Մասնակից:Edojanjan/Ավազարկղ Գ

Տիեզերական ժողովները ուղղափառ եպիսկոպոսների (հոգևորականների և այլ դեմքերի) ժողովներն են, որոնք ներկայացնում են Տեղական Եկեղեցիների ողջ բարդ համակարգը, և հրավիրվում են, որպեսզի լուծվեն աստվաճանաչողական և աստվածապաշտական անհետաձգելի հարցեր:

Տիեզերական Ժողովների՝ դավանանքի, օրենսդրության և եկեղեցական կարգուկանոնին վերաբերող որոշումները անսխալ են համարվում, քանի որ Ժողովը գործում է ոչ թե ինքն իրեն, այլ՝ իր մեջ եղով Սուրբ Հոգու ներգործությամբ. Տիեզերական Ժողովի որոշումները և օրենքները տարածվում են բոլոր ՏԵղական Եկեղեցիների վրա:

Ընդհանուր առմամբ տեղի են ունեցել յոթ Տիեզերական Ժողովներ (325-787 թթ.): 1. Նիկիայի 2. Կոստանդնուպոլսի 3. Եթեսոսի 4. Քաղկեդոնի 5. Կոստանդնուպոլսի 2-րդ 6. Կոստանդնուպոլսի 3-րդ 7. Նիկիայի 2-րդ

Ինչի՞ վրա է հիմնված Ժողովների գումարման գործընթացը

Ժողովների գումարման տարբերակով կարևոր կրոնական հարցերի քննարկման և որոշման ավանդույթը եկել է դեռևս վաղ Եկեղեցուց՝ առաքյալների կողմից (Գործք. 15:6): Այդ ժամանակ էլ կազմվել է ժողովների որոշումների ընդունման գլխավոր սկզբունքը. «հաճելի թվաց Սուրբ Հոգուն և մեզ» (Գործք. 15:28).

Դա նշանակում է, որ ժողովների որոշումները հայրերի կողմից սահմանվում էին և հաստատվում ոչ թե մեծամանության սկզբունքով, այլ՝ Սուր Գրքի և Եկեղեցական Ավանդույթի հետ խիստ համաձայնեցմամբ՝ Աստվածային Նախախնամությամբ և Սուրբ Հոգու ներգործությամբ:

Եկեղեցու զարգացմանը և տարածմանը զուգընթաց Ժողովները հրավիրվել են ամենատարբեր պատճառներով: Ճնշող մեծամասնություն են կազմում այն դեպքերը, երբ ավելի մասնավոր հարցերի քննարկման համար չի պահանջվել ողջ Եկեղեցու գումարումը, և դրանք լուծվել են Տեղական Եկեղեցիների հոգևոր հովիվների ուժերով: Այդպիսի Ժողովներն անվանվել են Տեղական:

Սակայն այն հարցերը, որոնք ունեցել են համաեկեղեցական քննարկման անհրաժեշտություն, ուսումնասիրվել են ողջ Եկեղեցու ներկայացուցիչների մասնակցությամբ: Այս պայմաններում հրավիրված Ժողովները, որոնցում ներկա են եղել ամբողջական Եկեղեցին, որը գործում է Աստծո օրենքներով և եկեղեցական կառավարման կանոններով, կրել են Տիեզերական տիտղոսը: Ընդհամենը այդպիսի յոթ Ժողով է տեղի ունեցել:

Միմյանցից ինչո՞վ են տարբերվել Տիեզերական Ժողովները

Տիեզերական Ժողովներին ներկա են գտնվել տեղական Եկեղեցիների առաջնորդները կամ նրանց ներկայացուցիչները, ինչպես նաև եպիսկոպոսկությունը, ովքեր ներկայացրել են իրենց թեմերը: Տիեզերական Ժողովներում դավանաբանական և կանոնական որոշումները պարտադիր ընդունվում են ողջ Եկեղեցու համար: Ժողովի՝ «Տիեզերական» կարգավիճակ ստանալու համար անհրաժեշտ է հաստատում, ժամանակների ստուգում և նրա կանոնակարգերի ընդունում բոլոր տեղական Եկեղեցիների կողմից: Եղել են դեպքեր, երբ կայսեր կամ իշխող եպիսկոպոսի ճնշման ներքո Ժողովների մասնակիցները կայացրել են որոշումներ, որոնք հակառակ են եղել ավետարանական ճշմարտությանն ու եկեղեցական Ավանդությանը: Ժամանակի ընթացքում այդ Ժողովները Եկեղեցու կողմից մերժվել են:

Առաջին Տիեզերական Ժողով

Այն կայացել է Կոստանդիանոս Մեծ կայսեր օրոք, 325 թվականին, Նիկիայում:

Ժողովի նպատակն էր Արիոսի հերետիկոսության հերքումը: Արիոսը ալեքսանդրիացի հոգևորական էր, ով հայհոյում էր Աստծո Որդուն: Արոսը սովորեցնում էր, որ Որդին ստեղծված է, և եղել է ժամանակ, որ Նա գոյություն չի ունեցել: Հոր հետ Որդու համագոյությունը նա հիմնորեն ժխտում էր:

Ժողովը հռչակեց այն դոգման, որ Որդոին Աստված է՝ համագոյակից Հորը: Ժողովի ժամանակ ընդունվեցին նաև Հավատո Հանգանակի յոթ կետերը և 20 օրենքներ:

Երկորդ Տիեզերական Ժողով

Այն հրավիրվել է Թեոդոսիոս Մեծ կայսեր օրոք, Կոստանդնուպոլսում, 381 թվականին:

Ժողովի գումարման առիթը եպիսկոպոս Մակեդոնի հերետիկոսության տարածումն էր: Այդ ուսմունքը մերժում էր Սուրբ Հոգու աստվածությունը:

Այս Ժողովում Հավատո Հանգանակը ճշգրտվեց և համարլվեց այն հատվածով, որը պարունակում է Սուրբ Հոգու մասին Ուղղափառ ուսմունքը: Ժողովի Հայրերի կողմից կազմեցին յոթ կանոններ, որոնցից մեկը արգելում էր Հավատո Հանգանաի մեջ ինչ-որ փոփոխություններ մտցնել:

Երրորդ Տիեզերական Ժողով

Այն կայացել է Եթեսոսում, 431 թվականին, Թեոդոսիոս Կրտսեր կայսեր օրոք:

Ժողովը նպատակաուղղված էր Կոստանդնուպոլսի Պատրիարք Նեստորի հերետիկոսության հերքմանը: Նեստորը Քրիստոսի մասին ասում էր, որ նա մարդ է, ով Աստծո Որդու հետ է միավորվել աստվածատուր կապով: Փաստորեն նա պնդում էր, որ Քրիստոսն ունի երկու դեմք: Բացի այդ նա Աստվածածնին անվանում էր Քրիստոսածին՝ մերժելով Նրա Աստվածամայր լինելը:

Ժողովը հաստատեց, որ Քրիստոսը Աստծո Ճշմարիտ Որդին է, իսկ Մարիամը՝ Աստվածածինն է: Այն նաև ընդունեց ութ կանոններ:

Չորրորդ Տիեզերական Ժողով

Այն տեղի է ունեցել Մարկիանոս կայսեր օրոք, Քաղկեդոնում, 451 թվականին:

Հայրերը այդ ժամանագ հավաքվել էին ընդդեմ հերետիկոսների. Ալեքսանդրիայի Եկեղեցու ներկայացուցիչ Դիոսկորի և վարդապետ Եվտիքեսի: Նրանք պնդում էին, որ Որդու մարդեղության արդյունքում երկու բնությունները՝ Աստվածայինն ու մարդկայինը, միավորվել են մի բնության մեջ:

Ժողովը վճիռ կայացրեց, որ Քրիստոսը միաժամանակ Կատարյալ Աստված է և Կատարյալ Մարդ: Մի Դեմք, որն Իր մեջ ներառում է երկու բնություն՝ միավորված անխառն, անխախտ, անբաժան և անխզելի կերպով: Դրանից հետո ձևակերպվեցին երեսուն կանոններ:

Հինգերորդ Տիեզերական Ժողով

Այն կայացել է Կոստանդնուպոլսում, 553 թվականին, ՀուստինիանոսI կայսեր օրոք:

Այս Ժողովում հաստատվեց Չորրոդ Տիեզերական Ժողովի ուսմունքը, քննարկվեցին Օրիգենիզմը և Թեոդորոտոս Կյուրացու և Իվա Եդեսացու որոշ ստեղծագործություններ: Նրանց հետ միասին քննարկվեց Թեոդորոս Մոպսուեստացին՝ Նեստորի ուսուցիչը:

Վեցերորդ Տիեզերական Ժողով

Այն տեղի է ունեցել Կոստանդնուպոլիս քաղաքում, 680 թվականին, Կոստանդին Պոգոնատոս կայսեր օրոք:

Ժողովի առաջադրանքն էր միակամության հերետիկոսության հերքումը: Հերետիկոսությունը կայանում էր նրանում, որ Քրիստոսն ունի ոչ թե երկու կամք, այլ՞ մեկ կամք: Միևնույն ժամանակ այդ հերետիկոսությունը հասցրել էին վերարտադրել որոշ Արևելյան Եկեղեցիներ և Հռոմի Պապ Գոնորեոսը:

Ժողովը հաստատեց Եկեղեցու հնագույն ուսմունքը, որ Քրիստոս ունի երկու կամք՝ որպես Աստված և որպես Մարդ: Այդուհանդերձ նրա մարդկային բնության կամքը լիովին համաձայն է Աստվածայինին:

