Չերեպանովների հուշարձան
Չերեպանովների հուշարձան (ռուս.՝ Памятник Черепановым), Եֆիմ Ալեքսեևիչ և Միրոն Եֆիմովիչ Չերեպանովներին նվիրված հուշարձան Ռուսաստանի Սվերդլովսկի մարզի Նիժնի Տագիլ քաղաքում։
 | |
|---|---|
 | |
 | |
| Տեսակ | հուշարձան |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Քաղաք | Teatralnaya Square? |
| Բնակավայր | Նիժնի Տագիլ |
| Շինության ձև | Բրոնզե հուշարձան |
| Նյութ | բրոնզ |
| Ներկա վիճակ | ՌԴ ժողովուրդների ՄԺՕ № 661710974990006 ՌԴ ՄԺՕ № 6610091000 |
Պատմություն խմբագրել
Ռուս գյուտարարներ և արդյունաբերական ինժեներներ հայր ու որդի Չերեպանովների հուշարձանը տեղադրելու մասին որոշումը ԽՍՀՄ ժողովրդական կոմիտեն ընդունվել է 1949 թվականի օգոստոսի 22-ին։ Քանդակագործ Անդրեյ Սեմյոնովիչ Կոնդրատևը (1913-1978) հաստատման համար Նիժնի Տագիլի գլխավոր ճարտարապետի գրասենյակ է տարել հուշարձանի նախագծի էսքիզը, որը նա մշակել էր որոշման ընդունումից երկու տարի հետո։ 1950 թվականի հունվարի 17-ին կոմիտեն Կոնդրատևին հաստատել է որպես հուշարձանի քանդակագործ, իսկ նախագծի ճարտարապետ՝ Ա. Վ. Սոտնիկովին[1][2]։
Հուշարձանի ստեղծման աշխատանքները տևել են մի քանի տարի։ 1953 թվականի հուլիսի 7-ին Նիժնի Տագիլ քաղաքային խորհրդի գործադիր կոմիտեն հուշարձանի կառուցման համար բանկում հաշվեհամար է բացել, իսկ 1955 թվականի նոյեմբերի 2-ին Սվերդլովսկի մարզի գործադիր կոմիտեն 251 հազար ռուբլի է հատկացրել հուշարձանի տեղադրման համար, ինչն այդ ժամանակաշրջանի համար մեծ գումար էր, քանի որ երկրի բոլոր ուժերն ու միջոցներն օգտագործում էին Հայրենական մեծ պատերազմից հետո վերականգնման համար։
Հուշարձանը ստեղծվել է բրոնզից, ձուլվել է Լենինգրադում։ Տեղադրված է կարմիր գրանիտից պատրաստված պատվանդանի վրա[3]։ Ընդհանուր բարձրությունը 7,5 մետր է, քաշը՝ գրեթե 9 տոննա։ Պատվանդանի հետևի տեքստում գրված է.
ՏԱՂԱՆԴԱՎՈՐ ՌՈՒՍ
ՄԵՔԵՆԱՇԻՆԱՐԱՐՆԵՐ
ՌՈՒՍԱՍՏԱՆԻ ԱՌԱՋԻՆ
ՇՈԳԵՔԱՐՇԻ ԿՈՆՍՏՐՈՒԿՏՈՐՆԵՐԻՆ
1833-1834 թթ.
ներքևում` պարզ գրություն
ԿԱՌՈՒՑՎԵԼ Է 1956 ԹՎԱԿԱՆԻՆ
Հուշարձանի բացումը տեղի է ունեցել 1956 թվականի նոյեմբերի 4-ին, ժամը 12.00-ին։ Բացմանը ներկա են գտնվել հազարավոր քաղաքացիներ, բացման խոսքով հանդես է եկել քաղաքային կուսակցության կոմիտեի առաջին քարտուղար Վիտալի Իվանովիչ Դովգոպոլը, որը հետագայում դարձել է Նիժնի Տագիլ քաղաքի պատվավոր քաղաքացի (Դովգոպոլն ակտիվորեն նպաստել է հուշարձանի ստեղծման աշխատանքին)։
Ա. Ս. Կոնդրատևը իր գաղափարը բացատրել է որպես ռուսական ուժի իլյուստրացիա հոր` Եֆիմ Չերեպանովի կերպարով, որին քանդակել է նստած. վերջինս որդուն՝ Միրոնին, ցույց է տալիս գծագրերը և նրան տեխնիկական հանձնարարություն տալիս։ Միրոն Չերեպանովը պետք է պատկերված լիներ մատիտով, սակայն հանձնաժողովի դժգոհության պատճառով մատիտը փոխարինվել է կարկինով, քանի որ մատիտը հարմար չէր ինժեների կերպարին։ Միրոն Չերեպանովի կանգնած կերպարը խորհրդանշում է վստահություն և հանգստություն։ Հուշարձանի էսքիզը մշակելիս Անդրեյ Կոնդրատևն ուսումնասիրել է Չերեպանովների կյանքը, ինչպես նաև այդ դարաշրջանի հագուստը։ Ճարտարապետ Սոտնիկովն առաջարկել է հուշարձանը տեղադրել Նիժնի Տագիլի երկաթուղային կայարանում, սակայն քաղաքային վարչակազմը որոշել է այն տեղադրել Թատերական հրապարակում։ Սկզբում ժողովուրդը հուշարձանն անվանել է «Երկու հրեաներ», քանի որ տեղացած առաջին ձյունը ծածկել է Չերեպանովների գլուխները սպիտակ թասակներով, սակայն այս ոչ պաշտոնական անունը չի պահպանվել։ Օգտագործել են նաև «Չերեպանովները» կամ երբեմն «Չերեպ» կարճ ձևերը։
2007 թվականին Նիժնի Տագիլ քաղաքի հիմնադրման 285-ամյակի նախաշեմին հուշարձանը վերականգնվել է։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Памятник Черепановым на Театральной площади». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 22-ին.
- ↑ Николай Мезенин (2012 թ․ օգոստոսի 8). «Памятник упорству и силе духа» (ռուսերեն). История Нижнего Тагила от основания до наших дней (перепечатка из газеты «Горный край» от 14.02.2003). Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
- ↑ А. А. Войтенко, В. И. Старков (2012 թ․ ապրիլի 12). «Памятник Е.А. и М.Е. Черепановым, 1956 г.» (ռուսերեն). Информация о Свердловской области и Урале. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- «Тагильские истории. Тагильские памятники (часть 1)» (ռուսերեն). Все новости. Информационное агентство Нижнего Тагила. 2013 թ․ հուլիսի 23. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.