Անազատներ

Անազատներ, վաղ միջնադարյան Հայաստանում առավել ցածր խավերին պատկանող անձանց բնութագրելու համար օգտագործվող եզրույթ։ Անազատների դասի մեջ մտնում էին ինչպես գյուղական ազատ ու կախյալ շինականները, այնպես էլ քաղաքային բնակչության ստորին խավերը՝ ռամիկները և առևտրականները։ Սովորաբար անազատները կազմում էին զորքի մեծ մասը։

Անազատների կախվածությունը կրել է տնտեսական բնույթ։ Վճարել են պետական, նախարարական և եկեղեցական զանազան հարկեր, կատարել շինարարական, ռազմական և այլ բևույթի աշխատանքային պարհակներ։ Պատերազմի ժամանակ անազատներից է կազմվել հետևակ զորքը, առանձին դեպքերում՝ նաև ռամիկ այրուձին։ Անազատները անձնապես ազատ են եղել և հանցանքների համար՝ ենթակա դատի։ Հանցավոր անազատները դատապարտվել են մարմնական պատիժների, տաժանակիր աշխատանքների, ստրկական ծառայության և վճարել դրամական տուգանք։ Անազատների արյան գինը կրկնակի ցածր է գնահատվել ազատների արյան գնից։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 358)։