Մասնակից:WikiTatik/Վաղ հնագիտություն

Վաղ հնագիտություն

1․ ArAGATS project

http://aragats.arts.cornell.edu/ Бадалян Р., Аветисян П., Смит А., 2004. Проект ArAGATS – исследование памятников позднего бронзового века в Цахкаовитской равнине. – В: Апакидзе А., Гамбашидзе Г., Джапаридзе В., Мусхелишвили Д., Тевзадзе Г., Шамиладзе В. (Ред.). Сборник кратких содержаний докладов международной научной конференции “Археология, этнология, фольклористика Кавказа”. Тбилиси, “Некери”, с. 34-35. Smith A.T., Badalyan R.S., Avetisyan P. 2009. The Archaeology and Geography of Ancient Transcaucasian Societies. Volume 1. The Foundations of Research and Regional Survey in the Tsaghkahovit Plain, Armenia.

2․ Գեղարոտի բրոնզեդարյան բնակատեղի

Бадалян Р., Аветисян П., Смит А. 2005. Святилище позднего бронзового века Гехарота. - Քալանթարյան Ա.Ա., Բադալյան Ռ.Ս., Ավետիսյան Պ.Ս. (խմբ.). Հին Հայաստանի մշակույթը, XIII: Նյութեր հանրապետական գիտական նստաշրջանի: Երևան, “Մուղնի”, էջ 109-115. Badalyan R., Smith A., Lindsay I., Khatchadourian L., Avetisyan P. 2008. Village, fortress, and town in Bronze and Iron Age Southern Caucasia: A preliminary report on the 2003 - 2006 investigations of Project ArAGATS on the Tsaghkahovit Plain, Republic of Armenia. – AMIT, 40, pp.45-105. Bobokhyan A., Badalyan R. 2012. Late Bronze Age balance weights from Gegharot (Armenia). In: Mehnert A., Mehnert G., Reinhold S. (Hrsg.). Austausch und Kulturkontakt im Südkaukasus und seinen angrenzenden Regionen in der Spätbronze-/Früheisenzeit. Schriften des Zentrums für Archäologie und Kulturgeschichte des Schwarzmeerraumes. Band 22. Langenweiβbach, 195-221. Badalyan R., Smith A.T., Lindsay I., Harutyunyan A., Greene A., Marshall M., Monahan B., Hovsepyan R. 2014. A preliminary report on the 2008, 2010, and 2011 investigations of Project ArAGATS on the Tsaghkahovit Plain, Republic of Armenia. AMIT. Band 46, 149-222.

3․ Ծաղկահովիտի վաղբրոնզեդարյան բնակատեղի

Lindsay, I. 2004. Results from the Inaugural Season of Excavations at Tsaghkahovit South Lower Town, Armenia, in: Gambashidze et al. 2004: 85-86. Smith A.T., Badalyan R., Avetisyan P., Zardaryan M. 2004. Early Complex Societies in Southern Caucasia: A Preliminary Report on the 2002 Investigations by Project ArAGATS on the Tsakahovit Plain, Republic of Armenia. - AJA, 108, pp. 1-41. Lindsay, I. 2007. The Tsaghkahovit South Lower Town, Armenia: Recent Excavations at a Late Bronze Age Fortress Settlement, in: Popova et al. 2007: 253-275. Khatchadourian, L. 2008. The 2005-2006 Excavations of the Iron III Settlement at Tsaghkahovit. AJNES 3/1: 91-100. Badalyan R., Smith A., Lindsay I., Khatchadourian L., Avetisyan P. 2008. Village, fortress, and town in Bronze and Iron Age Southern Caucasia: A preliminary report on the 2003 - 2006 investigations of Project ArAGATS on the Tsaghkahovit Plain, Republic of Armenia. – AMIT, 40, pp.45-105. Badalyan R., Smith A.T., Lindsay I., Harutyunyan A., Greene A., Marshall M., Monahan B., Hovsepyan R. 2014. A preliminary report on the 2008, 2010, and 2011 investigations of Project ArAGATS on the Tsaghkahovit Plain, Republic of Armenia. AMIT. Band 46, 149-222.

