Հեղինակային իրավունքն Արգենտինայում
Հեղինակային իրավունքները Արգենտինայում պաշտպանված են 1933 թվականի սեպտեմբերի 26-ի թիվ 11.723 օրենքով և հեղինակային իրավունքի մասին օրենքով, փոփոխված 2009 թվականի նոյեմբերի 25-ի թիվ 26.570 օրենքով[1]։
| Հեղինակային իրավունքն Արգենտինայում | |
|---|---|
| Տարածքային իրավասություն | Արգենտինա |
| Կայք | copyright law? |
Պատմություն խմբագրել
Հեղինակային իրավունքի մասին օրենքը Արգենտինայում առաջին անգամ ներդրվել է 1853 թվականին Արգենտինայի Սահմանադրությամբ։ Օրենքում 17 º կետն ասում է, որ «յուրաքանչյուր հեղինակ կամ գյուտարար ունի իր ստեղծագործության, գյուտի կամ հայտնագործության բացառիկ իրավունք՝ օրենքով սահմանված ժամկետում»[2]։ Չնայած Խուան Բաուտիստա Ալբերդիի առաջարկներին՝ հեղինակային իրավունքի գործողությունը անժամկետ դարձնելու համար, Սահմանադրությունը գրելիս որոշվեց օրենքի ժամանակային սահմանափակում կատարել այնպես, ինչպես դա արվեց Չիլիում և Միացյալ Նահանգներում։ Սահմանադրության ընդունումը ուղեկցվում էր 111-րդ օրենքով, բայց դա արտոնագրային իրավունք էր՝ առանց նշելու գեղարվեստական ստեղծագործությունների իրավունքները։ Այդ ժամանակվանից հեղինակային իրավունքի պաշտպանությունը տրվել է Սահմանադրական հոդվածի հիման վրա։
Հեղինակային իրավունքի մասին Առաջին օրենքն ընդունվել է Արգենտինայում 1913 թվականին։ Դա եղել է օրենքը 9.141. Հեղինակային իրավունքի մասին ավելի ամբողջական օրենքն ընդունվել է 1933 թվականին։ Սա 11.723 օրենքն է, որը շարունակում է գործել նաև ներկայումս։
Հեղինակային իրավունքի դրույթներ խմբագրել
11.723 օրենքը գործում է գիտական, գրական և գեղարվեստական ստեղծագործությունների համար, որոնք ներառում են ցանկացած բնույթի ստեղծագործություններ, ներառյալ համակարգչային ծրագրերը, դրամատիկական ստեղծագործություններ, երաժշտական կոմպոզիցիաներ, դրամատիկական-երաժշտական ստեղծագործություններ, կինեմատոգրաֆիական և խորեոգրաֆիկ ստեղծագործություններ, գծանկարներ, գեղանկարչության, քանդակագործության, ճարտարապետության գործեր, մոդելներ և արվեստի կամ գիտության գործեր, տպագիր արտադրանք, պլաններ և քարտեզներ, լուսանկարներ, ձայնագրություններ և հնչյունագրեր։
Գիտական, գրական և գեղարվեստական ստեղծագործությունների սեփականության իրավունքը հեղինակների՝ դրանք տնօրինելու, հրապարակելու, հրապարակայնորեն ցուցադրելու, օտարելու, հարմարեցնելու կամ թարգմանելու թույլտվություն տալու հնարավորությունն է։
Ստեղծագործությունների մեծ մասի համար հեղինակային իրավունքը գործում է հեղինակի ողջ կյանքի ընթացքում, գումարած նրա մահից հետո հունվարի 1-ից 70 տարի (հոդված 5), (հիմնարկներին, կորպորացիաներին կամ իրավաբանական անձանց պատկանող անանուն ստեղծագործությունների համար՝ պահպանվում են հրապարակումից հետո 50 տարվա ընթացքում (հոդված 8)[3], լուսանկարները պահպանվում են ստեղծումից 20 տարի հետո և հրապարակումից 25 տարի անց, կինեմատոգրաֆիական ստեղծագործությունները պահպանվում են հեղինակների ողջ կյանքի ընթացքում և ևս 50 տարի (հոդված 34)[3]։
Հեղինակի՝ հնչյունագրերում ձայնագրված կատարումների նկատմամբ մտավոր սեփականությունը համապատասխանում է յոթանասուն տարվան՝ հաշվելով նրա կատարման տարվան հաջորդող տարվա հունվարի 1-ից։ Բացի այդ, հնչյունագիր արտադրողների կամ նրանց իրավահաջորդների համար հնչյունագրերի մտավոր սեփականության իրավունքները գործում են յոթանասուն տարի՝ հաշվելով դրա հրապարակման տարվան հաջորդող տարվա հունվարի 1-ից։ Եթե ձայնագրություններն ու ստեղծագործությունների կատարումը որևէ մեկի կողմից եղել են հանրային սեփականություն առանց թույլտվության, այսինքն՝ Արգենտինայի օրենքով նախատեսված հեղինակային իրավունքի պաշտպանության ժամկետները դեռ չեն լրացել, ապա դրանք պետք է ավտոմատ կերպով վերադառնան մասնավոր սեփականություն այն ժամկետով, որը դեռ ուժի մեջ է կամ լրացուցիչ ավելացում հանրային տիրույթում դրա օգտագործման ժամանակի համար։ Երրորդ կողմերը պետք է դադարեցնեն հեղինակային ստեղծագործության օգտագործման ցանկացած ձև։ 6-րդ կետի համաձայն, եթե ստեղծագործությունը հրատարակություն չի ունեցել, ապա հեղինակային իրավունքի ժամկետը հեղինակի մահից տասը տարի է։ Այն դեպքերում, երբ երրորդ անձանց և ժառանգների կամ իրավահաջորդների միջև բացակայում են ստեղծագործության օգտագործման պայմանների վերաբերյալ համաձայնությունները, ապա օգտագործման տարբերակները քննարկվում են դատարանում։
