Ծիրան (միրգ)
Ծիրան` ծիրանի ծառի պտուղը, հիմնականում սովորական ծիրանի (Prunus armeniaca Lin., Armeniaca vulgaris Lam.) ինչպես նաև Armeniaca Prunus ( Prunus sect. Armeniaca) սեկցիայի ցեղակից տեսակների (Ռուսաստանում այս սեկցիան ընդունված էհամարել առանձին ցեղ), մենչույան ծիրան (Prunus mandshurica), ճապոնական ծիրան (Prunus mume), սիբիրյան ծիրան ( Prunus sibirica ), բրիանական ծիրան (Prunus brigantina) և այլն։ Նաև ծիրան են կոչում որոշ հիբրիդային տեսակների պտուղներ[1][2]։
Արտաքին տեսք խմբագրել
Ծիրանի գույնը պայմանավորված է նրանց մեջ պարունակվող կարոտինոիդների առկայությամբ[3][3][4][5]։
Սննդային արժեք խմբագրել
Պտուղները պարունակում են շաքար, վիտամիններ, օրգանական թթուներ և հանքանյութեր։ Մարդկանց համար հանդիսանում են կալիումի, վիտամին C-ի աղբյուր, չնայած նրա մեջ վիտամին C-ի քանակը շատ չէ՝ 100 գրամի մեջ 10 մգ։ Երկաթընույնպես շատ չէ՝ 0.4 մգ 100 գրամի դիմաց[6]։
Ծիրանը ցածր կալորիականություն ունի (100գ-իմեջ՝ 48 կկալ), ուստի այն լավ է, որպես դիետիկ մթերք[7][8]։
Ծիրանից կարող ենք պատրաստել ջեմ, կոմպոտներ, մուաբա, ինչպես նաև գինի և լիկյոր։
Բացի դրանից, ծիրանը չորացնում են[9]։ Չորացնելու ընթացքում պտուղները պահպանում են օգտակար հատկությունները[10]։ Ծիրանները, որոնք չորացրել են առանց կորիզ, կոչվում են ծիրանաչիր։
Հայաստանում ծիրանից պատրաստվում են նաև ալանի[11]։ Ծիրանները մի փոքր չորացնում են, ապա հեռացնում են կորիզըը և դրանք փոխարինում են ընկույզով և շաքարով։
Ծիրանի կորիզ` բաց շագանակագույն գույնի։ Դրանք ուտում են, իսկ միջուկից մարցիպան են պատրաստում։ Երբեմն ծառայում է որպես դառը նուշի փոխարինող։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Энциклопедический лексикон— Алм. Directmedia. 2014 թ․ հունիսի 26. էջեր 41–. ISBN 978-5-4460-9853-8.
- ↑ Аллергия. Полный справочник. ОЛМА Медиа Групп. 2003. էջեր 122–. ISBN 978-5-224-04367-5.
- ↑ 3,0 3,1 А.К. Скворцов; Л.А. Крамаренко (2007). Абрикос в Москве и Подмосковье. KMK Scientific Press. էջեր 7–. GGKEY:ZP518ZP25GE.
- ↑ Bortiri, E.; Oh, S.-H.; Jiang, J.; Baggett, S.; Granger, A.; Weeks, C.; Buckingham, M.; Potter, D.; Parfitt, D.E. (2001). «Phylogeny and systematics of Prunus (Rosaceae) as determined by sequence analysis of ITS and the chloroplast trnL-trnF spacer DNA». Systematic Botany. 26 (4): 797–807. JSTOR 3093861.
- ↑ «Энциклопедия садовых растений». Энциклопедия садовых растений.
- ↑ Галина Кизима (2017 թ․ փետրվարի 17). Большая энциклопедия садовода-огородник от А до Я. Эксмо. էջեր 6–. ISBN 978-5-04-043810-5.
- ↑ Виктор Конышев (2017 թ․ հունվարի 12). Еда без вреда: Азбука питания. Эксмо. էջեր 3–. ISBN 978-5-457-03689-5.
- ↑ Анна Гаврилова; Анастасия Колпакова (2017 թ․ հունվարի 12). Вишня, слива, абрикос. Эксмо. էջեր 17–. ISBN 978-5-457-43367-0.
- ↑ Магакьян А. К. (2016 թ․ հունվարի 26). Растительность Армянской ССР. էջեր 231–. ISBN 978-5-4475-6326-4.
- ↑ Алексей Синяков (2017 թ․ հունվարի 12). Большой медовый лечебник. Эксмо. էջեր 700–. ISBN 978-5-457-08736-1.
- ↑ Мороз В. Расскажите детям о фруктах. МОЗАИКА-СИНТЕЗ. էջեր 20–. ISBN 978-5-86775-471-6.