Ձարաշուշան
Ձարաշուշան | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Գիտական դասակարգում | ||||||||
|
||||||||
Լատիներեն անվանում | ||||||||
Crinum
| ||||||||
|
Ձարաշուշան (լատին․՝ Crinum), պատկանում է շքանարգիզազգիների (Amaryllidacea) ընտանիքին։ Հայրենիքը Հարավային Աֆրիկան է, Արևադարձային Ասիան և Ամերիկան։
Կենսաբանական նկարագիր խմբագրել
Խոշոր սոխուկավոր բույս է, խոտային հաստ ցողունով, որի վերևում դեպի բոլոր կողմերը տարածվում են մշտադալար, կանաչ, ժապավենաձև, կախված երկար ու լայն տերևները։ Երկար ու հաստ ծաղկոթունը իր վրա կրում է բավական խոշոր, հովանոցաձև ծաղկաբույլ՝ 10-15 հատ խոշոր ծաղիկներով, որոնք նման են շքանարգիզի ծաղիկներին։ Բավական չորոդիմացկուն և խիստ լուսասեր է։ Ծաղկում է ինչպես ամռան և աշնան, այնպես էլ ձմռան ընթացքում։ Դա կախված է ջրման ռեժիմից, սնուցումից, լուսային պայմաններից, թաղարի չափերից և այլն։ Սոխուկները շատ խոշոր են, արձակում են մեծ քանակությամբ հաստ մսալի, արմատներ։
Մշակում խմբագրել
Մշակվում են համապատասխան խոշոր թաղարներում կամ կիսատակառիկներում։ Հողախառնուրդ պատրաստելու նպատակով անհրաժեշտ է վերցնել 3 մաս ճմահող, 1 մաս տորֆահող, 1 մաս տերևահող, 1 մաս ավազ։ Ջերմատներում կամ բնակարաններում պահվող բույսի խնամքը բավական հեշտ է։ Ձմռան ընթացքում անհրաժեշտ է ջրել սակավ, բույսը պահել ջերմատան լուսավոր մասերում, 12-15° ջերմության պայմաններում հաճախակի մաքրելով տերևների վրայի փոշին և փխրեցնելով հողը։ Ամռան ընթացքում անհրաժեշտ է ջրել առատորեն, փոխադրել պարտեզ և պահել կիսաստվերում, 2-3 անգամ տալ կոմբինացված սնուցում։ Երիտասարդ բույսերի վերատնկումը կարիքի դեպքում կատարվում է տարեկան 2-3 անգամ, իսկ մեծերինը՝ 2-3 տարին մեկ։ Վերատնկման ժամանակ փոքրիկ սոխուկները տնկում են իրենց կեսի չափով, իսկ մեծերը ⅓-¼ մասով։ Բազմանում է սերմերով և սոխուկներով։ Ցանկը կատարվում է սերմահավաքից անմիջապես հետո, քանի որ սերմերը, ինչպես, օրինակ, Cr. Moorei Hook. տեսակինը, ծլում են նույնիսկ բաց վիճակում՝ հողի վրա, չոր պայմաններում։
Պատկերասրահ խմբագրել
Տեսակներ խմբագրել
Ձարաշուշանի ցեղն ունի մոտավորապես 80 տեսակ։
- Crinum abyssinicum — Ձարաշուշան եթովպական
- Crinum acaule
- Crinum album — Ձարաշուշան ճերմակ
- Crinum amazonicum
- Crinum americanum Կաղապար:Тип — Ձարաշուշան ամերիկական
- Crinum amoenum
- Crinum amphibium
- Crinum arenarium
- Crinum asiaticum — Ձարաշուշան ասիական
- Crinum aurantiacum
- Crinum bakeri
- Crinum balfourii
- Crinum bambusetum
- Crinum belleymei
- Crinum biflorum
- Crinum binghamii
- Crinum brachynema
- Crinum braunii
- Crinum brevilobatum
- Crinum bulbispermum
- Crinum buphanoides
- Crinum calamistratum
- Crinum campanulatum — Ձարաշուշան զանգակաձև
- Crinum carolo-schmidtii
- Crinum crassicaule
- Crinum darienense
- Crinum eleonorae
- Crinum erubescens — Ձարաշուշան կարմրավուն
- Crinum erythrophyllum
- Crinum filifolium
- Crinum fimbriatulum
- Crinum firmifolium
- Crinum flaccidum
- Crinum forgetii
- Crinum giessii
- Crinum glaucum
- Crinum gracile
- Crinum graciliflorum
- Crinum graminicola
- Crinum hanitrae
- Crinum hardyi
- Crinum harmsii
- Crinum hildebrandtii
- Crinum humile
- Crinum jagus — Ձարաշուշան մեծ
- Crinum jasonii
- Crinum kirkii
- Crinum kunthianum
- Crinum latifolium
- Crinum lavrani
- Crinum lineare
- Crinum longitubum
- Crinum lorifolium — Ձարաշուշան մարգագետնային
- Crinum lugardiae
- Crinum macowanii
- Crinum majakallense
- Crinum mauritianum
- Crinum mccoyi
- Crinum minimum
- Crinum modestum
- Crinum moorei
- Crinum natans — Ձարաշուշան լողացող
- Crinum nordaliae
- Crinum nubicum
- Crinum oliganthum
- Crinum paludosum
- Crinum palustre
- Crinum papillosum
- Crinum parvibulbosum
- Crinum parvum
- Crinum piliferum
- Crinum politifolium
- Crinum purpurascens — Ձարաշուշան մանուշակագույն
- Crinum pusillum
- Crinum rautanenianum
- Crinum razafindratsiraea
- Crinum salsum
- Crinum scillifolium
- Crinum serrulatum
- Crinum stapfianum
- Crinum stenophyllum
- Crinum stracheyi
- Crinum stuhlmanni
- Crinum subcernuum
- Crinum submersum
- Crinum surinamense
- Crinum thaianum
- Crinum trifidum
- Crinum undulatum
- Crinum uniflorum
- Crinum variabile
- Crinum venosum
- Crinum verdoorniae
- Crinum virgineum — Ձարաշուշան Վիրջինիա
- Crinum viviparum
- Crinum walteri
- Crinum wattii
- Crinum welwitschii
- Crinum wimbushi
- Crinum woodrowii
- Crinum xerophilum
- Crinum zeylanicum — Ձարաշուշան ցեյլոնական , կամ Ձարաշուշան կոպիտ
Գրականություն խմբագրել
- Ծաղկաբուծություն և դեկորատիվ այգեգործություն, Հ. Ե. Նարինջյան