Դիսերտացիա

Դիսերտացիա (լատին․՝ dissertatio) - դատողություն, հետազոտություն), գիտական աշխատանք հրապարակային պաշտպանության համար՝ գիտական աստիճան ստանալու նպատակով։ Հրապարակային պաշտպանության համակարգը ստեղծվել է միջին դարերում, գերմանախոս երկրների համալսարաններում, 16-17-րդ դարերում այն տարածվել է այլ երկրներում։ Դոկտորական և թեկնածուական դիսերտացիաները հրապարակային պաշտպանության են դրվում բուհի կամ գիտական հիմնարկության խորհրդում։ Պաշտպանության ներկայացված դիսերտացիայի հիմնական բովանդակությունը մենագրության կամ հոդվածների ձևով պետք է հրապարակված լինի բուհերի, գիտահետազոտական հիմնարկությունների գիտական կամ մասնագիտական հանդեսներում, ժողովածուներում, գիտական զեկուցագրերում կամ աշխատություններում։

Բռնոյի տեխնոլոգիական համալսարանում (Չեխիա) պաշտպանված մագիստրոսական թեզ

Դիսերտացիայի փոխարեն պաշտպանության կարող են ներկայացվել հրապարակված աշխատություններ, գյուտեր, հայտնագործումներ, նոր մեքենաներ, կառավարման համակարգեր, սարքեր, սարքավորումներ և տեխնոլոգիական պրոցեսների ստեղծման վերաբերյալ ավարտուն գործեր, ինչպես նաև՝ առանց հեղինակակցի գրված դասագրքեր։ Դիսերտացիան կարծիքի է տրվում դոկտորականի համար առնվազն 3, թեկնածուականի համար՝ 2 պաշտոնական ընդդիմախոսի և առաջատար ձեռնարկությունների, ԳՀԻ-ների, բուհերի։ Դոկտորական դիսերտացիայի պաշտոնական ընդդիմախոսները պետք է լինեն համապատասխան մասնագիտության գիտական դոկտորներ, թեկնածուականինը՝ մեկ գիտական թեկնածու և մեկ գիտական դոկտոր։ Դիսերտացիաները պահվում են ճյուղային գրադարաններում, հիմնարկներում և արխիվներում։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 398)։