Աքսոնային ուղղորդում
Աքսոնային ուղղորդում, (անգլ.՝ Axon guidance, axon pathfinding), աքսոնի աճի բարդ գործընթաց, որն ունի ճշտգրիտ ուղղվածություն դեպի նյարդավորվող բջիջը։ Այն կախված է բազմաթիվ գործոններից։ Նյարդային համակարգի զարգացման ընթացքում աքսոնները հաղթահարում են մեծ տարածություններ և բացառիկ ճշտությամբ հասնում են համապատասխան թիրախ-բջիջներին։
Աճող աքսոնն իր ծայրամասում ունի խիստ ակտիվ գոյացություն՝ աճման կոն, որը որոշում է աքսոնի աճման ուղղությունը յուրահատուկ ազդանշանների միջոցով։ Այդ ազդանշանները, որոնք թելադրում են աքսոնի աճման ուղղությունը և ուղղորդում նրան, կարող են լինել ֆիքսված և տարածվող, դրանք կորղ են գրավել կամ վանել աքսոնին։ Աճման կոնն ունի ընկալիչներ, որոնք ճանաչում են այդ ուղղորդողներին[2]։
Հայտնաբերվել են մի քանի ազդանշանային մոլեկուլներ, որոնք ուղղորդում են աքսոնների աճը.[3]
- Նեթրիններ
- Էֆրիններ и Eph-ընկալիչներ
- Սլիթներ
- Սեմաֆորիններ
- Ընկալիչներ՝ պլեքսիններ, ինտեգրիններ, նեյրոպիլիններ
- Բջջի ադհեզիայի մոլեկուլներ
- Ազդանշանային մասնակիցներ CRMP-ընտանիք (CRMP1, CRMP2, CRMP3, CRMP4, CRMP5)
Գրականություն խմբագրել
- Dominique Bagnard (2007)։ Axon growth and guidance։ New York, NY: Springer Science + Business Media։ ISBN 0-387-76714-2
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Sánchez-Soriano N, Tear G, Whitington P, Prokop A (2007)։ «Drosophila as a genetic and cellular model for studies on axonal growth»։ Neural Dev 2: 9։ PMC 1876224։ PMID 17475018։ doi:10.1186/1749-8104-2-9
- ↑ Tessier-Lavigne, Marc, and Corey S. Goodman. "The Molecular Biology of Axon Guidance." Science 274.5290 (1996): 1123-133. Science Magazine. 15 Nov. 1996. Web. 23 Jan. 2010. <http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/274/5290/1123>.
- ↑ Bear, MF, Connors, BW and Paradiso, MA 'Neuroscience Exploring the Brain' Page 699. Third Edition. published by LWW. Lipincott, Williams & Wilkins