Սերգեյ Սիվիկյան
Սերգեյ Արմենակի Սիվիկյան (1925, Մայկոպ, Հյուսիսկովկասյան երկրամաս, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - 1971, Մայկոպ, Կրասնոդարի երկրամաս, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), խորհրդային զինվորական, փառքի երեք աստիճանի շքանշանների ասպետ (դեկտեմբերի 24, 1943, ապրիլի 15, 1945, հունիսի 27, 1945[1][2]), ավագ սերժանտ։ Փառքի երեք աստիճանի շքանշանի ասպետ[3][4]։
| Սերգեյ Սիվիկյան | |
|---|---|
| Ծնվել է | 1925 |
| Ծննդավայր | Մայկոպ, Հյուսիսկովկասյան երկրամաս, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Մահացել է | 1971 |
| Մահվան վայր | Մայկոպ, Կրասնոդարի երկրամաս, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Կուսակցություն | ԽՄԿԿ |
| Պարգևներ և մրցանակներ |  |
Կենսագրություն խմբագրել
Սերգեյ Սիվիկյանը ծնվել է 1925 թվականի հունվարի 11-ին՝ Մայկոպ քաղաքում (այժմ՝ Ադիգեայի Հանրապետություն) բանվորի ընտանիքում։ 1944 թվականից ԽՄԿԿ անդամ է։ Ավարտել է Բելորեչենսկի միջնակարգ դպրոցի 7-րդ դասարանը, ընդունվել է Կրոպոտկինի անվան գործարանային ուսուցման թիվ 2 դպրոցը։ Բանակում ծառայել է 1943 թվականի փետրվարի 12-ից։ Որպես սակրավոր-հանքափոր վերապատրաստվել է 46-րդ բանակի 235-րդ պահեստային գնդում։ 1943 թվականի ապրիլից մեկնել է ռազմաճակատ։
Մարտական գործողություն խմբագրել
394-րդ հրաձգային դիվիզիայի, 46-րդ բանակի, 3-րդ ուկրաինական ռազմաճակատի 674-րդ առանձին ինժեներական գումարտակի ջոկատի հրամանատար, կրտսեր սերժանտ Սիվիկիանը իր ջոկատով 808-րդ հրաձգային գնդի գոտում 1943 թվականի նոյեմբերի 5-ից նոյեմբերի 8-ը անցկացրել է ուժերի վերանայում. առաջնագծում և հակառակորդի թիկունքում, բացահայտելով իր կրակի համակարգն ու խոչընդոտները, փոխհրաձգության ժամանակ ոչնչացրել է 5 նացիստների։ նոյեմբերի 11-ին Ելենովկա գյուղում Սիվիկյանի գլխավորած հետախուզական խումբը ներթափանցել է թշնամու թիկունքը, հայտնաբերել 3 տանկ և գրոհայինների տարածք, ոչնչացրել 3 նացիստների։ 1943 թվականի նոյեմբերի 22-ին Սիվիկյանն իր ջոկատի հետ մաքրել է Դնեպրոպետրովսկի մարզի Սոֆիևկա գյուղից 10 կմ հյուսիս-արևմուտք գտնվող Վերբովի ֆերմայի տարածքի ականապատ դաշտը, անձամբ հանել է 50 հակատանկային ական։
1943 թվականի դեկտեմբերի 24-ի 46-րդ բանակի հրամանատար, գեներալ-լեյտենանտ Գլագոլև Վ.Վ.-ի հրամանով պարգևատրվել է Փառքի 3-րդ աստիճանի շքանշանով։
1944 թվականի հունվարի 18-ին կրտսեր սերժանտ Սիվիկյանը մի խումբ հետախույզների գլխավորությամբ թափանցել է հակառակորդի դիրք և 3 օր մնացել նրա թիկունքում, ձեռք է բերել արժեքավոր հետախուզական տվյալներ, հայտնաբերել ուժերի և միջոցների առկայություն Գ. Նովոխորտիցա, Չերվոնա Պերեմոգա, Դոլգովկա գյուղերում։
Ահա թե ինչ է գրել Սիվիկյանն իր օրագրում.
|
«Հունվարի 19-ին ամբողջ օրը մենք պառկած էինք Դոլգիևկա կայարանի մոտ գտնվող երկաթուղային ամբարտակի հետևում։ Առջևում բլուր է։ Լանջերին կան բազմաթիվ խրամատներ։ Հաստատվեց, որ գերմանացիների պաշտպանությունն ամենաթույլն էր բլուրից ձախ։ Այստեղ խրամատների միջև հեռավորությունը 50-60 մետր է։ Յուրաքանչյուր խրամատում կա գնդացիր կամ գնդացրորդ։ Մենք որոշեցինք ոչնչացնել ավտոմատի կետը... Գիշերն ընկավ։ Մենք սողում ենք առաջ։ Մեզանից աջ ու ձախ՝ 60 մետր հեռավորության վրա, գերմանացիներն են։ Բայց առջևում ոչ ոք չկա։ Ուժեղ սառնամանիք, և մենք տաք ենք։ Սառած ձյունը խշշում է։ Լավ է սողալ, երբ կրակում են։ Մեզնից ոչ հեռու գերմանացի պահակ է։ Նա անընդհատ հարվածում է, կես ժամ պառկեցին։ Պահակը մտավ բլինդաժ։ Նրանք նորից սողացին։ Ձախ ճառագայթ. Կան բազմաթիվ բլինդաժներ, մեքենաներ, ուժեղ անվտանգություն։ Այստեղ բոլոր կողմերից ձգվում են հեռախոսային լարերը։ Պարզ է, որ սա շտաբ է։ Մենք սողացինք կողքից 200-300 մետր և ամբողջ բարձրությամբ անցանք անցյալ տարվա արևածաղկի դաշտով։ Մենք տեսնում ենք Նովո-Կորտիցա գյուղը։ Շուտով լուսաբաց է։ Մենք պետք է կացարան գտնենք։ Մենք փորում ենք ձնակույտի մեջ։ Մեկը նայում է, երկուսը հանգստանում են։ Սարսափելի ցուրտ. Հունվարի 20-ի ամբողջ օրը ձյան տակ էր։ Եկավ երկար սպասված գիշերը։ Անձրև է գալիս։ Ես գնում եմ Նովո-Կորտիցա։ Մեր աջ կողմում, հորիզոնում գյուղ է վառվում, արկերի պայթյուններ են լսվում։ Նովո-Կորտիցայում շատ գերմանացիներ կան։ Բոլոր փողոցները լցված են սայլերով, տեխնիկայով։ Մենք թաքնվեցինք պտղատու այգում։ Այժմ մենք պետք է տեսնենք, թե որտեղ է գտնվում գերմանական հրետանին։ Ահա նույն ճառագայթը, որը մենք տեսանք ավելի վաղ։ Մենք շրջում ենք դրա շուրջը։ Գիշեր է։ Տուն գնալու ժամանակն է։ Հետ գնանք։ Գերմանացիների ճակատային գիծ, փայլում են գերմանական հրթիռները։ Ես բղավում եմ. «Հետևեք ինձ, տղերք»։ Հրթիռ է բռնկվում. մենք կանգ ենք առնում, պառկում։ Հրթիռը դուրս է գալիս, մենք առաջ ենք վազում։ Կրակել են գնդացիրները՝ նորից առաջ։ Շարժվում ենք գծերով՝ յուրաքանչյուրը 5-10 մետր, հետո սողում ենք 3-4 ժամ։ Մեր գլխավերևում հրթիռ վառվեց, թիկունքից ավտոմատ կրակեց։ Հրթիռը դուրս եկավ, մենք նորից վազեցինք առաջ։ Երեքն էլ ընկան նույն փոսը։ Սրանք մեր խրամատներն են։ Առաքելությունը կատարված է։ Դասակի հրամանատար, լեյտենանտ Ի. Յա Սփութը շատ ուրախացավ, բոլորիս գրկեց ու համբուրեց։ | 
|
1944 թվականի փետրվարի 7-ի 46-րդ բանակի հրամանատար, գեներալ-լեյտենանտ Գլագոլև Վ.Վ.-ի հրամանով պարգևատրվել է Փառքի 2-րդ աստիճանի շքանշանով։
