Գլյուկոզայի շարունակական մոնիթորինգ
Գլյուկոզայի շարունակական մոնիթորինգ (ԳՇՄ), սարք, որն օգտագործվում է արյան մեջ անդադար գլյուկոզայի քանակը որոշելու համար։ Այն հիմնականում օգտագործում են առաջին, երկրորդ և այլ տիպերի շաքարային դիաբետ ունեցող մարդիկ։ Գլյուկոզայի շարունակական մոնիթորինգը բաղկացած է երեք հիմնական մասերից։ Առաջինը՝ փոքրիկ էլեկտրոդն է, որը մտած է մաշկի հաստության մեջ, երկրորդը՝ հաղորդիչն է, որը ինֆորմացիան գրանցում և ուղարկում է կանոնավոր պարբերությամբ (ամեն 1-15 րոպեն մեկ) և երրորդը՝ կարդացող սարքը, որը ստանում է հաղորդիչի ուղարկած ինֆորմացիան։ Կարդացող սարքի փոխարեն այժմ շատերը օգտագործում են հեռախոս։ Ներկայումս օգտագործվող ԳՇՄ-ները աշխատում են ֆերմենտային տեխնոլոգիայի հիման վրա, ըստ որի՝ էլեկտրոդը փոխազդում է ինտերստիցյալ հեղուկի հետ և առաջացնում հոսանք։ Այս էլեկտրական հոսանքը՝ որը համապատասխանում է կոնկրետ գլյուկոզայի կոնցենտրացիայի, ընդունվում է հաղորդիչի կողմից և ուղարկվում դեպի ընդունիչ, որը արդեն արտացոլում է գլյուկոզայի կոնցենտրացիան[1]։
Ավանդական մատծակիչով արյան գլյուկոզայի որոշման մեթոդը ցույց է տալիս գլյուկոզայի մակարդակը միայն տվյալ պահին։. ԳՇՄ-ն թույլ է տալիս չափել արյան գլյուկոզան ցանկացած պահի։Որոշ ԳՇՄ-ներ ժամանակ առ ժամանակ կարելի է ճշգրտել ավանդական մատծակիրի եղանակով[2][3]։ ԳՇՄ-ն առավել ժամանակակից տեխնոլոգիա է, որը բավականին հեշտացնում է շաքարային դիաբետով մարդկանց կյանքը։ Որոշ ուսումնասիրություններ ցույց են տվել, որ ԳՇՄ-ն կրճատում է հիպոգլիկեմիայի ժամանակը և ցածրացնում է գլիկոլիզացված հեմոգլոբինը ։ Քոքրեյնի վերանայումները (անգլ.՝ Cochrane systematic review) պարզել են, որ կան սահմանափակ և վիճարկելի ապացույցներ կապված ԳՇՄ-ի արդյունավետության հետ երեխաների համար, մեծահասակների կամ հիվանդների համար, որոնց դիաբետը վատ վերահսկողության տակ է[4]։ Այնուամենայնիվ, ԳՇՄ-ները իջեցնում են հեմոգլոբին A1c-ի մակարդակը։ Կան կարևոր սահմանափակումներ․ ԳՇՄ-ը հիպոգլիկեմիայի նկատմամբ բավական զգայուն չեն, որը՝ շաքարային դիաբետի բուժման կարևոր մասն է կազմում[5]։ Սա բավական խնդրահարույց է, քանի որ, որոշ ԳՇՄ-ներ ունեն ազդանշան ուղարկելու հնարավորություն հիպոգլիկեմիայի ժամանակ և մարդիկ հենվում են այդ ազդանշանի վրա, անտեսելով իրենց թվացող, բայց իրական հիպոգլիկեմիան։ Քոքրեյնի վերանայումները նույնպես հաստատել են, որ ԳՇՄ-ները չեն ցածրացնում հիպոգլիկեմիայի կամ կետոացիդոզի[4] հավանականությունը։ Մյուս սահմանափակումը կապված է այն բանի հետ, որ ԳՇՄ-ն չափում է գլյուկոզայի մակարդակը ինտերստիցիալ հեղուկում և այդ պատճառով կարդացող սարքի էկրանին արտացոլվում է 5-20 րոպե առաջ արյան մեջ եղած գլյուկոզան[6]։
Flash գլյուկոզայի մոնիթորինգ խմբագրել
Freestyle Libre ԳՇՄ-ն ստողծվել է Abbott Diabetes Care-ի կողմից 2015 թվականին, որը միանգամյա օգտագործման սենսոր է, բայց գործարանը դեմ էր ավանդական մատծակիչով չափված թվով այն կարգաբերելուն։ Սոնսորը իր գրանցումները պահպանում է մինչև 8 ժամ, սակայն կարդացող սարքը կարող է պահպանել առավել երկար ինֆորմացիա, անգամ ամիսներով կարող է պահպանել գլյուկոզազի մակարդակը տարբեր օրերի։ Այսինքն առավոտյան արթնանալիս կարելի է սենսորի 8 ժամ պահպանած ինֆորմացիան մեկ հպումով փոխանցել հեռախոսին։ Ինֆորմացիան Freestyle Լibre 1-ի դեպքում փոխանցվում է կարդացող սարքին NFC ալիքների միջոցով, իսկ Freestyle Լibre 2,3-ը կարող են առանց կարդացող սարքը սենսորին մոտեցնելու ուղարկել ինֆորմացիան Bluetooth-ի միջոցով։
Աշխարհում շատ երկրներ անվճար տրամադրում են դիաբետիկներին Freestyle Լibre սենսորներ ամսական 2 հատ։
Freestyle Լibre 3-ը տարբերվում է Freestyle Լibre 2-ից առավել փոքր չափսերով և առավել ճշգրիտ կատարած չափումներով։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Klonoff DC, Ahn D, Drincic A (November 2017). «Continuous glucose monitoring: A review of the technology and clinical use». Diabetes Research and Clinical Practice. 133: 178–192. doi:10.1016/j.diabres.2017.08.005. PMID 28965029.
- ↑ Thomas Diaz AM, ed. (November 2017). «Continuous Glucose Monitoring». Hormone Health Network. Endocrine Society. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 24-ին.
- ↑ «First CGM system without 'finger stick' calibration approved for adults with diabetes». www.healio.com (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
- ↑ 4,0 4,1 Langendam M, Luijf YM, Hooft L, Devries JH, Mudde AH, Scholten RJ, և այլք: (Cochrane Metabolic and Endocrine Disorders Group) (January 2012). «Continuous glucose monitoring systems for type 1 diabetes mellitus». The Cochrane Database of Systematic Reviews. 1 (2): CD008101. doi:10.1002/14651858.CD008101.pub2. PMC 6486112. PMID 22258980.
- ↑ Lindner N, Kuwabara A, Holt T (May 2021). «Non-invasive and minimally invasive glucose monitoring devices: a systematic review and meta-analysis on diagnostic accuracy of hypoglycaemia detection». Systematic Reviews. 10 (1): 145. doi:10.1186/s13643-021-01644-2. PMC 8111899. PMID 33971958.
- ↑ «Glucose: Continuous Glucose Monitoring». Cleveland Clinic. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 24-ին.