Հայրապետ (անձնանուն)
արական անձնանուն
Հայրապետ, հայկական արական անուն։ Առաջացել է հայերեն հայրապետ՝ «կաթողիկոս կամ վանահայր» բառից, որը թարգմանություն է ասորերեն rabōlã՝ «summus pastorum»՝ հովվապետ բառից[1]։ Վերջինս նույնպես անձնանուն է։ Սկսվել է գործածվել 10-րդ դարից մինչ այժմ (2015)։ Անվան կրճատ ձևերն են՝ Հայրիկ, Հայրի, Հայրո, Խռպո, Հարպետ[2], Հերո[3], Յերո (1756)[4], Խերու (1674)[5]։ Այս անունից է առաջացել Հայրապետյան, Հայրիյան ազգանունները[6]։
Հայրապետ Հայրապետ | |
---|---|
Տեսակ | արական անձնանուն |
Սեռ | արական |
Նշանակություն | կաթողիկոս, վանահայր, հովվապետ |
Ծագում | |
Ծագման լեզու | հայերեն |
Գիր | Հայոց գրեր |
Անվան այլ ձևեր | |
Փաղաքշական ձևեր | Հայրիկ, Հայրի, Հայրո, Խռպո, Հարպետ, Հերո, Յերո, Խերու |
Կապված հոդվածներ | «Հայրապետ» սկսվող էջեր |
Գործածություններ խմբագրել
- Հայրապետ ոմն, ում տապանաքարը 951 թվականից գտնվում է Երնջակի Սուրբ Կարապետ վանքի գերեզմանատնում[7]։
- Հայրապետ, անորոշաբար հիշատակված է Կարմիր վանքի 1165 թվականի մի արձանագրության մեջ[8]։
- Հայրապետ քահանա, ծաղկեց այն Ավետարանը, որ ընդօրինակեց Սարգիս սարկավագը Կոստանդին քահանայի համար 1200 թվականին[9]։
- Հայրապետ, առաջնորդ Պետրոսի վանաց, որտեղ 1201 թվականին կառուցեց Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին՝ ի հիշատակ իր և իր եղբոր Շմավոնի[10]։
- Հայրապետ, որդի Վարդանի, ով ի հիշատակ իր գերդաստանի 1204 թվականին մի հսկայական խաչքար է կառուցել Մանազկերտի Նորատի գյուղի Սուրբ Հովհան Օձնեցի մատուռում[11]։
- Հայրապետ Մշեցի, եղբայր Դալարի, նվիրատու ձեռագրի, 1204 թվական[12]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Brockelmann, Lex. syr. 345
- ↑ Տաշեան Ցուց․ 871
- ↑ Ձեռագիր Վասպուրական 52
- ↑ Ձեռագիր Վասպուրական 313
- ↑ անդ 990
- ↑ Հրաչյա Աճառյան, Հայոց Անձնանունների Բառարան, հ. Գ, Երևան, «Երևանի պետական համալսարանի հրատարակություն», 1946, էջ 38-47 — 742 էջ։
- ↑ Սմբատեանց, Երնջակ 331
- ↑ Բասմաջեան, Ոստան 1911, էջ 235
- ↑ Շողակաթ 198
- ↑ Արձանագրություն Արցախ 362
- ↑ Թորոս աղբ․ Բ․ 279
- ↑ Հայապ․ 450