Մասնակից:Dr. Levon Grigoryan/Ավազարկղ

Պատմություն

ԿԱՐՃԵՎԱՆ

(Карчеван, Karçevan, Գարաչեվան,Կարճավան,Կարճիվան Կարճվան,Կարչեվան,Կիրճեվան,Կրճիվան, Պայծառագյուղ, Պայծառգյուղ, Քարաճևան)

Պատմություն

Գյուղ է Հայաստանի Հանրապետության Սյունիքի մարզում, Մեղրի քաղաքից 12 կմ արևմուտք, երեք կողմերից լեռներով շրջապատված, հովտում, բարձունքի վրա: Ունի գեղեցիկ դիրք, մեղմ ու առողջարար կլիմա: Առանձնատները 1-2 հարկանի են, քարաշեն, թեք տանիքներով ու հարմարավետ: Կարճևանը հիշատակվում է 10-րդ դարից: Այն հայոց Սմբատ Բագրատունի թագավորը (890-914թթ.) գնել և նվիրել է Տաթևի Վանքին: Մտնում էր Մեծ Հայքի Սյունիք աշխարհի Արևիք գավառի մեջ, և երբեմն հիշատակվում է նաև իբրև «մեծ աւան»: Ըստ հին հարկացուցակի (13-րդ դար)՝ Կարճևանը Տաթևի վանքին տարեկան վճարում էր 12 միավոր (դրամ) հարկ, նոր հարկացուցակով (18-րդ դար)՝3400 դահեկան  պտղի հարկ: Ըստ հիշատակությունների Կարճևանի հարավ-արևմուտքում գտնվում էր Կարճևանի կամ սուրբ Ստեփանոս վանքը: Նախկինում ուներ իջևանատուն: Գյուղի մոտ են գտնվում Կարճևանի բերդի ավերակները: Եվրոպացի ճանապարհորդ Դյուբուան հիշատակում է, որ 1834 թ-ին Կարճևանի մոտ արծաթ էին արդյունահանում: Ըստ Ղ.Ալիշանի Կարճևանը Դյուբուան շփոթել է Ագարակ գյուղի հետ:

Բնակչությանը:

1831-ին ուներ 154,1897-ին՝ 489, 1926-ին՝ 566, 1939-ին՝ 617, 1959-ին՝ 590, 1970-ին՝ 507, 1979-ին՝ 506 բնակիչ, որոնց մի մասի նախնինները գաղթել են Պարսկահայաստանից 1828-1829թթ: Կարճևանի բնակիչները աչքի են ընկնում բարեկրթությամբ, հյուրասիրությամբ: Արտակարգ մաքրասեր են, բնակարանները հարդարում ու կահավորում են ճաշակով:Նրանք լավագույն գինեգործներ են, նախկին շերամապահներ

Պետական տնտեսությունը

ՀՍՍՀ-ի ժամանակաշրջանում գյուղի պետական տնտեսությունը Կուրիս և Գուդեմնիս գյուղերի հետ միասին զբաղվել է խաղողագործությամբ, պտղաբուծությամբ, բանջարաբուծությամբ, շերամապահությամբ: Գյուղում եղել է թռչնաբուծական ֆաբրիկա:

Ներկայումս հողերի զգալի մասը չեն մշակվում և անգործության են մատնվել և չորացել են: Դրա պատճառներից են ինչպես հարակից գործող պղնձամոլիբդենային հանքարդյունաբերության վնասակար ազդեցությունը շրջանի էկոլոգիական վիճակի վրա ինչպես նաև ոռոգման խնդիրները:

Հասարակական կյանքը

Գյուղը ունի ութամյա դպրոց, ակումբ-գրադարան, կինոդահլիճ, մանկապարտեզ: Գյուղն ունի անշուք մի եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին անունով

Կոմունիկացիաներ

Խմելու ջուրը ջրմուղով բերվում է 2-3կմ հեռավորությունից: Գյողի այգիներին կենդանություն է տվել Կարճևանի ջրանցքը, որը սնվել է Մեղրու գետից: Ներկայումս այն չի գործում:

Անվանի գործիչներ:

Կարճևանում են ծնվել գյուղատնտեսական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, ԳԱ թղթակից անդամ Արտաշես Մաթևոսյանը, ՀՍՍՀ վաստակավոր արտիստ՝ Սուրեն Սարգսյանը: