Մասնակից:Tatev99/Ավազարկղ50
Databank Systems Limited-ը շահույթ չհետապնդող «արտհաշվեկշռային» ընկերություն էր, որը ստեղծվել է Նոր Զելանդիայում մրցակից բանկերի խմբի կողմից, որը պետք է գործեր «Համօգտագործվող ծառայությունների գործակալություն» հիմունքներով, ապահովելու հաշվողական ռեսուրսներ (մշակում և գործառնական) կոնսորցիումի անդամների համար: Համատեղ ծառայությունների այս մոտեցումը թույլ է տվել անդամ բանկերին մուտք գործել անհրաժեշտ տեխնոլոգիա և ենթակառուցվածք՝ առանց յուրաքանչյուրը սեփական առանձին համակարգեր կառուցելու և պահպանելու: Ընկերությունը ստեղծվել է 1967 թվականին և 12 տարում դարձել է Հարավային կիսագնդում տվյալների մշակման ամենամեծ ոչ կառավարական կազմակերպությունը՝ սպասարկելով ավելի քան 1200 բանկային գրասենյակներ։[1]
Ընկերությունը գործում էր «արտհաշվեկշռային» մոդելով, ինչը նշանակում է, որ նրա ֆինանսական գործունեությունը ուղղակիորեն չի ազդել իր անդամ բանկերի ֆինանսական հաշվետվությունների վրա: Սա թույլ տվեց բանկերին կիսել հաշվողական ռեսուրսների ծախսերն ու օգուտները՝ առանց դրանք ամբողջությամբ ինտեգրելու իրենց սեփական ֆինանսական կառույցներին:
Նպատակը
խմբագրել1969 թվականի համաձայնագիրը հիմք հանդիսացավ «Databank Systems Limited»-ի գործունեության համար և սահմանեց դերերը, պարտականությունները և սահմանափակումները բանկերի կոնսորցիումում: Համաձայնագիրը նախանշում էր ինչպես «Databank Systems Limited»-ի, այնպես էլ նրա անդամ բանկերի պայմանագրային պարտավորությունները: Պայմանագրի հիմնական նպատակն էր սահմանել «Databank Systems Limited»-ի կողմից մատուցվող ծառայությունների շրջանակը և ընկերությունից ակնկալվող ծառայությունների մատուցման չափանիշները: Սա ներառում էր մանրամասներ տրամադրվելիք հաշվողական ռեսուրսների տեսակների մասին, ինչպիսիք են մշակման և գործառնական ծառայությունները, ինչպես նաև սպասարկման մակարդակները, որոնք սպասվում էր, որ պետք է պահպաներ «Databank Systems Limited»-ը: Բացի այդ, համաձայնագիրը, հավանաբար, նախանշել է սահմանափակումներ և երաշխիքներ՝ ապահովելու արդար մրցակցություն և պաշտպանելու կոնսորցիումի անդամների շահերը: Օրինակ, այն կարող է ներառել դրույթներ, որոնք թույլ չեն տալիս որևէ անդամ բանկ ձեռք բերել անհարկի ազդեցություն «Databank Systems Limited»-ի վրա կամ մենաշնորհացնել նոր հավելվածների կամ համակարգերի մշակումը: Այս սահմանափակումները պետք է ուղղված լինեին անդամ բանկերի միջև հավասար մրցակցային պայմանների պահպանմանը և թույլ չտալու, որ որևէ բանկ մրցակցային առավելություն ստանա մյուսների նկատմամբ:
Պատմություն
