Անցանկալի հղիություն
Անցանկալի հղիություն (չնախատեսված կամ վաղաժամ հղիություն), կարող է լինել անժամանակ կամ ամբողջովին անցանկալի[1]։ Հիմնական պատճառը սեռական ակտիվությունն է առանց արդյունավետ հակաբեղմնավորման՝ սեփական ընտրությամբ կամ զուգընկերոջ հայեցողությամբ[2]։
| Անցանկալի հղիություն | |
|---|---|
| ՀՄԴ-10 | Z64.0 |
 Unintended pregnancy Վիքիպահեստում | |
Վիճակագրությունը ցույց է տալիս, որ ամբողջ աշխարհում հղիությունների մոտ 45%-ը կանխամտածված չեն, թեև այդ տոկոսը կարող է տարբեր լինել տարբեր աշխարհագրական տարածաշրջաններում և սոցիալ-ժողովրդագրական խմբերում՝ ըստ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ): Անցանկալի հղիությունը հղիության արհեստական ընդհատման հիմնական պատճառներից է, որը նույնպես լուրջ խնդիր է կանանց առողջության համար[1]։
Անցանկալի հղիությունը բազմաթիվ բացասական հետևանքներ ունի ինչպես մոր, այնպես էլ երեխայի առողջության համար։ Կանայք, ովքեր ունեցել են անցանկալի հղիություն, հաճախ բախվում են այնպիսի խնդիրների, ինչպիսիք են՝ վատ սնվելը, հիվանդությունները, զուգընկերոջ բռնությունը կամ կոպիտ վերաբերմունքը, հոգատարության բացակայությունը և նույնիսկ մահվան վտանգը[2]։
Անցանկալի հղիության կանխարգելումը հասարակության համար կարևոր խնդիր է։ Կրթությունը, հուսալի հակաբեղմնավորիչների հասանելիությունը, կանանց աջակցությունը և համաձայնության խթանումը կարևոր են անցանկալի հղիությունների թիվը նվազեցնելու և կանանց ընդհանուր առողջությունը բարելավելու համար[1]։
Պատճառներ խմբագրել
Անցանկալի հղիության հիմնական պատճառը արդյունավետ հակաբեղմնավորիչ միջոցների չկիրառումն է կամ դրանց ոչ ճիշտ օգտագործումը[3]։ Անցանկալի հղիություն կարող է առաջանալ նաև հակաբեղմնավորիչ միջոցների պատշաճ օգտագործման դեպքում, բայց շատ ավելի հազվադեպ՝ բոլոր անցանկալի հղիությունների մոտավորապես 5% դեպքերում[4]։
Ախտորոշում խմբագրել
Անցանկալի հղիությունների տարածվածության ուսումնասիրությունը դժվար է, քանի որ դասակարգումը ցանկալի, պլանավորված կամ անցանկալի, չպլանավորված լիովին չի փոխանցում անձի կամ զույգի վերաբերմունքն ու զգացմունքները հղիության կամ դրա հետ կապված պլանների վերաբերյալ։ Չնախատեսված հղիությունը սահմանվում է որպես հղիություն, որը նա չէր ցանկանում հիմա, բայց ցանկանում էր ապագայում (հետագայում ցանկալի էր), կամ հղիություն, որը սկզբունքորեն անցանկալի էր (անցանկալի)։ Ուսումնասիրությունների մեծ մասը հաշվի է առնում միայն կնոջ մտադրությունները, բայց ոմանք հաշվի են առնում նաև զուգընկերոջ մտադրությունները[5]։
Ելք իրավիճակից խմբագրել
Աբորտի ազդեցությունը կնոջ առողջության և հետագայում երեխաներ ունենալու ունակության վրա չափազանց անբարենպաստ է։ Հղիության արհեստական ընդհատում կատարելուց առաջ պետք է նորից մտածել՝ արդյոք որոշումը հապճեպ չէ։ Եթե հղիության արհեստական ընդհատման որոշումը կայացվում է միտումնավոր, ապա հիվանդը բժշկի հետ խորհրդակցելուց հետո ընտրում է անցանկալի հղիությունը դադարեցնելու մեթոդը։ Առաջին եռամսյակում (մինչև 12 շաբաթ) հղիության ընդհատման երկու եղանակ կա՝ վիրաբուժական և դեղորայքային[6]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Unintended Pregnancy». Centers for Disease Control and Prevention. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ ապրիլի 13-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 13-ին.
- ↑ 2,0 2,1 Bearak J, Popinchalk A, Alkema L, Sedgh G (April 2018). «Global, regional, and subregional trends in unintended pregnancy and its outcomes from 1990 to 2014: estimates from a Bayesian hierarchical model». The Lancet. Global Health. 6 (4): e380–e389. doi:10.1016/S2214-109X(18)30029-9. PMC 6055480. PMID 29519649.
- ↑ «Высокие показатели нежелательной беременности связаны с дефицитом услуг планирования семьи: новое исследование ВОЗ». www.who.int (ռուսերեն). Женева: Всемирная организация здравоохранения. 2019 թ․ հոկտեմբերի 25. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ օգոստոսի 4-ին. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 4-ին.
- ↑ «Contraceptive Use in the United States». Guttmacher Institute. 2018-07. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 27-ին.
- ↑ «Unintended Pregnancy in the United States». Guttmacher Institute. 2019-01. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ ապրիլի 29-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 20-ին.
- ↑ «НЕЖЕЛАТЕЛЬНАЯ БЕРЕМЕННОСТЬ!».