Մարտավարական հրաձիգ (անգլերեն՝ tactical shooter), համակարգչային խաղերի ժանր, հրաձիգ ժանրի տարատեսակներից մեկը, որը կարող է ներկայացվել ինչպես առաջին դեմքով, այնպես էլ երրորդ դեմքով հրաձիգի ձևաչափով։ Այս ժանրի խաղերը առաջնահերթություն են տալիս մարտավարությանը և զգուշությանը, քան արձագանքման ժամանակին, ինչը կարևոր է մարտախաղերի մեծ մասում։ Ռազմական գործողություններին նվիրված մարտավարական հրաձիգները երբեմն կոչվում են «զինվորի սիմուլյատորներ» (անգլերեն` soldier sim)[1][2][3]:

Պատմություն խմբագրել

Տակտիկական հրաձիգների ժանրին այժմ ընդհանուր հատկանիշները ի հայտ եկան դեռ 1987թ.-ին MicroproseAirborne Ranger-ով։ Համակարգչային խաղերի աշխարհը համեմատեց այն ավելի վաղ Commando արկադային խաղի հետ (այդ ժամանակաշրջանի ավելի բնորոշ գործողությունների հրաձիգ), բայց մեկնաբանեց, որ այն «ավելի խորն է և բազմակողմանի»[4]։ Խաղը պարունակում էր սահմանափակ գույք, որը պետք է զգույշ կառավարվեր, մի շարք առաքելությունների տեսակներ, որոնք հաճախ խթանում էին բռնության նկատմամբ նենգությունը, և խթան՝ նախապես պլանավորելու և թշնամուն գերազանցելու համար, որոնք բոլորն ընդհանուր հատկանիշներ են մարտավարական հրաձիգ ժանրում։ Airborne Ranger-ին հաջորդեցին Հատուկ ջոկատները 1991-ին, նաև Microprose-ը, որն առաջին անգամ ներմուծեց ջոկատի մեխանիկական ժանրը։

Հաջորդ տեխնիկական առաջընթացը տեղի ունեցավ 1993 թվականին՝ Electronic Arts-ի կողմից SEAL Team-ի թողարկմամբ։ Այս խաղն արդեն առաջարկում էր ժանրի հետ կապված հիմնական հատկանիշներից շատերը, ներառյալ օժանդակ տարրերի և տրանսպորտային միջոցների միավորների օգտագործումը և իրական ժամանակում մոդելավորված միջավայրի գործարկումը (եռաչափ վեկտորային գրաֆիկայով), որն արձագանքում է խաղացողի գործողություններին։ Հաջորդ հինգ տարիների ընթացքում մարտավարական հրաձիգների նախագծման փորձերը սակավամարդ էին և ներառում էին Terra Nova: Strike Force Centauri, թողարկված 1996 թ.-ին առաջին եռաչափ արտադրված խաղերից մեկը՝ թիմի վրա հիմնված խաղախաղով[5][6]։

Ժանրի առաջին մեծ հաջողությունները եղան 1998 թվականին, խաղերով, ինչպիսիք են Rainbow Six-ը և Ghost Recon-ը, որոնք վերագրվում են ժանրի սահմանման և ճշգրտման համար[7][8][9]։ Մեկ այլ կարևոր տիտղոս էր Delta Force-ը, որն ընդգծում էր իրական աշխարհի սպառազինությունը և արագ սպանությունները[10]։ Ժանրի վրա այլ ազդեցություններ են ունեցել այնպիսի խաղեր, ինչպիսիք են SOCOM շարքը, ինչպես նաև SWAT շարքը, որը արկածային խաղերի Police Quest շարքի ճյուղավորում է[7]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Richardson, Ben (2006 թ․ ապրիլի 20). «Armed Assault». GamesRadar UK. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 13-ին.
  2. IGN Staff Operation Flashpoint Goes to War Արխիվացված 2012-02-06 Wayback Machine IGN (Dec 14, 2001) Retrieved on Feb 7, 2008
  3. Adams, David America’s Army Linked Up Արխիվացված 2012-02-11 Wayback Machine IGN, (Feb 9, 2006) Retrieved on Feb 7, 2008
  4. Rohrer, Kevin (January 1988). «Airborne Ranger». Computer Gaming World. էջ 18.
  5. Hiles, Bill (2001 թ․ մայիսի 1). «Looking Glass and Terra Nova: Strike Force Centauri». GameSpy. Արխիվացված օրիգինալից 2004 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 26-ին.
  6. Olafson, Peter (2000 թ․ օգոստոսի 3). «GAME THEORY; In Free-Spirited Play, a Departed Spirit Lives». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ հոկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 26-ին.
  7. 7,0 7,1 Tom McNamara (2005 թ․ հունվարի 10). «SWAT 4 Impressions». IGN. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ հունվարի 13-ին. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 10-ին.
  8. Klevier, Rune (2006 թ․ հոկտեմբերի 16). «The Way of the Gun» (PDF). University of Bergen, Norway. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 11-ին. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 10-ին.
  9. Scott Osborne (2005 թ․ հունիսի 20). «Delta Force Xtreme (PC)». GameSpy. Արխիվացված օրիգինալից 2006 թ․ հունիսի 15-ին. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 10-ին.
  10. Scott Osborne (2002 թ․ հուլիսի 16). «Delta Force: Task Force Dagger Review». GameSpot. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 10-ին.