Հակոբ Հիսուսի
Հակոբ Հիսուսի, XVII դարի հայ տարեգիր։
| Հակոբ Հիսուսի | |
|---|---|
| Մասնագիտություն | պատմաբան |
Կենսագրություն խմբագրել
Հայտնի է նրա շնորհիվ պահպանված պատմագրական «Ժամանակագրություն» աշխատության։ Այնտեղ պարունակվում են նաև կենսագրական որոշ տվյալներ։ Եղել է Եար Ազիզի որդին՝ Կեցկո գյուղից։ Եղել է ճիզվիտների կաթոլիկ վանական միաբանության կազմի անդամ։ Նրա «Ժամանակագրությունը» ընդգրկում է 1575 և 1636 թվականների միջեւ ընկած ժամանակահատվածը և, դատելով բովանդակությունից, Հակոբը նկարագրված իրադարձության ժամանակակիցն էր, սակայն նրա ծննդյան և մահվան ճշգրիտ ամսաթվերը հայտնի չեն[1]։
«Ժամանակագրություն» խմբագրել
Հակոբին վերագրվող ժամանակագրությունը հրատարակվել է արդեն 1914-1915 թվականներին, սակայն հետագա ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ այդ աշխատությունն իրականում երեք տարբեր տարեգրությունների կոմպիլյացիա է։ Առաջինը նկարագրվում են 1420-1545 թվականների, երկրորդը՝ 1467-1501 և երրորդը՝ 1575-1636 թվականների իրադարձությունները։ Ճիզվիտ Հակոբի հեղինակությանը պատկանում է միայն երրորդ մասը, իսկ առաջին երկուսը գրվել են XV-XVI դարերի անանուն հայ ժամանակագիրների կողմից[1]։ Անանուն ժամանակագիրներից առաջինը պատմական արժեք չունի, բայց երկրորդում հետաքրքիր տեղեկություններ կան Կարա-Կոյունլու ցեղերի մասին Ջահան Շահի մահից հետո (մասնավորապես՝ նրանց նոր առաջնորդ Հասան Ալիին), Ուզուն-Հասան և Աք-Քոյունլուի այլ կառավարիչների մասին[1][2]։ Իսկ Հակոբի «Ժամանակագրությունում» կարևոր են 1623-1639 թվականների թուրք-պարսկական պատերազմի մասին տեղեկությունները, մասնավորապես 1636 թվականին պարսկական զորքերի կողմից Երևանը գրավելու և դրան նախորդող իրադարձությունները[3][4]։
- Ձեռագրեր
- Մատենադարան, № 7841 ձեռագիր
- Հրատարակություն
- Ա․ Հովհաննիսյանի խմբագրությամբ // «Արարատ» ամսագիր, 1914, էջ 1106-1114։
- Ա․ Հովհաննիսյանի խմբագրությամբ // «Արարատ» ամսագիր, 1915, էջ 61-69.
- Մանր ժամանակագրություններ (13-18-րդ դարեր) / կազմել է Վլադիմիր Հակոբյանը. — Երևան: ՀԽՍՀ ԳԱ հրատարակություն, 1951. — Т. 1. — С. 194-200. — 456 с.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Мелкие хроники (XIII—XVIII вв.) / сост. В. А. Акопян. — Ер.: изд-во АН АрмССР, 1951. — Т. 1. — С. 189—193. — 456 с.
- ↑ Папян А. Дипломатические усилия по созданию единой антитурецкой коалиции и участие армян в этой борьбе // журнал «21-й век». — 2008. — № 4. — С. 113—134.
- ↑ Карапетян М. Динамика численности и этнической структуры населения // Историко-филологический журнал АН АрмССР. — 1986. — № 2. — С. 95—109.
- ↑ Паносян Г. Демографические движения Азат-Джиранской и Дарашамбской магалах Туман-е Нахичевана (первая половина XVII века) // Центр арменоведческих исследовинай Ширака НАН РА. — 2012. — № 15. — С. 48—56.