Մասնակից:Simonyan.anahit/Ավազարկղ

Պայմանագրի տեսություն

Պայմանագրի տեսությունը- (англ. Contract theory)ժամանակակից տնտեսագիտական տեսություն բաժինն է,որը ուսումնասիրում է տնտեսական գործակալների առաջարկած պայմանագրերի պարամետրերի սահմանումը`անհամաչափ տեղեկատվության պայմաններում:

Գործակալական խնդիր

Անբարենպաստ ընտության մոդելներ

Ըստ նոր քեյնսականներ շուկայական կառուցվածքների արմատական անկատարության խնդիրները հանդիսանում է վերջնական ապրանքների և արտադրական գործոնների տարասեռությունը,ինչպես նաև անհամաչափ տեղեկատվությունը,այսինքն գործարար հարաբերություններում առկա կողմերի միջև ոչ հավասար տեղեկատվության բաշխումը գործարքի վերաբերյալ:Գործարքի կնքման պահին, վաճառողների` (արտադրողների) տեղեկատվական առավելությունը պարբերաբար հանգեցնում է մի իրավիճակի,երբ շուկայում ֆինանսավորվում են վատագույն հատկանիշներով ապրանքների և ծառայությունների գնումը, միաժամանակ գնորդը չունենալով հավաստի տեղեկատվություն,թե առկա ապրանքներից որն ունի լավագույն հատկանիշները, վճարում է այն գինը,որն ընկած է լավագույն և վատագույն հատկանիշներով օժտված ապրանքի գնի միջև: Արդյունքում տեղի է ունենում անբարենպաստ ընտություն:Լավ ապրանք առաջարկող վաճառողը լքում է շուկան,միջին գինը և ապրանքի որակը ընկնում են: Անբարենպաստ ընտրության մեկ այլ տարբերակ է գնային խտրականությունը ,երբ արտադրող մոնոպոլիստը հնարավորություն ունի սահմանել առավելագույն գին յուրաքանչյուր գործարքի համար և գնորդները ստիպված են վճարել այդ գինը հավասարազոր նրա ամենաբարձր օգտակարությանը: Այս դեպքում օգտակարության “ավելցուկը” վաճառողը գնորդից բռնագրավում է: Եվս մեկ հաճախ դիտարկվող անբարենպաստ ընտրության տարբերակ է բարձր արտադրողականությամբ և ցածր արտադրողականությամբ աշխատակիցները( կամ հարուստ,վճարունակ գնորդներ և աղքատներ,ովքեր հնարավորություն ունեն վճարել ավելի քիչ, քան վաճառողն է նախատեսել):Այս պարագայում գործատուն (կամ վաճառողը) կապալառուի մասին տեղեկատվություն չունի և ստիպված է առաջարկել մի քանի տեսակ պայմանագրեր տարբեր գներով`միևնույն ժամանակ փոփոխելով առաջարկվող աշխատանքի (արտադրանքի) թե որակական և թե քանակական հատկանիշները:Կապալառուն էլ իր հերթին միտումնավոր իր մասին չի տրամադրում տեղեկատվություն և ,օգտվելով այդ առավելությունից , ընտրում է այն պայմանագիրը,որն առավել շահավետ է տիրող իրավիճակում:

Ոչ լիարժեք պայմանագրի մոդել

Ոչ լիարժեք պայմանագրի տեսությունը ենթադրում է (դիտարկվող,բայց չհաստատված փոփոխականների ) առկայությունը,այսինքն փոփոխականներ,որոնք հայտնի են մասնակիցներից յուրաքանչյուրին ,բայց չեն կարող ներառվել պայմանագրում,քանզի բովանդակությունները հաստատված չեն դատարանով:Ամբողջական պայմանագրի տեսությունում բոլոր դիտարկվող փոփոխականները վավերացվում են:Որպես կանոն ոչ ամբողջական պայմանագրի մոդելներում բացակայում է անհամաչափ տեղեկատվությունը և հիմնական խնդիրը այստեղ օպտիմալ մակարդակի ջանքերի (ներդրումների) առաջադրման խթանների բացակայությունն է:Այս իմաստով մոդելը նման է բարոյական ռիսկի <moral hazard >մոդելին,սակայն դիտարկվող ,բայց չվավերացված փոփոխականների առկայությունը հանգեցնում է պայմանագրի վերանայմանը(renegotiation) :Ի տարբերություն լիարժեք պայմանագրի տեսության ,ոչ լիարժեք պայմանագրի տեսությունում կողմերը կարող են պնդել երկկողմանի պայմանագրի վերանայում, նույնիսկ հավասարակշռության պարագայում:Դա է պատճառը,որ որ լիարժեք պայմանագրի տեսությունը հնարավորություն է տալիս վերլուծել գործիքների դերը,որոնք ազդում են բանակցությունների ելքի վրա նոր պայամնագիր կնքելու ժամանակ, այդ թվում նաև սեփականության իրավունքները:

References

• , Contracts and Financial Structure. — Oxford: Oxford University Press, 1995. — 240 pp. — ISBN 978-0-198-28850-3.
• . The Economic Institutions of Capitalism. — NY: Free Press, 1985. — 450 pp. — ISBN 0-02-934821-8.русск.пер.: Уильямсон О. И. Экономические институты капитализма: фирмы, рынки, «отношенческая контрактация» / Научн. ред. В. С. Катькало. — СПб.: Лениздат, 1996.

Հիմնական դասագրքեր

• Bolton P., Dewatripont M. Contract Theory. — Cambridge, Mass. & London, England: MIT Press, 2005. — 740 pp. — ISBN 978-0-262-02576-8.
• Laffont J. J., Martimort D. The Theory of Incentives. — Princeton: Princeton University Press, 2002.
• Milgrom P" ., Roberts J. Economics, Organization and Management. — Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, 1992.Милгром П., Робертс Дж. Экономика, организация и менеджмент: в 2 тт. — СПб.: Экономическая школа, 2001 (2004). — 890 с.
• Salanié B. The Economics of Contracts: A Primer. — Cambridge, Mass. & London, England: MIT Press, 1997.
• Головань С. В., Гуриев С. М., Макрушин А. В. Теория контрактов: сборник задач с решениями (#KL/2005/014). — М.: РЭШ, 2005. — 45 с.
• Юдкевич М. М., Подколзина Е. А., Рябинина А. Ю. Основы теории контрактов: модели и задачи. — М.: Изд.дом ГУ ВШЭ, 2002. — 352 с. — ISBN 5-7598-0176-7.