Կոստանդնուպոլսում 11 տարի անց տեղի ունեցած Ժողովը, որը անվանվել է Տրուլի Ժողով, անվանում են Հինգ-Վեցերորդ Տիեզերական Ժողով: Այն ընդունել է հարյուր երկու կանոններ:

Յոթերորդ Տիեզերական Ժողով

Այն կայացել է Նիկիայում, 787 թվականին, Իրինա կայսրուհու օրոք: Դրա ընթացքում հերքվեց հակասրբապատկերային հերետիկոսությունը: Ժողովի Հայրերը կազմեցին քսաներկու կանոններ:

Հնարավո՞ր է արդյոք Ութերորդ Տիեզերական Ժողով

1. Распространенное на сегодняшний день мнение о завершённости эпохи Вселенских Соборов не имеет под собой догматических оснований. Деятельность Соборов, в том числе Вселенских, является одной из форм церковного самоуправления и самоорганизации.

Заметим, что Вселенские Соборы созывались по мере возникновения необходимости принятия важных решений, касающихся жизни всей Церкви. Между тем, Церковь будет существовать «до скончания века» (Мф.28:20), и нигде не сообщается, что на протяжении всего этого периода Вселенская Церковь не будет сталкиваться с вновь и вновь возникающими трудностями, требующими для их разрешения представительства всех Поместных Церквей. Поскольку право осуществлять свою деятельность на принципах соборности даровано Церкви от Бога, и этого права у неё никто, как известно, не отнимал, постольку нет оснований считать, что Седьмой Вселенский Собор априори должен именоваться последним.

2) В традиции греческих Церквей еще с Византийских времен распространено мнение о том, что Вселенских соборов было восемь, последним из них считают собор 879 г. при свт. Фотии Константинопольском. Восьмым вселенским собором его называли, например, св. Николай Кавасила (PG 149, col. 679), св. Симеон Солунский (Фессалоникийский) (PG 155, col. 97), позднее свт. Досифей Иерусалимский (в своем томосе 1705 г.) и др. То есть, по мнению целого ряда святых восьмой вселенский собор не только возможен, но уже был. (священник Георгий Максимов)

3) Обычно идею о невозможности проведения Восьмого Вселенского Собора связывают с двумя «главными» причинами:

а) С указанием Книги Притчей Соломоновых о семи столпах Церкви: «Премудрость построила себе дом, вытесала семь столбов его, заколола жертву, растворила вино свое и приготовила у себя трапезу; послала слуг своих провозгласить с возвышенностей городских: “кто неразумен, обратись сюда!”. И скудоумному она сказала: “идите, ешьте хлеб мой и пейте вино, мною растворенное; оставьте неразумие, и живите, и ходите путем разума”» (Притч. 9:1-6).

Учитывая, что в истории Церкви было семь Вселенских Соборов, это пророчество можно, конечно же с оговорками, соотнести и с Соборами. Между тем в строгом осмыслении семь столбов означают не семь Вселенских Соборов, а семь Таинств Церкви. В противном случае нам пришлось бы признать, что до времени окончания Седьмого Вселенского Собора Церковь не имела под собой устойчивого основания, что она была хромающей Церковью: сперва её недоставало семи, затем шести, потом пяти, четырех, трех, двух опор. Наконец, только в восьмом веке она была прочно утверждена. И это при том, что именно ранняя Церковь прославилась сонмом святых исповедников, мучеников, учителей…

б) С фактом отпадения от Вселенского Православия Римо-Католической Церкви.

Коль скоро Вселенская Церковь раскололась на Западную и Восточную, утверждают сторонники этой идеи, то и созыв Собора, представляющего Единую и Истинную Церковь, увы, невозможен.

В действительности же, по Божьему определению, Вселенская Церковь никогда не подлежала разделению надвое. Ведь по свидетельству Самого Господа Иисуса Христа, если царство или дом разделятся сами в себе, «не может устоять царство то» (Мк. 3:24), «дом тот» (Мк. 3:25). Церковь же Божия стояла, стоит и стоять будет, «и врата ада не одолеют ее» (Мф. 16:18). Следовательно, она никогда не делилась, и не разделится.

В отношении Своего единства Церковь нередко называется Телом Христовым (см.: Церковь). У Христа же не два Тела, а одно: «Один хлеб, и мы многие одно тело» (1Кор.10:17). В этом отношении мы не можем признать Западную Церковь ни как единую с нами, ни как отдельную, но равноценную Церковь-Сестру.

Разрыв канонического единства между Восточной Церковью и Западной есть, по существу, не разделение, но отпадение и откол Римо-Католиков от Вселенского Православия. Откол же какой-либо части христиан от Единой и Истинной Матери-Церкви не делает её ни менее Единой, ни менее Истинной, и не является препятствием для созыва новых Соборов.

Эпоху семи Вселенских Соборов ознаменовалась множеством отколов. Тем не менее, по Промыслу Божию, все семь Соборов состоялись и все семь получили признание Церкви.