4․ Առատաշենի նեոլիթյան բնակատեղի

Бадалян Р., Ломбард П., Аветисян П., Шатенье К. 2002. Неолит-энеолитическая культура Араратской равнины (по материалам поселения Араташен). Քալանթարյան Ա., Հարությունյան Ս. (խմբ.), Հայաստանի հնագույն մշակույթը. 2. Գիտաժողովի նյութեր. Երևան, ՀՀ ԳԱԱ “Գիտություն” հրատ., с. 5-12: Badalyan R., Lombard P., Chataigner C., Avetisyan P. 2004. The Neolithic and Chalcolithic Phases in the Ararat Plain (Armenia): The View from Aratashen. – In: Sagona A. (Ed.). A View from the Highlands. Archaeological Studies in Honour of Charles Burney. Ancient Near Eastern Studies. Supplement 12, Leuven: Peeters, pp. 399-420.

5․ Ակնաշենի նեոլիթյան բնակատեղի

Badalyan R.S., Harutyunyan A.A., Chataigner C., Le Mort F., Chabot J., Brochier J., Balasescu A., Radu V., Hovsepyan R. 2010. The Settlement of Aknashen-Khatunarkh, a Neolithic Site in the Ararat Plain (Armenia): Excavation Results 2004-2009. - TÜBA-AR, 13, pp.185-218. Harutyunyan A. 2014 On Neolithic Pottery from the Settlement of Aknashen in the Ararat Valley. In: Gasparyan B., Arimura M. (Eds.). Stone Age of Armenia. A Guide-book to the Stone Age Archaeology in the Republic of Armenia Kanazawa, Kanazawa University Press, 191-204. Badalyan R., Chataigner Ch. and Harutyunyan A. (eds.), 2022. The Neolithic Settlement of Aknashen (Ararat valley, Armenia): Excavation Seasons 2004-2015. Archaeopress.

6․ Կառնուտի վաղբրոնզեդարյան բնակատեղի

Бадалян Р. 1984. Раннебронзовое поселение близ с.Карнут. ՊԲՀ, No.1, 229 – 237. Бадалян Р. 1985. Зооморфные надочажные подставки эпохи ранней бронзы из Карнута. Լրաբեր հասարակական գիտությունների, No. 8, с.92-97. Badalyan R.S., Avetisyan P.S. 2007. Bronze and Early Iron Age Archaeological Sites in Armenia. I. Mt.Aragats and its Surrounding Region. BAR International Series 1697. Oxford. Aghikyan L. 2021 New elements of burial practice in the Kura-Araxes culture: The discovery of Karnut cemetery (Armenia). Quaternary International 579, 59–71.

7․ Կառնուտի դամբարանադաշտ

Badalyan R.S., Avetisyan P.S. 2007. Bronze and Early Iron Age Archaeological Sites in Armenia. I. Mt.Aragats and its Surrounding Region. BAR International Series 1697. Oxford. Aghikyan L. 2021 New elements of burial practice in the Kura-Araxes culture: The discovery of Karnut cemetery (Armenia). Quaternary International 579, 59–71.

8․ Հոռոմի վաղբրոնզեդարյան բնակատեղի

Бадалян Р.С., Агекян О.К. 1992. Раскопки Оромского некрополя (предварительный отчет о работах 1987 года). Տիրացյան Գ., Քալանթարյան Ա., Արեշյան Գ (խմբ.), Հնագիտական աշխատանքները Հայաստանի նորակառույցներում (1986-1987 թթ. պեղումների արդյունքները), I, Երևան, Հայաստանի ԳԱ հրատ., էջ 67-74: Badalyan R., Edens C., Kohl Ph., Tonikjan A.V. 1992, Archaeological investigations at Horom in the Shirak Plain of Northwestern Armenia, 1990. IRAN, XXX, p. 31-48. Badalyan R., Edens C., Gorny R., Kohl Ph.L., Stronach D., Tonikjan A.V., Hamayakjan S., Mandrikjan S., Zardarjan M. 1993. Preliminary report on the 1992 Excavations at Horom, Armenia. IRAN, XXXI, p. 1-24. Badalyan R., Kohl Ph.L., Stronach D., Tonikjan A.V. 1994. Preliminary report on the 1993 Excavations at Horom, Armenia. IRAN, XXXII, pp. 1-29.

