Պտղամիս (սունկ)

Պտղամիս, սնկի պտղամարմնի ներքին շերտը, որի արտաքին նշանները հաճախ արտացոլում են պտղամարմնի մանրադիտակային կառուցվածքը, ինչպես նաև կարևոր են համարվում սնկերի ճանաչման համար։

Սպիտակ սունկը կտրված վիճակում

Կազմություն

Պտղամիսը իրենից ներկայացնում է կեղծ հյուսվածք կամ «տրամա»։ Իսկական հյուսվածքներից տրաման տարբերվում է նրանով, որ առաջանում է հիֆի հյուսվելուց և ոչ թե բջիջների երեք ուղղությամբ բաժանվելուց։ Կառուցվածքն ու հատկանիշները կարող են տարբերվել պտղամարմնի վրա, օրինակ՝ գլխարկավոր սնկերի մոտ տարբերակում են գլխարկի, հիմենոֆորի և ոտիկի տրամաները։

Նշաններ

Բաղադրություն

Ըստ բաղադրության սնկերը բաժանվում են հետևյալ հիմնական տեսակների․

• փայտային, խցանային, թաղիքե, կաշվե
• մսոտ
• դոնդողակերպ
• աճառանման

Փայտայի պտղամարմինը կազմված է խիտ փոխկապակցված կոշտ հիֆից, այն ամուր է և կարելի է կտրել միայն սղոցով կամ կացնով։ Խցնային, թաղիքե ու կաշվե պտղամարմինները պակաս դիմացկուն են․ դրանք կարելի է կտրել դանակով։ Խցանային պտղամարմինները ավելի առաձգական են, կազմված են անկանոն փոխկապակցված հիֆերից․ դրա համար էլ բոլոր ուղղություններով ունեն միևնույն ամրությունը։

Գլխարկավոր սնկերի մեջ ավելի տարածված են և լավ հայտնի մսոտ պտղամարմինները։ Դրանց հյուսվածքը փափուկ է, լավ է կոտրվում և կտրվում։

Աճառանման պտղամաիսը պակաս ամուր է, ունի փխրունություն, հեշտությամբ կոտրվում է, իսկ դոնդողանմանները կազմված են հիֆերի փուխր համակարգից և ջրի առկայության պայմաններում խիստ ընդարձակված դոնդողանման նյութից։

Պտղամարմնի տարիքի հետ կարող է բաղադրությունը փոխվել․ երիտասարդ սնկերի պտղամիսը ավելի փափուկ է և դյուրաթեք, ապա դառնում է կաշվե կամ խցանային։ Աճառային սնկերը չոր եղանակներին վերածվում են կաշվե կամ փխրուն կեղևի, իսկ անձրևի տակ կրկին վերականգնվում են։

Գույն

Պտղամսի գույնը ի հայտ է գալիս հասուն, բայց ոչ ծեր պտղամարմինների մոտ, քանի որ տարիքի հետ գույնը ևս կարող է փոխվել։ Կարևոր հատկանիշ է համարվում գույնի փոփոխվելը պտղամսի կտրելուց հետո․ որոշ սնկեր պարունակում են նյութեր, որոնք օդի հետ շփումից գունավորվում են։

Գրականություն

• Вавриш П.О., Горовой Л.Ф. Грибы в лесу и на столе. — К.: «Урожай», 1993. — 208 с. — ISBN 5-337-00728-9