խմբագրել«Databank Systems Limited»-ի ձևավորումը առաջացել է Նոր Զելանդիայի բանկային ոլորտում հրատապ անհրաժեշտությունից՝ տեխնոլոգիական զգալի անցման ժամանակաշրջանում: 1960-ականներին Նոր Զելանդիայում համակարգչային համակարգերը և՛ սակավ, և՛ թանկ էին, և պետական կանոնակարգերը, հատկապես Երկրորդ ազգային կառավարության օրոք, խստորեն վերահսկում էին դրանց ներմուծումը: Այս սահմանափակող միջավայրը նշանակում էր, որ համակարգչային սարքավորումներ ձեռք բերելու համար անհրաժեշտ էր լիցենզիաներ՝ ավելացնելով գործընթացին բարդության ևս մեկ շերտ:
Նոր Զելանդիայի բանկը (BNZ), գիտակցելով համակարգչայինացման անհրաժեշտությունը՝ գործառնությունների աճող ծավալների արդյունավետ կառավարման համար, ձգտել է ստեղծել բանկային գործարքների մշակման և հաճախորդների հաշիվների կառավարման համակարգչային համակարգ: Այս քայլը վճռորոշ նշանակություն ունեցավ բանկային գործառնությունների աճող պահանջներին համընթաց պահելու համար, հատկապես 1967 թվականի հուլիսին Նոր Զելանդիայում տասնորդական արժույթի ներդրման հետ կապված, ինչը, հավանաբար, ավելացրեց գործարքների մշակման հետագա բարդությունը:
Նոր Զելանդիայի Ազգային բանկը (NBNZ) պատահաբար ուներ համակարգիչների ներմուծման լիցենզիա՝ այն դարձնելով «BNZ»-ի բնական գործընկերն իրենց ջանքերում: Այսպիսով, 1966 թվականին «BNZ»-ը և «NBNZ»-ն սկզբում միավորվեցին՝ ստեղծելով «Databank Systems Limited»-ը, որը պաշտոնապես սկսեց գործել 1967 թվականին:
Գիտակցելով համատեղ ռեսուրսների և համատեղ ջանքերի պոտենցիալ օգուտները՝ Նոր Զելանդիայի մյուս երեք առևտրային բանկերը հետագայում միացան կոնսորցիումին 1968 թվականին: Այս համագործակցությունը թույլ տվեց անդամ բանկերին հաղթահարել համակարգչային սակավ ռեսուրսների և կարգավորող սահմանափակումների պատճառով առաջացած խոչընդոտները՝ հնարավորություն տալով նրանց կոլեկտիվ ներդրումներ կատարել: համակարգչայնացման առավելություններից օգտվելու համար:
Ինկորպորացիա
խմբագրել«Databank»-ը հիմնադրվել է 1967 թվականին Նոր Զելանդիայի Վելինգթոնում, որպեսզի ծառայություններ մատուցի Նոր Զելանդիայի այն ժամանակ օրենքով սահմանված առևտրային բանկերին: Հիմնադիր գործադիր տնօրենը եղել է Գորդոն Հոգը (1930–2017) «BNZ»-ից և հայտնի է որպես «պայծառ ուղեղ»: Յան Արչիբալդը աշխատանքի ընդունվեց Շոտլանդիայի բանկից և սերտորեն համագործակցեց Գորդոն Հոգգի հետ: Գորդոնը լավ էր աշխատում Յանի հետ, ով շատ ավելի զգույշ էր: Գորդոնը մնաց ընկերությունում այնքան ժամանակ, մինչև 1988-ին Տվյալների բանկի խորհրդի կողմից նրան պարտավորեցրեց վաղաժամ թոշակի անցնել:
«Databank»-ի բաժնետերերի կոնսորցիումը սեփականության իրավունքը բաշխել է հետևյալ կերպ՝
- BNZ – Bank of New Zealand (այն ժամանակ պետական բանկ) – «Databank»-ի 40% բաժնեմաս:
- NBNZ – National Bank of New Zealand (Lloyds Bank-ի դուստր ձեռնարկություն, Մեծ Բրիտանիա) – «Databank»-ի 20% բաժնետոմս։
- ANZ – Australia-New Zealand Bank (ավստրալիային պատկանող բանկ) – «Databank»-ի 20% բաժնեմաս։
- BNSW – Bank of New South Wales (ավստրալիային պատկանող բանկ) – «Databank»-ի 10% բաժնեմաս:
- CBA – Commercial Bank of Australia (ավստրալիային պատկանող բանկ) – «Databank»-ի 10% բաժնեմաս:
Մինչև 1984 թվականը Databank-ի կոնսորցիումի սեփականությունը փոխվել է «BNSW» և «CBA» բանկերի միաձուլման պատճառով, հետևաբար՝
- BNZ – Bank of New Zealand (այն ժամանակ պետական բանկ) – «Databank»-ի 40% բաժնեմաս:
- NBNZ – National Bank of New Zealand (Lloyds Bank-ի դուստր ձեռնարկություն, Մեծ Բրիտանիա) – «Databank»-ի 20% բաժնետոմս։
- ANZ – Australia-New Zealand Bank (ավստրալիային պատկանող բանկ) – «Databank»-ի 20% բաժնեմաս:
- WBC – Westpac Banking Corporation (ավստրալիային պատկանող բանկ) – «Databank»-ի 20% բաժնեմաս:
Գործողություն
խմբագրել«Databank Systems Limited»-ի կողմից ազգային համակարգչային ցանցի ստեղծումը նշանակալի իրադարձություն է Նոր Զելանդիայում բանկային գործառնությունների արդիականացման գործում: Ի սկզբանե աշխատելով IBM System/360 Model 40 համակարգիչներով՝ այս ցանցը նպաստեց գործարքների մեկ գիշերվա ընթացքում մշակմանը՝ բարձրացնելով բանկային ծառայությունների արդյունավետությունն ու ժամանակին: 1969թ. փետրվարին դրամական փոխանցումների ծառայությունների (ՄՏՍ) ներդրումը ավելի պարզեցրեց բանկային գործընթացները, և մինչև նույն տարվա նոյեմբերին առևտրային բանկերի բոլոր մասնաճյուղերը վերածվեցին համակարգչային պրոցեսինգի, ինչը վկայում էր ոլորտում տեխնոլոգիաների արագ ընդունման մասին[2]։
Բացի բանկերի համար ֆինանսական գործարքների մշակման գործում իր դերից, «Databank»-ը նաև կարևոր դեր է խաղացել կրթության ոլորտում իր «Portran» (Դյուրակիր Fortran) ծառայության միջոցով: Այս նախաձեռնությունը դպրոցի աշակերտներին հնարավորություն ընձեռեց սովորել համակարգչային ծրագրավորում՝ օգտագործելով «punch cards»՝ դրանով իսկ խթանելով թվային գրագիտության և հմտությունների զարգացումը երիտասարդների շրջանում:
1984 թվականին ընտրված Չորրորդ Աշխատանքային կառավարությունը սկսեց Նոր Զելանդիայի տնտեսության համապարփակ վերակառուցումը, ներառյալ բանկային ապակարգավորումը: Քանի որ «Databank»-ը հիմնականում վերահսկում էր Նոր Զելանդիայի վճարային համակարգը, կառավարությունը ձգտում էր բացել քլիրինգային համակարգերը շուկա մուտք գործող նոր բանկերի համար՝ նպատակ ունենալով ստեղծել ավելի մրցակցային միջավայր, որը կոչվում է «հավասար խաղադաշտ»։
Մինչև 1988 թվականը «Databank»-ը դարձել էր զգալի գործառնական ծախս բանկերի համար, ինչը հանգեցնում էր դրա շարունակական արժեքի վերաբերյալ հարցերի: 1989 թվականին ընդունված իրավական որոշումը, որով տվյալների բանկը ներառում է միջընկերությունների գործարքներ՝ ապրանքների և ծառայությունների հարկը կրելու պահանջով, ավելի խորացրեց մտահոգությունները դրա երկարաժամկետ ծախսարդյունավետության և ֆինանսական կենսունակության վերաբերյալ՝ ֆինանսական ռիսկ ներկայացնելով կոնսորցիումի անդամների համար[3]։ Արդյունքում բանկերը որոշում են կայացրել վերակառուցել «Databank Systems Limited»-ը։ Հիմնական և ընդհանուր վճարային համակարգի պրոցեսինգային գործառույթները առանձնացվել են «Databank»-ից և փոխանցվել նոր կազմակերպությանը, որը կոչվում է «Interchange and Settlement Ltd» (ISL), որը պատկանում է բոլոր բանկերին: Այնուհետև գործարկվեցին «Databank»-ի ապամոնտաժման և մնացած ակտիվները վաճառելու ծրագրեր: Սա նշանավորեց այն դարաշրջանի ավարտը «Databank»-ի համար, որը վճռորոշ դեր էր խաղացել Նոր Զելանդիայում բանկային գործառնությունների արդիականացման գործում, բայց ի վերջո դարձավ անկայուն իր սկզբնական ձևով՝ փոփոխվող տնտեսական և կարգավորող դինամիկայի պատճառով:
Վաճառք և փակում
խմբագրել1992-ից 1994 թվականներին «Databank»-ի կողմից նոր բանկային համակարգերի բոլոր հիմնական զարգացումները դադարեցվել են, զարգացման ծրագրերը փակվել են, իսկ համապատասխան անձնակազմը կրճատվել է: Սա ղեկավարվում էր այն ժամանակվա գործադիր տնօրեն Թոնի Հուդի կողմից, ով նախկինում եղել է «Databank»-ի առևտրային ծառայությունների մենեջեր, իսկ ավելի ուշ՝ «Westpac Bank»-ի ՏՏ-ի գլխավոր մենեջեր: Տվյալբանկի խորհրդի կողմից նշանակվել է գլխավոր գործադիր տնօրեն և հանձնարարվել է տնօրինել ընկերությունը:
1994 թվականին «Databank»-ը վաճառվել է «Electronic Data Systems Corporation»-ին (EDS), որը ԱՄՆ-ում տեղակայված «General Motors Corporation»-ի դուստր ձեռնարկությանը: Գնումը Ասիա/Խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում ընդլայնման «EDS»-ի ռազմավարական ծրագրի մի մասն էր: Թոնի Հուդը ստանձնեց «EDS»-ի գործադիր տնօրենի դերը ձեռքբերումից հետո, բայց հրաժարվեց ընկերությունից 1996 թվականին:
Գնումը ներառում էր «Databank»-ի դուստր ձեռնարկությունը՝ «Databank Investments Ltd»-ն և նրա մոտ 950 աշխատակիցները: «EDS»-ը նպատակ ուներ ձեռքբերումը որպես հիմք օգտագործել տարածաշրջանում հետագա ընդլայնման համար՝ պոտենցիալ լրացուցիչ ձեռքբերումների միջոցով կամ ծառայություններ առաջարկելով նաև ոչ բանկային հաճախորդներին:
Վաճառքի վերաբերյալ Առևտրի հանձնաժողովի զեկույցում նշվում է, որ տվյալների բանկի այն ժամանակվա շրջանառության մոտ 25%-ը գոյացել է նրա Առևտրային ծառայությունների բաժնի միջոցով՝ սպասարկելով հաճախորդներին իր սկզբնական չորս սեփականատերերից դուրս: Այս դիվերսիֆիկացիան ցույց տվեց «Databank»-ի ներուժը՝ ծառայություններ առաջարկելու բանկային հատվածից դուրս և համահունչ «EDS»-ի ավելի լայն ռազմավարական նպատակներին տարածաշրջանում:
«Databank»-ի վաճառքը «EDS»-ին նշանակալից անցում էր ընկերության համար՝ նշանավորելով նրա գործունեության ավարտը՝ որպես անկախ կազմակերպություն և նոր գլխի սկիզբ՝ գլոբալ տեխնոլոգիական կորպորացիայի սեփականության ներքո: