Մասնակից:Սվետա Աղասարյան/Ավազարկղ30

Զարդատուփ (ռուս.՝ Шкатулка), փոքր տուփ կամ արկղիկ, սովորաբար, բայց ոչ միշտ, ուղղանկյուն զուգահեռաձևի տեսքով^[1],օգտագործվում է զարդեր, փողեր, թղթեր և այլ փոքր, բայց սովորաբար արժեքավոր իրեր պահելու համար^[1]^[2]^[3]։ Զարդատուփերը հայտնվել են հին ժամանակներում և ծագում են հավանաբար հագուստ պահելու համար նախատեսված սնդուկներից^[2]։

Պատմություն

Սաթե զարդատուփ

Փորագրված փղոսկրից պատրաստված արկղիկ՝ փորագրված արծաթե տարրերով

Արկղերը հիմնականում փակվում են կողպեքի վրա^[1]։ 16-17-րդ դարերում ավելի մեծ անվտանգության համար օգտագործվել են կափարիչի հաստության կամ կեղծ հատակի տակ գտնվող պահոցներով արկղեր^[2]։ 19-րդ դարում հայտնվել են գաղտնիքով արկղեր, որոնք կարելի է բացել միայն ինչ-որ ոչ ակնհայտ գործողության կամ մանիպուլյացիաների բարդ շարքի միջոցով։ ^[4] Պատմության և գրականության մեջ կան բազմաթիվ օրինակներ, երբ կոմպրոմատային նյութերը պահվում էին տուփերում, օրինակ անվանվել են այսպես՝ «նամակներ փոքրիկ արկղից» Մարիա Ստյուարտը, Ջեյմս Հեփբերնին, կամ նամակներ Մարկիզ դե Բրենվիլին^[2]։

Փայտե զարդատուփ

Զարդատուփերը հաճախ կարող են լինել մեծ արժեք ունեցող իրեր,քանի որ գեղեցիկ տեսք տալու համար դրանք կարող են ծածկվել փղոսկրով, էմալով, կաշվով, ազնիվ մետաղներով (ոսկի, արծաթ), թանկարժեք (Ռուբին, շափյուղա, զմրուխտ) և կիսաթանկարժեք (սերդոլիկ, փիրուզ, մարջան) քարերով։ Դիզայնի համար օգտագործվում են այնպիսի տեխնիկական մեթոդներ, ինչպիսիք են փորագրությունը, ներդիրավորումը, սկանավորումը, հացահատիկը, միջնապատված էմալը և այլն^[1]^[2]^[3]։ «Բրիտանիկա հանրագիտարան», որպես արվեստի գործի զարդատուփ՝ օրինակ, նշում է Լուվրում պահվող Լյուդովիկոս Իքս-ի զարդատուփը^[2] ։Էժեն Վիոլետ-Լե-Դյուկ իշխան Սալտիկովի զարդատուփը համարվում էր լավագույն զարդատուփերից մեկը^[1]։

Զարդատուփերը, փոքրիկ արկղերը առկա են այնպիսի ստողծագործություններում ինչպիսիք են՝, Մոլիեր «Ժլատ» ^[2], Պ. Պ. Բաժովի հեքիաթները «Մալաքիտի տուփ», հեքիաթ Վ. Ֆ. Օդոևսկու «քաղաքը ծխախոտի տուփի մեջ», նկարներ Կ. է. Մակովսկու «պսակի տակ», «Բոյարինա պատուհանի մոտ», Մ. Վ. Նեստերովա «տեսիլք դեպի երիտասարդ Բարդուղիմեոս», Դ. Գ. Ռոսսետտի «Պանդորա», գեղարվեստական ֆիլմեր՝ «Մարիա Մեդիչիի արկղիկը», անեծքի արկղիկը»^[5]։

Պենզայում տեղադրված է ռուսական ժողովրդական ասացվածքներ «Զարդատուփ», քանդակագործական կոմպոզիցիան, իսկ Նովոսիբիրսկում ՝ «երաժշտական տուփ»: Ստավրոպոլում կա «զարդատուփերի աշխարհ» թանգարան, որը նվիրված է զարդատուփերին և սնդուկներին^[5]։

Գրականություն

Casket // Encyclopædia Britannica, Volume 5. - 11th ed. - 1911.(անգլ.)
Viollet-le-Duc E. Coffret // Dictionnaire raisonné du mobilier français de l'époque carlovingienne à la Renaissance, t. I.-Paris, Librairie centrale d’architecture, 1873-1874.- P. 75-84.(ֆր.)

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Viollet-le-Duc E. Coffret // Dictionnaire raisonné du mobilier français de l'époque carlovingienne à la Renaissance, t. I. — Paris, Librairie centrale d’architecture, 1873—1874. — P. 75-84.(ֆր.)
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 Casket // Encyclopædia Britannica, Volume 5. — 11th ed. — 1911.(անգլ.)
↑ ^3,0 ^3,1 Шкатулка // Казахстан. Национальная энциклопедия. — Алма-Ата: «Мәдени Мұра» — «Культурное наследие Казахстана», 2006. — Т. 5. — С. 437—438. — 561 с. — ISBN 9965-9908-5-9
↑ Шкатулки с секретом Արխիվացված է Հունվար 28, 2016 Wayback Machine-ի միջոցով:. Энциклопедия «Мир головоломок»
↑ ^5,0 ^5,1 Шестакова А. В. «Мир шкатулок» — новый бренд в культуре Ставрополя Արխիվացված է Մարտ 3, 2016 Wayback Machine-ի միջոցով: // Брендинг как коммуникативная технология XXI века: Материалы Первой Всероссийской научно-практической конференции 1 декабря 2014 г. / Под ред. д-ра филол. наук, проф. А. Д. Кривоносова. — СПб.: Изд-во СПбГЭУ, 2014. — 158 с. — С. 56. ISBN 978-5-7310-3065-6

[Viollet-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Viollet-le-Duc E. Coffret // Dictionnaire raisonné du mobilier français de l'époque carlovingienne à la Renaissance, t. I. — Paris, Librairie centrale d’architecture, 1873—1874. — P. 75-84.(ֆր.)

[æ-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 Casket // Encyclopædia Britannica, Volume 5. — 11th ed. — 1911.(անգլ.)

[КНЭ-3] 3,0 ^3,1 Шкатулка // Казахстан. Национальная энциклопедия. — Алма-Ата: «Мәдени Мұра» — «Культурное наследие Казахстана», 2006. — Т. 5. — С. 437—438. — 561 с. — ISBN 9965-9908-5-9

[4] Шкатулки с секретом Արխիվացված է Հունվար 28, 2016 Wayback Machine-ի միջոցով:. Энциклопедия «Мир головоломок»

[Шестакова-5] 5,0 ^5,1 Шестакова А. В. «Мир шкатулок» — новый бренд в культуре Ставрополя Արխիվացված է Մարտ 3, 2016 Wayback Machine-ի միջոցով: // Брендинг как коммуникативная технология XXI века: Материалы Первой Всероссийской научно-практической конференции 1 декабря 2014 г. / Под ред. д-ра филол. наук, проф. А. Д. Кривоносова. — СПб.: Изд-во СПбГЭУ, 2014. — 158 с. — С. 56. ISBN 978-5-7310-3065-6

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]