Բյուրեղագիտություն

Բյուրեղագիտություն, գիտություն է բյուրեղների և նյութի բյուրեղային վիճակի մասին։

Ուսումնասիրում է բյուրեղների համաչափությունը, հատկությունները, կառուցվածքը և առաջացման պայմանները։ Բյուրեղագիտության հիմնական մեթոդը խարսխված է բյուրեղների համաչափության հատկության վրա, ըստ որի բյուրեղները դասակարգվում են բյուրեղագիտական 7 համակարգի, 32 դասի և 230 խմբի։ Բացի այդ բյուրեղագիտությունը ունի նաև հետազոտման հատուկ մեթոդիկա, որը ներառնում է բյուրեղների գծագրման և հաշվարկի եղանակները, աճեցման և չափման տեխնիկան, ռենտգենա-կառուցվածքային, էլեկտրագրաֆիկ և բյուրեղաքիմիական վերլուծությունները։

Կապն այլ գիտությունների հետ խմբագրել

Ծագելով 18-րդ դարի վերջում, որպես միներոլոգիայի ինքնուրույն ճյուղ, բյուրեղագիտությունը ներկայումս գրավում է միջանկյալ դիրք ֆիզիկայի և քիմիայի միջև՝ գտնվելով դրանց հետ երկկողմանի կապի մեջ։ 20-րդ դարի 1-ին կեսին ընդունված էր բյուրեղագիտությունը բաժանել երեք մասի՝ երկրաչափական, ֆիզիկական և քիմիական։ Այդ մասերի բովանդակության և ծավալի զգալի փոփոխման հետ կապված, առանձնացել են բյուրեղագիտության առանձին ճյուղեր՝ բյուրեղաքիմիա, բյուրեղաֆիզիկա, բյուրեղաօպտիկա ևն։ Բյուրեղագիտությունը կապված է մաթեմատիկայի, ֆիզիկայի, քիմիայի, միներոլոգիայի, պետրոգրաֆիայի և տեխնիկական մի շարք դիսցիպլինների, ինչպես նաև կենսաբանության, սիմետրիայի մասին ուսմունքի և բժշկության հետ։ Արագ զարգանում է տեխնիկական բյուրեղագիտության կապված սարքաշինությունում արհեստական բյուրեղների կիրառման հետ։ Բյուրեղագիտության զարգացումը դեպի բյուրեղատիպ անիզոտրոպնյութերի ուսումնասիրությունը՝ կհանգեցնի նոր բաժինների ստեղծման։

Գիտնականներ խմբագրել

Բյուրեղագիտության մեջ մեծ դեր են կատարել Ռոմե դը Լ'իլյան, Ռ․ Ալյուին, Օ․ Բրավեն, Ա․ Վ․ Գադոլինը, Ե․ Ս․ Ֆեոդրովը, Գ․ Վ․ Վուլֆը, Ա․ Վ․ Շուբնիկովը, Ի․ Ի․ Շաֆրոնովսկին, Լևոն Վարդանյանցը և ուրիշներ։

Գրականություն խմբագրել

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 482)։