Ма́рфа Васи́льевна Соба́кина (ум. Կաղապար:ДатаСмерти) — 3-я жена Ивана Грозного, дочь коломенского дворянина, бывшая его супругой лишь в течение 15 дней.

Կենսագրություն խմբագրել

Ընտանիք խմբագրել

Մարֆայի ընտանիքի մասին շատ քիչ բան է հայտնի։ Հայտնի է միայն այն, որ ոչ բարձրաշխարհիկ ընտանիքից է սերված եղել, Կոլոմնից։ Նրա հայրը Եղել է Վասիլի Ստեպանովիչ Սոբակին ավագն էր, կամ էլ նրան համարում էին նովգորոդցի վաճառական։։[1]. Նրանց ընտանիքն սկսում է ճանաչվել Մարֆայի ամուսնությունից հետո, իսկ նրա մահից հետո նորից Սոբակինների ընտանիքը մնում է ստվերում։ Մարֆայի քեռուն արտաքսում են մենաստան, իսկ զարմիկներին դատապարտում մահվան։


Հարսնատեսություն խմբագրել

Մարֆան մինչ թագավորի կին դառնալն անցնում է ավանդական հարսնատեսության գործընթացը 1571 թվականին։ Սա հարսնատեսության 2–րդ փուլն էր կազմակերպված թագավորի կողմից, իսկ ողջ Ռուսաստանի մասշտաբով 3-րդը։ Մեկ այլ մասնակից՝ Եվդոկիա Սաբուրովան կնության էր տրվել Իվան Ցարեվիչին։ 1570 թվականին նրա ընտրության համար հավաքված են եղել ազնվական ընտանիքի աղջիկներից մոտավորապես երկու հազարը, սակայն սկզբում ընտրվել են միայն 24, իսկ հետո 12 գեղեցկուհիներ։

տաուբում և Կուզեում գերմանացիների արված գրառումներից, կարելի է իմանալ հետևյալը, որ թագավորը մտնում էր այն սենյակը, որտեղ աղջիկներն էին, խոնարհվում , զրուցում մի փոքր ու հրաժեշտ տալիս։ Ըստ գերմանացիների վկայության վերջին տասներկուսին տեսնում էր մերկ վիճակում։ Այս վերջին փուլին մասնակցում էր նաև անգլիացի բժիշկ Էլիզեուս բոմելիուսը, որը Քեմբրիջի համալսարանի սան էր եղել, աշխատում էր Ռուսաստանում։ Ի միջի այլոց նա պետք է ստուգեր նաև մեզը։Այս բոլոր գործողություններից հետո թագավորը վերջապես ընտրում է Մարֆային։


Հարսանիք խմբագրել

Նշանադրությունը տեղի է ունենում 1571 թվականի հունիսի 26–ին, սակայն հարսնացուն շուտով հիվանդանում է և սկսում է հյուծվել։

Հարսանիքն այնուամենայնիվ կայանում է 1571 թվականի հոկտեմբերին Ալեքսանդրով քաղաքում, քանի որ 41-ամյա թագավորը գտնում էր, որ աստծո ողորմությամբ սերը բուժիչ էր։

հարսանիքին ներկա էին Մալյուտա Սկուրատովի կինն ու աղջիկը, ինչպես նաև նրա փեսան՝ Բորիս Գոդունով։ հավանաբար հենց Մալյուտան էլ բարեխոսել էր Մարֆայի ընտրության համար։ Հարսանիքը շատ ճոխ է կազմակերպվում և շատ զվարճալի անցնում։ Ուղիղ մեկ շաբաթ հետո ամուսնանում է Իվան Ցարեվիչը, որը նշանվել էր հոր նշանադրության օրը։

Մարֆայի մահից հետո , թագավորը ցանկանում է իրավունք ձեռք բերելե եկեղեցուց չորրորդ անգամ ամուսնանալու Աննա կոլտովսկայայի հետ, որ հարսնատեսությանը զբաղեցրել էր երկրորդ տեղը։ Թագավորը երդվում է հոգեվորականներին, որ հիվանդության պատճառով Մարֆան չի հասցնում դառնալ իր կինը։ Հոգևորականությունը հաստատում է այդ փաստը և նրան թույլ են տալիս ամուսնանալ։

Մարֆայի մահը խմբագրել

Մարֆան մահանում է հարսանիքից 15 օր հետո։ Թագավորի նախորդ երկու հարսնացուներն էլ շատ վաղ են մահանում, և այս փաստը զայրացնում է Իվանին և կասկածանքի տեղիք է տալիս։ Պաշտոնապես հայտարարվում է, որ Մարֆային թունավորած են լինում, որովհետև իրականում նա ունենում է բազմաթիվ թշնամիներ և հետաքննության արդյունքում կախաղան են բարձրացվում մոտավորապես 20 մարդ։

Մի քանի վարկածներ կային Մարֆային թունավորելու վերաբերյալ։ Ոմանք գտնում էին, որ դա առաջին կամ երկրորդ կնոջ բարեկամներից էին։ Իսկ ոմանք էլ ասում էին, որ հղիանալու նպատակով Մարֆայի մայրը նրան ինչ–որ հեղուկ է տալիս, որից և նա թունավորվում է։ Չի բացառվում նաև այն տարբերակը, որ հենց նրա երկրոդական եղբայների ձեռքի գործն է եղել դա, որվհետև մահապատժի ենթարկվածների մեջ եղել են նաև նրանք։[2]. [3].

Մարֆային թաղումը խմբագրել

Մարֆային թաղում են նախորդ կնոջ՝ Մարիա Տեկռյուկովնայի կողքին Մոսկվայի Վոզնեսենսկի տաճարում։[4]

Երբ 1990–ական թվականներին հետազոտություններ են անցկացնում Մարֆայի աճյունը ուսումնասիրելով, գալիս են այն եզրակացության, որ ոչ մի թունավորման հետքեր չկան, սակայն չի բացառվում նաև , որ բուսական թունավորում չի եղել, որը կարող էր և չհայտնաբերվել։[5].

Կան նաև լեգենդ այն մասին, որ դագաղը բացելու ժամանակ Մարֆայի տեսքը բոլորովին չէր փոխվել, այն կարծես կենդանի լիներ, չնայած անցել էր 360 տարի։ Մի քանի րոպեից հետո նրա դեմքը սևանում է և փոշիանում։[6]. По утверждению Т. Д. Пановой, эта легенда ничего общего с действительностью не имеет[5].

Դագաղի մեջ գտնում են նաև լավ պահպանված մազակալ զարդարված ձեռագործով, իտալական արծաթե պատրաստված թագ, որն իր հավասարը չի ունեցել ռուսական ցուցահանդեցների հավաքածուների մեջ։

2003 թվականին կրիմինալիստ Սերգեյ Նիկիտինը Մարֆայի գանգի միջոցով ստանում է նրա դիմանկար–քնդակը։

В искусстве խմբագրել

Ссылки խմբագրել

Примечания խմբագրել

  1. Т.Панова. Та самая царская невеста // Наука и жизнь
  2. Иван IV Васильевич Грозный по рассказу имперского посла Даниила Принца фон Бухау. Конец XVI в.
  3. Духовная грамота царя Ивана Васильевича
  4. Панова Т.Д. (2003). «Погребения на территории Кремля. 196». Некрополи Московского Кремля. Руссист. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-07-06-ին. Վերցված է 2011-03-27-ին.
  5. 5,0 5,1 Жизнь и смерть первых русских цариц // Российские вести. 26 декабря — 01 января 2007 № (47)1897
  6. [militera.lib.ru/bio/skrynnikov_rg/03.html Скрынников Р. Г. Иван Грозный. М., 2007]

Կաղապար:Жёны Ивана Грозного Կաղապար:Русские царицы

Категория:Родившиеся в Коломне Категория:Похороненные в Вознесенском монастыре Московского Кремля