1944 թվականի ապրիլի 16-ին 394-րդ հրաձգային դիվիզիայի 674-րդ առանձին սակրավորական գումարտակի հրամանատար, ավագ սերժանտ Սիվիկյանը, հանդես գալով դիվիզիայի առաջապահ ջոկատի կազմում, անցել է Դնեստր գետը Պուրչարի բնակավայրի մոտ (քաղաքից 50 կմ հարավ-արևելք, Քիշնև, Մոլդովա) և 2 օր ղեկավարել է հակառակորդի կրակակետերի և ինժեներական արգելապատնեշների հետախուզությունը։ 1944 թվականի օգոստոսի 22-ին Պլախտիևկա գյուղի մոտ՝ Մերձդնեստրի կամրջի վրա, նա 2 անցում է կատարել հակառակորդի ականի և մետաղալարերի պատնեշներով, արկով հարվածվել, բայց շարունակել է կատարել մարտական առաջադրանքը։
ԽՍՀՄ ՊՎՍ 1945 թվականի մարտի 24-ի հրամանագրով պարգևատրվել է Փառքի 1-ին աստիճանի շքանշանով։ Նույն հրամանագրով Փառքի շքանշանի լիիրավ կրող է դարձել նրա հայրենակից ադիգեացի Տիտովը՝ Իվան Սեմյոնովիչը։
Կարմիր հրապարակում 1945 թվականի Հաղթանակի շքերթի մասնակից է։
1950 թվականին վարպետ Սիվիկիանը զորացրվել է։ Վերադարձել է Մայկոպ։ 21 տարի աշխատել է «Կարմիր հոկտեմբեր» սոլյարիների գործարանում։ Նա բանվորից դարձել է «Dubitel» արտադրական ասոցիացիայի փոխտնօրեն։
Մահացել է 1971 թվականի մայիսի 9-ին Մայկոպում[5]։
Մրցանակներ խմբագրել
- Փառքի շքանշան, 1-ին աստիճան
- Փառքի II աստիճանի շքանշան
- Փառքի III աստիճանի շքանշան
- «1941-1945 թվականների Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալ
- «Հաղթանակի քսան տարի 1941-1945 թվականների Հայրենական մեծ պատերազմում» հոբելյանական մեդալ
- «ԽՍՀՄ զինված ուժերի 50 տարի» հոբելյանական մեդալ
Հիշողություն խմբագրել
Սիվիկյան Սերգեյ Արմենակի - Փառքի շքանշանի լիիրավ ասպետ Հերոսի անունը ոսկե տառերով փորագրված է Մոսկվայի Հաղթանակի զբոսայգում գտնվող Հայրենական մեծ պատերազմի կենտրոնական թանգարանի փառքի սրահում։ Նրան թաղել են Փառքի ծառուղում գտնվող հին Մայկոպ գերեզմանատանը, նրա գերեզմանին տապանաքար են կանգնեցրել։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Փառքի շքանշանի երեք աստիճանի հայ ասպետները» (PDF).
- ↑ «Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 13.djvu/666 — Վիքիդարան». hy.wikisource.org. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
- ↑ Сайт «Герои страны»
- ↑ «փառքի շքանշանի երեք աստիճանի հայ ասպետները» (PDF). www.innovcentre.am. 21․08․2023.
- ↑ «Սիվիկյան Սերգեյ | historyofarmenia.am.am». www.historyofarmenia-am.armin.am. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 31-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 10, էջ 404)։ 
|