9․ Կովկասի օբսիդիանը

Бадалян Р., З.К.Кикодзе, Ф.Л.Коль, 1994. Анализы нейтронной активации кавказского обсидиана: источники и модели утилизации и снабжения (эпоха неолита - раннего железа). – Массон В.М., Кирчо Л.Б., Аникович М.В. (ред.). "Изучение древних культур и цивилизаций". Материалы к пленуму. Санкт-Петербург, с. 87-92. Бадалян Р., З.К.Кикодзе, Ф.Л.Коль. 1996. Кавказский обсидиан: источники и модели утилизации и снабжения (результаты анализов нейтронной активации). ՊԲՀ, No.1-2, с.245-264. Бадалян Р., Блекман М.Д., Кикодзе З.К., Коль Ф.Л. 1998. Обсидиан Кавказа. Археологическая конференция Кавказа I. Краткие содержания докладов. Тбилиси, с. 57-58. Blackman J., Badalyan R., Kikodze Z., Kohl Ph.1998. Chemical Characterization of Caucasian Obsidian: Geological sources. – Cauvin M.-C., Gourgaud A., Gratuze B., Arnaud N., Poupeau G., Poidevin J.-L., Chataigner C (Eds.). L’Obsidienne au Proche et Moyen Orient. Du volcan à l’outili. BAR International Series 738, pp. 205-231. Бадалян Р. 2001. Обсидиан Южного Кавказа: эксплуатация источников и распространение сырья. Dziebani. Supplement VI. Caucasus. Essays on the Archaeology of the Neolithic – Bronze Age. Tbilisi, с. 29-39.

10․ Կուրարաքսյան մշակույթ

Е.Байбуртян. 1939/2011. Последовательность древнейших культур Армении на основании археологического материала. Ереван. Музей истории Армении. Куфтин Б.А. 1944. Урартский колумбарий у подошвы Арарата и куро-аракский энеолит. – Вестник Государственного Музея Грузии, XIII-В. Тбилиси, Изд-во АН Грузинской ССР. Мартиросян А.А. 1964. Армения в эпоху бронзы и раннего железа. Ереван, Изд-во АН Армянской ССР. Кушнарева К.X., Чубинишвили Т.Н. 1970. Древние культуры Южного Кавказа (V - III тыс. до н.э.). Ленинград, Наука. Sagona A. 1984. The Transcaucasian Region in the Early Bronze Age. BAR International Series 214. Oxford. Мунчаев Р.М. 1994. Куро-аракская культура. - В: Кушнарева К.Х., Марковин В.И. (ред.) Эпоха бронзы Кавказа и Средней Азии. Ранняя и средняя бронза Кавказа. Москва, Наука, 8-57. Badalyan R., Smith A., Lindsay I., Khatchadourian L., Avetisyan P. 2008. Village, fortress, and town in Bronze and Iron Age Southern Caucasia: A preliminary report on the 2003 - 2006 investigations of Project ArAGATS on the Tsaghkahovit Plain, Republic of Armenia. – AMIT, 40, pp.45-105.

11․ Սյունիքի ժողովրդական ճարտարապետությունը

Պապուխյան Ն. 1972, Սյունիքի ժողովրդական ճարտարապետությունը, Հայկական ՍՍՀ ԳԱ Հրատարակչություն, Երևան, 169 էջ Վարդանյան Ս. 1959, Հայկական ժողովրդական բնակելի տների ճարտարապետություն, “Հայպետհրատ”, Երևան, 127 էջ

12․ Կավի կիրառությունը հայկական ճարտարապետության մեջ

Հայկական ճարտարապետության պատմություն I հատոր, 1996, “Գիտություն” հրատարակչություն, Երևան, 274 էջ

Ter-Minasyan L. 2014, Glina w architekturze armenskiej (լեհերեն, Վարշավա), Szklo i      Ceramika №3 էջ 20-23

