Միջատոմային փոխազդեցություն
Միջատոմային փոխազդեցություն, ատոմի միջուկի և էլեկտրոնների էլեկտրամագնիսական փոխազդեցությունը այլ ատոմի միջուկի և էլեկտրոնների հետ։ Միջատոմային փոխազդեցությունը կախված է ատոմների և էլեկտրոնային ամպերի միջև հեռավությունից։ Փոխազդեցության չափ է հանդիսանում փոխազդեցության էներգիայի չափը, այն լայն դիապազոն ունի և միջուկի դրական լիցքի հստակ արտահայտված պարբերական ֆունկցիա է[1]։
Միջատոմային փոխազդեցության մեծ էներգիաների դեպքում տեղի է ունենում հոմոմիջուկային երկատում մոլեկուլի առաջացում։ Ցածր ջերմաստիճանների դեպքում ատոմները պահպանում են իրենց անհատականությունը, այսպիսով բոլոր իներտ գազերը (հելիում, նեոն, արգոն, քսենոն, ռադոն) նորմալ պայմաններում միատոմ են[2]։ Սակայն միջատոմային փոխազդեցության էներգիան ապահովում է այդ գազերի տարբեր ագրեգատային վիճակներ ընդունելը։
Միջատոմային ձգուղություն առաջացնող ուժերի ծագումը ուսումնասիրել է Լոնդոնը 1930 թվականին։ Յուրաքանչյուր ատոմ ունի ակնթարթային, զրոյից տարբերվող էլեկտրական երկբևեռ մոմենտ։ Մի ատոմի ակնթարթային բևեռը ստեղծում է մյուս ատոմում հակառակ ուղղված երկբևեռ։ Այդ երկբևեռները ձգում են իրար առաջացած ձգողության ուժերով[3]։ Միջատոմային փոխաղդեցությունները դրսևորվում են նանոնյութերի ատոմներից ատոմային և մոլեկուլային կլաստերներ կամ ֆուլերեններ հավաքելիս։
1985 թվականին մի խումբ գիտնականների կողմից իրականացվեց 60 և 70 ածխածնային ատոմներից առաջին կլաստերների ատոմային հավաքումը։ Փաստացի հայտնագործեցին ածխածնի ալոտրոպային ձևը՝ ֆուլերենը։
1996 թվականին Ռ․Սմոլլին, Պ․Քյոռլը և Խ․Կրոտոն ֆուլերենների հայտնագործման համար արժանացան Նոբելյան մրցանակի։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Некрасов Б. В. Курс общей химии. — 14-е изд. стереотипное. — М.: Издательство химической литературы, 1962. — С. 844. — 973 с.
- ↑ Химический энциклопедический словарь / гл. редактор И.Л.Кнунянц. — М.: «Советская энциклопедия», 1983. — С. 78. — 645 с.
- ↑ Даниэльс Ф., Олберти Р. Физическая химия. — пер. с англ. под ред. д. х. н., проф. К. В. Топчиевой. — М.: «Мир», 1978. — С. 453. — 645 с.