնական Ասիայում հայտնվեց շենքերի կամ նկարների վրա Բուդդային պատկերելու ավանդույթը: Ըստ որոշ աղբյուրների` այս ավանդույթն իրենց հետ բերեցին հույն գեղանկարիչները, որոնք տարածաշրջանում հայտնվել էին [[Ալեքսանդր Մակեդոնացի|Ալեքսանդր Մակեդոնացու]] արշավանքների ժամանակ: