Քրդերը Թուրքմենստանում
Քրդերը Թուրքմենստանում, կազմում են հետխորհրդային տարածքում պատմականորեն նշանակալի քուրդ բնակչության մի մասը և ներառում են Թուրքմենստանում ծնված կամ բնակվող քրդական ծագում ունեցող մարդկանց։ 17-րդ դարում Աբբաս I Սեֆին և Նադիր շահը իրանա-թուրքմենական սահմանի երկայնքով բնակեցրել են Խուզեսթանից տարված քրդական ցեղերին[8]։ Ավելի շատ քրդեր Թուրքմենստան են ժամանել 19-րդ դարում՝ պահանջարկ չունեցող հողեր գտնելու և սովից խուսափելու համար[3]։
Քրդերը Թուրքմենստանում | |||
---|---|---|---|
Ընդհանուր քանակ | |||
6,097 (0.1%) | |||
Բնակեցում | |||
| |||
Լեզու(ներ) | |||
քրդերեն, թուրքմեներեն, ռուսերեն | |||
Հավատք(ներ) | |||
Իսլամ[7] |
Կարմիր Քուրդիստանի վերացումից հետո շատ քրդեր արտաքսվել են Թուրքմենստան[9]։ Ստալինը 1937 և 1944 թվականներին Կովկասից շատ քրդերի արտաքսել է Թուրքմենստան[10]։ 1980-ական թվականներից սկսած՝ Թուրքմենստանի քրդերը դարձել են կառավարության կողմից հովանավորվող ձուլման ծրագրերի օբյեկտ[8][11]։ Խորհրդային Թուրքմենստանի ժամանակ քրդերն ունեցել են իրենց թերթերն ու դպրոցները, սակայն անկախացումից հետո Թուրքմենստանի նախագահ Սապարմուրատ Նիյազովը փակել է գրեթե բոլոր ոչ թուրքմենական դպրոցները[8]։ Թուրքմեն քրդերի մեծ մասը սուննի իսլամի հետևորդներն են․ կա նաև շիա իսլամի հետևորդների փոքրամասնություն[7]։
Քրդերի և թուրքմենների միջև հարաբերություններն ու առաջին շփումները սկսվել են սելջուկների՝ Մերձավոր Արևելք ժամանելուց հետո։
Բնակչություն խմբագրել
Թվական | Բնակչություն | Նշում |
---|---|---|
1926[12] | 2,308 | Թուրքմենական ԽՍՀ-ում |
1936[13] | 1,954 | Թուրքմենական ԽՍՀ-ում |
1959[14] | 2,263 | Թուրքմենական ԽՍՀ-ում |
1970[15] | 2,933 | Թուրքմենական ԽՍՀ-ում |
1979[16] | 3,521 | Թուրքմենական ԽՍՀ-ում |
1989[17] | 4,387 | Թուրքմենական ԽՍՀ-ում |
1995[1] | 6,097 (0.1%) | Թուրքմենստանում |
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 «Archived copy» Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.. asgabat.net (Russian). asgabat.net. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 9-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link) CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Ismet Chériff Vanly, "The Kurds in the Soviet Union", in: Philip G. Kreyenbroek & S. Sperl (eds.), The Kurds: A Contemporary Overview (London: Routledge, 1992). pg 164: Table based on 1990 estimates: Turkmenistan (50,000)
- ↑ 3,0 3,1 «Kurds». Eesti Keele Instituut. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
- ↑ James Stuart Olson (1994). An Ethnohistorical Dictionary of the Russian and Soviet Empires. էջ 409. ISBN 9780313274978. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
- ↑ Philip G. Kreyenbroek; Stefan Sperl (1992). The Kurds: A Contemporary Overview. Routledge. էջ 163. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
- ↑ McDowall, David (1996). A Modern History of the Kurds: Third Edition. էջ 491. ISBN 978-1-85043-416-0. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 3-ին.
- ↑ 7,0 7,1 Ronald Wixman (1984). The Peoples of the USSR: An Ethnographic Handbook. էջ 117. ISBN 9780765637093. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 «Жизнь курдской общины в Туркменистане [The life of the Kurdish community in Turkmenistan]». Gündogar (Russian). Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Leonidas Themistocles Chrysanthopoulos (2002). Caucasus Chronicles: Nation-Building and Diplomacy in Armenia, 1993-1994. ISBN 9781884630057. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
- ↑ Levon Chorbajian; Patrik Donabedi︠a︡n; Claude Mutafian (1994). The Caucasian Knot: The History & Politics of Nagorno-Karabagh. էջ 141. ISBN 9781856492881. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
- ↑ Mehrdad R. Izady (1992). The Kurds: A Concise History and Fact Book. Taylor & Francis. էջ 180. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1926 года. Национальный состав населения по республикам СССР (Russian). Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения по республикам СССР (Russian). Demoscope.ru. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 года. Национальный состав населения по республикам СССР (Russian). Demoscope.ru. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Всесоюзная перепись населения 1970 года. Национальный состав населения по республикам СССР (Russian). Demoscope.ru. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Всесоюзная перепись населения 1979 года. Национальный состав населения по республикам СССР (Russian). Demoscope.ru. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по республикам СССР (Russian). Demoscope.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 14-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)