Ավետիսյան Հ., Բոբոխյան Ա., 2010, Ուրարտուի հնագիտություն. “Բավիղ” հրատարակչություն, Երևան, 233 էջ

13․ Հուշարձանների եռաչափ վերականգնում

Տեր-Մինասյան Լ. 2019, Երբ օգնության են գալիս եռաչափ վերականգնումները, Ճարտարապետություն և շինարարություն, Երևան №1-2 էջ 34-37 Гук Д. Ю. Актуальные проблемы виртуальной археологии, 2015, ВИРТУАЛЬНАЯ АРХЕОЛОГИЯ Материалы Второй Международной конференции, состоявшейся в Государственном Эрмитаже 1-3 июня 2015 года, Санкт-Петербург, Издательство Государственного Эрмитажа, 6-11

1=== 4․ 20-րդ դարի հայակական ճարտարապետության նորարարական դպրոցը ===

Долуханян Л. К. 1980, Архитектура Советской Армении: 20-е годы, издательство “Советакан грох”, Ереван, 83 с. Хан-Магомедов С. О. 1996, Архитектура советского авангарда: В 2 кн. Проблема формообразования, Мастера и течения, издательство “Стройиздат”, Москва, 599-604

15․ Ակնաշեն նեոլիթյան բնակատեղիի ճարտարապետությունը

Badalyan, Harutyunyan 2021 – Badalyan R., Harutyunyan A. The settlement of Aknashen: stratigraphy and architecture // edited by Badalyan R., Chataigner C., Harutyunyan A. The Neolithic Settlement of Aknashen Oxford. Archaeopress publishing LTD. 2021. Հայկական ճարտարապետության պատմություն I հատոր, 1996, “Գիտություն” հրատարակչություն, Երևան։

16․ Երկաթի դարի մարդակերպ կոթողները

Есаян С.А. 1976, Древняя культура племён Северо-восточной Армении (III-I тыс. до н.э.) (отв. ред. Пиотровский Б.Б.), Издательство Академии наук Армянской ССР, Ереван, 269 с. Мартиросян А.А. 1958, Идолы из раскопок Кармир-Блура, Պատմա-բանասիրական հանդես, № 2, Հայկական ՍՍՌ գիտությունների ակադեմիայի հրատ., Երևան, 115-139. Devedjyan S. 2009, Stone stelae in the bural ground of Lori berd, Aramazd, Vol. 4, issue 2, Association for near eastern and Caucasian studies (editor-in-chief Aram Kosyan), Yerevan, 146-153.

17․ Ձուկ-մարդ աստվածությունը Հայկական լեռնաշխարհում

Тараян З. 2010, Статуэтки челожека-рыбы из Кармир блура, Հուշարձան (խմբ. Հ. Սիմոնյան), տարեգիրք Զ, Երևան, «Հուշարձան» հրատ., 177-186: Վարդումյան Գ. 2011, Ջի պաշտամունքը հայոց մեջ, Ծովի մշակույթը մարդկության մշակույթն է քաղաքակրթությունների երկխոսությունում, «ԱՅԱՍ» ծովային հետազոտությունների ակումբի 25-ամյակին նվիրված գիտաժողովի նյութեր, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինտիտուտ, արևելագիտության ինստիտուտ, էջ 121-127:

18․ Հայկական լեռնաշխարհի կնիքները

Փիլիփոսյան Ա. 1988, Հայկական լեռնաշխարհի կնիքները Հին Արևելքի կնքագործության համակարգում, Երևան, «Վան Արյան», 247 էջ: Իսրայելյան Հ.Ռ., 1979, Ուրարտական կնիքների արվեստը // Հայաստանի մշակույթի և արվեստի պրոբլեմներին նվիրված հանրապետական չորրորդ գիտական կոնֆերանս, զեկուցումների թեզիսներ, Երևան-Սարդարապատ, 18-22 սեպտեմբեր, 50-51: Ter-Martirosov F. 2009, Stamps and images on the ceramics of the urartian period from Erebuni // Aramazd (edit. Aram Kosyan), Vol. IV, issue 2, Yerevan, 127-145. Yengibaryan N. 2015, Towards a seal type discovered in Armenia // Aramazd (edit. Aram Kosyan), Vol IX, Issue 1, 159-161.

19․ Հայաստանի երկաթի դարի բրոնզե գոտիները

Եսայան Ս.Ա. 1979, Ուրարտական գոտիով դամբարան Զոդում, Պատմաբանասիրական հանդես, N 3 (86), ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., Երևան, էջ 277-280: Եսայան Ս.Ա., Ավետիսյան Վ.Վ., 1981, Լոռիում հայտնաբերված բրոնզե գոտիներ, Պատմաբանասիրական հանդես, N 4, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., Երևան, էջ 314-317: Esayan S.A. 1984, Gürtelbleche der älteren Eisenzeit in Armenien, Beiträge zur allgemeinen und vergleichenden archäologie, Band 6, München, C.H.Beck, s. 97-198.

20․ Հնագույն մետաղամշակման կենտրոններ Հայաստանում

Gevorgyan A., Bobokhyan A. 2014, Metallurgy of Ancient Armenia in cultural and historical context, Բանբեր Հայագիտության, № 1, «Գիտություն» հրատ., 47-98: Badalyan R. 2021, The exploitation of mineral resources in Armenia in the Early Bronze Age, On salt, copper and gold, The origins of early mining and metallurgy in the Caucasus, edited by Catherine Marro and Thomas Stӧllner, MOM Éditions, 425-444. Bobokhyan A., Kunze R., Meliksetian Kh., Pernicka E. 2017, Society and Metal in Bronze Age Armenia, Subartu, At the northern frontier of near eastern archaeology, Recent research on caucasia and anatolia in the bronze age, Elena Rova & Monica Tonussi (eds), Turnhout, Brepols, 501-523. Bobokhyan A., Meliksetian Kh., Gasparyan B., Avetisyan P., Chataigner Ch., Pernick E. 2014, Transition to Extractive Metallurgy and Social Transformation in Armenia at the End of the Stone Age, Stone Age of Armenia, A Guide-book to the Stone Age Archaeology in the Republic of Armenia, Edited by Boris Gasparyan, Makoto Arimura, Published by Center for Cultural Resource Studies, Kanazawa University, Kanazawa, Japan, 283-313.

21․ Սոթք գյուղ

Եսայան Ս., 1973, Ուրարտական գոտիով դամբարան Զոդում, Պատմա-բանասիրական հանդես 3, Երևան, 277-280: Ամիրյան Մ., 2014, Սևանա լճի հարավ-արևելյան ավազանը պատմա-հնագիտական համատեքստում (Ք.ա. XV-VII դդ.), Մերձավոր Արևելք. պատմություն, քաղաքականություն, մշակույթ, IX-X, հոդվածների ժողովածու, Երևան, 17-31: Գրիգորյան Ա., 2016, Նոր հետազոտություններ Սոթքում և Զաութիս կայան-քարավանատան տեղադրության խնդիրը, Հայաստանը և արևելաքրիստոնեական քաղաքակրթությունը, Երևան, 66-71:

22․ Արտանիշ գյուղ

Միքայելյան Գ., 1968, Սևանի ավազանի կիկլոպյան ամրոցները, Հայաստանի հնագիտական հուշարձանները I, Երևան:

23․ Վահան գյուղ

Միքայելյան Գ., 1968, Սևանի ավազանի կիկլոպյան ամրոցները, Հայաստանի հնագիտական հուշարձանները I, Երևան: Есаян С., 1976, Древняя культура племен северо-восточной Армении (III-I тыс. до н.э.), Ереван.

