Մասնակից:Արմէն Իւրնէշլեան/Ավազարկղ

Գրիգոր Շահինեան, Բանասիրական Գիտութիւններու Դոկտոր, լիբանանահայ գրականագէտ, գրաքննադատ, մանկավարժ, թարգմանիչ, խմբագիր եւ բառարանագիր (1930, Պէյրութ - 2009, Պէյրութ)

Կենսագրութիւն

Գրիգոր Շահինեան ծնած է Պէյրութ 1930-ին։ Փոքր տարիքին ընտանիքը կը փոխադրուի Դամասկոս, ուր ան կը յաճախէ տեղւոյն Ազգային Սահակեան եւ Մարիսթ Ֆրէրներու դպրոցները։ Լիբանան վերադառնալով, ուսումը կը շարունակէ Համազգայինի Նշան Փալանճեան Ճեմարանին մէջ, որ կ՚աւարտէ 1949-ին։ Անմիջապէս պաշտօնակոչուելով, նոյն դպրոցին մէջ կը պաշտօնավարէ մինչեւ 1987, (քառամեայ դադարով) դասաւանդելով Հայ Գրականութիւն, Ֆրանսերէն եւ Ֆրանսական Գրականութիւն։

1952-1956 կ՚ուսանի Պրիւքսէլի Ազատ Համալսարանին մէջ (Vrije Universiteit Brussel), (Պելճիքա), ուր կը մասնագիտանայ Գրականութեան եւ Մանկավարժութեան մէջ։

1966-էն 1970 Պէյրութի մէջ կը հրատարակէ «Ահեկան» գրական-մշակութային եռամսեան։

1970-1994 կը դասախօսէ Լիբանանեան Համալսարանին մէջ, դասաւանդելով Ֆրանսական Գրականութիւն։

1979-ին, Սորպոնի Համալսարանէն (Université Paris Sorbonne-Paris VI) կը ստանայ դոկտորի կոչում, պաշտպանելով 'Drame Et Poesie d’Éxile' աւարտաճառը, նուիրուած Շահան Շահնուրի հայերէն եւ ֆրանսերէն ստեղծագործութիւններուն։

1987-2007 կը վարէ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան Խաչեր Գալուստեան Մանկավարժական Կազմաւորումի Կեդրոնի տեսչութիւնը։

1994-ին Երեւանի Պետական Համալսարանին մէջ կը պաշտպանէ «Շահան Շահնուրի Ստեղծագործութիւնը» աւարտաճառը, որուն հիմամբ կը ստանայ Բանասիրական Գիտութիւններու Դոկտորի կոչում։

1998-2003 Շահինեան ստանձնած է Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան Արխիւատան պատասխանատւութիւնը։

1999-2007 Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան Զարեհեան Դպրեվանքին մէջ կը դասաւանդէ Հայերէն, Հայ Մատենագրութիւն եւ Մանկավարժութիւն, իսկ Քահանայից Պատրաստութեան Դասընթացքներուն՝ Հայերէն։

Գրիգոր Շահինեան կը մահանայ 15 Փետրուար 2009-ին, Պէյրութի մէջ։

Գործերը

Գրականագիտութիւն եւ գրաքննադատութիւն

• «Համաստեղ», 1961 տպ. Մշակ
• «Հատընտիր» (գրադատական յօդուածներ), Պէյրութ, 1962, տպ. Մշակ
• «Գուրգէն Մահարի Վաթսունի Հանգրուանին», Պէյրութ, 1964, տպ. Մշակ
• «Հանդիպումներ» (գրադատական յօդուածներ), Պէյրութ, 1966, տպ. Շիրակ
• «Ձիւներն Ի Վեր» (մենագրութիւն նուիրուած Լեւոն Շանթի), Պէյրութ, 1967, տպ. Համազգային
• 'Drame et poésie de l'exil dans l'oeuvre d'Armen Lubin en particulier et d'écrivains arméniens de France en général', Անթիլիաս, 1979, տպ. Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան
• 'Panorama de la Litterature Armenienne', Անթիլիաս, 1980, տպ. Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան
• «Կենսագրութիւն եւ Մատենագիտութիւն Շահան Շահնուրի», Անթիլիաս, 1981, տպ. Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան
• «Շահան Շահնուր. Աքսոր եւ Արուեստ» Անթիլիաս, 1985, տպ. Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան
• 'Oeuvres Vives de la Litterature Armenienne', Անթիլիաս, 1988, տպ. Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան

Խմբագրութիւններ

• Գրիգոր Զօհրապ, «Երկեր», Անթիլիաս, 1988, տպ. Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան
• Մատթէոս Մամուրեան, «Երկեր», Անթիլիաս, 1990, տպ. Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան
• Վահրամ Մավեան, «Ամբողջական Երկեր», Անթիլիաս, 1993, տպ. Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան, Բ. տպագրութիւն՝ 1996, Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածին
• Սիլվա Կապուտիկեան, «Գիրս Մնայ Յիշատակող», Անթիլիաս, 1996, տպ. Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան
• «Աքսորի Օրագիր - Շաւարշ Նարդունի», Անթիլիաս, 2000, տպ. Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան
• «Թղթակցութիւն Մեծի Տանն Կիլիկիոյ 3 Կաթողիկոսներու եւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Խորէն Ա. Մուրադբէգեանցի», Անթիլիաս, 2002, տպ. Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան

Բառարաններ

• «Հայերէն-Ֆրանսերէն Գործնական Բառարան», Պէյրութ, 1997, տպ. Շիրակ
• «Ֆրանսերէն-Հայերէն Գործնական Բառարան» (համահեղինակ՝ Յարութիւն Քիւրքճեան), Պէյրութ, 1998, տպ. Շիրակ
• «Ֆրանսերէն-Հայերէն-Ֆրանսերէն Միացեալ Բառարան», 2000, տպ. Շիրակ (Նոյնին թուայնացած տարբերակը՝ E-lexique Machtots, Փարիզ, 2008

Մանկավարժական ուղեցոյցներ

• «Հայերէնի եւ Հայ Գրականութեան Դասաւանդման Կերպ», Պէյրութ, 1995
• «Հայոց Պատմութեան Դասաւանդման Կերպ», Պէյրութ, 2002
• «Հայերէնի Բարելաւումի Ձեռնարկ», Պէյրութ, 2006

Թարգմանութիւններ

• 'Parages d’exil: nouvelles, des Chahan Chahnour' 1984, Cognac, հրտ. Le Temps qu’il fait
• Աքրամ Զաաթար, Մունիրա Խմիր, 'Portraits du Caire: Van Leo, Armand, Alban Դէմքեր Գահիրէէն Վան Լէօ, Արման, Ալպան' 1999, հրտ. Actes Sud
• Ժանին Ալթունեան, «Բա՜ց Միայն Իմ Դիմաց Ճամբաներն Արմենիոյ», Անթիլիաս, 2001, տպ. Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան
• Ալեքսատր Նաժժար, «Պատերազմի Դպրոցը», 2002, Պէյրութ, տպ. Շիրակ
• «Դար Մը Պատմութիւն ՀԲԸՄ-ի» (գործակցութեամբ Շաղիկ Արծրունիի), Փարիզ, 2001
• «Հանդիպում Մը Երկրի Եւ Երկինքի Միջեւ. Ճիովանի Կուայթայի Զրոյցները Գարեգին Ա. Ամենայն Հայոց Հայրապետին Հետ», Քանատա, 2008

Ուսումնասիրական

• 'Le Royaume Armenien de Cilicie', (գործակցութեամբ Քլոտ Մութաֆեանի), Փարիզ, 1993, հրտ. CNRS

մանկապատանեկան պատմուածքներ

• «Հայրիկին Ու Տուտունին Ամառային Արկածները», Անթիլիաս, 1999, տպ. Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան
• «Պիժու», 2003, Անթիլիաս, տպ. Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան

Յուշագրութիւն

• «Վերաքաղ», 2004, Պէյրութ, տպ. Շիրակ

Վերածում

• «Թատերական Պատկերներ» (Շահնուրի 3 պատմուածքներու՝ «Պճեղ Մը Անոյշ Սիրտ, «Առաւօտեան Շեփոր», «Հոսանքի Եզրը» թատերական պատշաճեցում), Պէյրութ, 1986, տպ. Շիրակ

Պարգեւատրում

Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան «Մեսրոպ Մաշտոց» շքանշան (յետմահու, 17 Փետրուար 2009)

Աղբիւրներ

• «Հայկազեան Հայագիտական Հանդէս, Հատոր Լ.», Պէյրութ, 2010