Ոչ ոք իրավունք չունի առանց հեղինակների կամ նրանց իրավահաջորդների թույլտվության հրատարակել գիտական, գրական, գեղարվեստական կամ երաժշտական ստեղծագործություն։ Առանց համակարգչային ծրագրի հեղինակի թույլտվության հնարավոր է կատարել բնօրինակի մեկ օրինակ:Այս պատճենը պետք է պատշաճ կերպով նույնականացվի՝ նշելով հեղինակին, երբ պատճենն արված է։ Այս պատճենը պետք է պատշաճ կերպով նույնականացվի՝ նշելով հեղինակին, երբ պատճենն արված է։ Այս դրույթը ներառում է ուսումնական նպատակներով օգտագործվող ժողովածուներն ու անթոլոգիաները։ Նոր աշխատանքի հիմնական թեմայի վերաբերյալ անկախ հեղինակային աշխատանքները ներառելիս դատարանները կարող են սահմանել հեղինակային նյութի օգտագործված ծավալի համաչափություն, որը համապատասխանում է հեղինակային ստեղծագործություններին։
Օրենքի 71-78-րդ հոդվածները նկարագրում են դրա խախտման տուգանքները։ Հեղինակային իրավունքի խախտումը պատժվում է 1000-ից 5000 պեսո տուգանքով։ Ստեղծագործությունների ապօրինի պատճենումը, դրանց օգտագործումը շահույթ ստանալու համար պատժվում է ազատազրկմամբ՝ մեկից վեց տարի ժամկետով և այլն։
Արգենտինայի հեղինակային իրավունքի սույն օրենքի բոլոր դրույթները, բացառությամբ 57-րդ հոդվածի, տարածվում են արտասահմանյան երկրներում հրատարակված գիտության, արվեստի և գրականության ստեղծագործությունների վրա՝ անկախ դրանց հեղինակների քաղաքացիությունից, պայմանով, որ դրանք պատկանում են այն երկրներին, որոնք ճանաչում են սեփականության իրավունքը:Արգենտինայի օրենքի պաշտպանությունն ապահովելու համար հեղինակը օտարերկրացուն պետք է ապացուցի, որ դրանք պաշտպանելու համար, ըստ այն երկրի օրենսդրության, որտեղ կատարվել են հրապարակումները, կա հեղինակային իրավունք։ Օտարերկրյա հեղինակների համար օրենքների վավերականության ժամկետը չի տարածվում այն ժամանակահատվածի վրա, որը ճանաչվել է այն երկրի օրենսդրությամբ, որտեղ տպագրվել է աշխատանքը։
Ստեղծագործության թարգմանության նկատմամբ հեղինակային իրավունքը գործում է միայն նրա թարգմանած տարբերակների վրա և չի կարող հակադրվել նույն նյութի այլ թարգմանիչների այլ թարգմանություններին։
Քաղաքական կամ գրական գործիչների ելույթները չեն կարող հրապարակվել, եթե հեղինակը դրա համար թույլտվություն չի տվել։ Խորհրդարանականների ելույթները չեն կարող հրապարակվել շահույթ ստանալու նպատակով, առանց հեղինակի համաձայնության։
Չգրանցված հոդվածները, անանուն ռեպորտաժները, գծանկարները, փորագրությունները, որոնք հրապարակվել են թերթի, ամսագրի և այլ պարբերականների կողմից, օպերատորի կամ գործակալության կողմից ձեռք բերված կամ ստացված տեղեկատվությունը բացառիկության բնույթով համարվում են թերթերի, ամսագրերի կամ այլ պարբերականների կամ գործակալությունների սեփականությունը։
Ընդհանուր հետաքրքրություն ներկայացնող նորությունները կարող են օգտագործվել, եթե դրանցում առկա է բնօրինակ տարբերակը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Argentina Արխիվացված 2016-02-01 Wayback Machine WIPO, 2013.
- ↑ Constitución Nacional — Artículo 17 Արխիվացված 2013-04-12 Wayback Machine (Spanish)
- ↑ 3,0 3,1 Ley 11.723 Արխիվացված 2013-05-14 Wayback Machine (Spanish)
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Закон № 11.723 сентября 28, 1933, Правовой режим интеллектуальной собственности (закон Об авторском праве с поправками, внесенными законом № 26.570 от 25 ноября 2009 г.) — на русском языке.
- Закон № 11.723 сентября 28, 1933, Правовой режим интеллектуальной собственности (закон Об авторском праве с поправками, внесенными законом № 26.570 от 25 ноября 2009 г.) — на испанском языке.
- ЗАКОН 11723 Аргентины
- Юнеско. Сборник законов по авторскому праву.