24․ Քեթիի վաղբրոնզեդարյան բնակատեղի

Петросян Л., Раскопки памятников Кети и Воскеаска, Ереван, 1989: Պետրոսյան Լ․, Հետախուզական պեղումներ Քեթիում(1970թ․), ՊԲՀ, 1973, N4:

25․ Լճաշենի դամբարանադաշտ

Պետրոսյան Լ․, Լճաշենի պեղումները, Հնագիտական աշխատանքները Հայաստանի նորակառույցներում I, Երևան, 1993, էջ 41-48։ Պետրոսյան Լ․, Լճաշենի ոսկին, Հին Հայաստանի ոսկին, 2007, էջ 102-108։

26․ Լոռի Բերդի դամբարանադաշտ

Деведжян С., Лори-Берд I, Ереван, изд. АН Арм. ССР, 1981․ Դևեջյան Ս․, Լոռի Բերդ II(միջին բրոնզ), ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, Երևան, 2006․

27․ Արթիկի դամբարանադաշտ

Хачатрян Т., Артикский некрополь, Каталог, Ереван, изд. Ереванского университета, 1979. Պետրոսյան Լ․, Բրոնզեդարյան Շիրակի թաղման ծեսը, Հայաստանի հնագույն մշակույթը, Տ․ Խաչատրյանի 70-ամյակին նվիրված գիտաժողովի նյութեր, Երևան, 2003: Хачатрян Т., Древняя культура Ширака, Ереван, 1975:

28․ Հառիճի վաղ բրոնզեդարյան բնակատեղի

Хачатрян Т., Древняя культура Ширака, Ереван, 1975:

29․ Հառիճի դամբարանադաշտ

Хачатрян Т., Древняя культура Ширака, Ереван, 1975:

30․ Մարդակերպ արձանիկներ

Есаян С., Скулпьтура древ ней Армении, изд. АН Арм. ССР, Ереван, 1980. Хачатрян Т., Древняя культура Ширака, Ереван, 1975:

31․ Կենդանակերպ արձանիկներ

Есаян С., Скулпьтура древней Армении, изд. АН Арм. ССР, Ереван, 1980. Хачатрян Т., Древняя культура Ширака, Ереван, 1975:

32. Քուչակի դամբարանադաշտ

Պետրոսյան Լ․, Պեղումներ Քուչակում, ԴՀԱԱ, զեկ․ թեզիսներ, Երևան, 1985։ Պետրոսյան Լ․, Քուչակի նախնադարյան հուշարձանները, ԴՀԱԱ, զեկ․ թեզիսներ, Երևան, 1992։

33. Հաղարծինի վաղբրոնզեդարյան բնակատեղ

ի Perello B., Aghikyan L., Badalyan R., Azatyan K., Van den Bossche B., 2021. Preliminary Results of the 2018-2019 Tavush Archaeological Project, Archaeology of Armenia in Regional Context, 154-168.

34. Կուրարաքսյան մշակույթի թաղման ծեսը Հայաստանում

Aghikyan, L. 2021. New Elements of Burial Practice in the Kura-Araxes Culture: The Discovery of Karnut Cemetery (Armenia), Quaternary International 579. 59-71. Kalantaryan, I., The principal forms and characteristics of burial constractions in Early Bronze Age Armenia, Armenian journal of near-eastern studies, volume II, Yerevan, 2007, 72-84. Poulmarc'h M., Pecqueur L., Jalilov B., An overview of Kura-Araxes funerary practices in the Southern Caucasus, Paleorient, vol. 40.2, 231-246

35. Հայաստանի Կուրարաքյան հնավայրերը

Aghikyan, L. 2021. New Elements of Burial Practice in the Kura-Araxes Culture: The Discovery of Karnut Cemetery (Armenia), Quaternary International 579. 59-71. Badalyan, R., New data on the periodization and chronology of the Kura-Araxes culture in Armenia, in The Kura-Araxes culture from the Caucasus to Iran, Anatolia and the Levant: Between unity and diversity (eds. Chataigner C., Palumbi G.) // Paleorient, vol. 40.2, Paris, 2014, 71-92. Badalyan, R., Avetisyan, P., Bronze and Early Iron age Archaelogical sites in Armenia, Mt. Aragats and its surrounding region I, BAR international Series 1697, 2007.

36. Tavush Project

Perello B., Aghikyan L., Badalyan R., Azatyan K., Van den Bossche B., 2021. Preliminary Results of the 2018-2019 Tavush Archaeological Project, Archaeology of Armenia in Regional Context, 154-168.