Վոյցեխ Բուգասլավսկի
Վոյցեխ Բագուսլավսկի (լեհ.՝ Wojciech Romuald Bogusławski ապրիլի 9, 1757[1][2][3][…], Glinno, Poznań County, Gmina Suchy Las, Պոզնանի պովյատ, Greater Poland Voivodeship, Լեհաստան - հուլիսի 23, 1829[1][2][3][…], Վարշավա, Լեհական թագավորություն[4]), լեհ ռեժիսոր, դրամատուրգ, ուսուցիչ, թարգմանիչ։ Լեհական պրոֆեսիոնալ դրամատիկական և երաժշտական թատրոնների հիմնադիրներից մեկը, «Լեհական թատրոնի հայրը»։
| Վոյցեխ Բուգասլավսկի լեհ.՝ Wojciech Romuald Bogusławski | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | ապրիլի 9, 1757[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Glinno, Poznań County, Gmina Suchy Las, Պոզնանի պովյատ, Greater Poland Voivodeship, Լեհաստան |
| Մահացել է | հուլիսի 23, 1829[1][2][3][…] (72 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Վարշավա, Լեհական թագավորություն[4] |
| Գերեզման | Պովոնզկի գերեզմանատուն |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն և  Ռեչ Պոսպոլիտա |
| Մայրենի լեզու | լեհերեն |
| Կրթություն | Bartłomiej Nowodworski High School? |
| Երկեր | The Pretended Miracle, or Krakovians and Highlanders? |
| Մասնագիտություն | թարգմանիչ, դրամատուրգ, երաժշտության ուսուցիչ, համալսարանի դասախոս, թատրոնի դերասան, ռեժիսոր, երգիչ, գրող և թատերական ռեժիսոր |
| Աշխատավայր | Ֆրիդերիկ Շոպենի անվան երաժշտական համալսարան |
| Երեխաներ | Stanisław Bogusławski? և Rozalia Osińska? |
Ստորագրություն | |
 Wojciech Bogusławski Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Վ.Բոգուսլավսկին պատկանում էր շլյախտա ազնվականների տոհմին։ Նա Գլինո գյուղի սեփականատեր Լեոպոլդ Անջեյ Բոգուսլավսկու որդին էր, դերասան և դրամատուրգ Ստանիսլավ Բոգուսլավսկու հայրը։ Նրա թոռը ռեժիսոր Վլադիսլավ Բոգուսլավսկին էր։
1762-1770 թվականներին Վ.Բոգուսլավսկին սովորել է Վարշավայի Պիարիստների ուսումնարանում։ 1770 թվականից ուսումը շարունակել է Կրակովի Յագելոնյան համալսարանում, ապա Նովոդվորսկի դպրոցներում։ 1775-1778 թվականներին ծառայել է Լիտվայի հետևակային գվարդիայում որպես փոխ-սպա։
Թատերական գործունեություն խմբագրել
Նա իր թատերական գործունեությունը սկսել է 1778 թվականին որպես դրամատիկական թատերախմբի դերասան։ Նույն շրջանում էր նա իր առաջին փորձերը անում ազգային օպերա ստեղծելու ուղղությամբ։
1783-1784 թվականներին եղել է Վարշավայի «Ազգային դերասաններ» թատերախմբի (հետագայում Ազգային թատրոն, լեհ.՝ Teatr Narodowy, «Թատրոն Նարոդովի», ժողովրդական թատրոն) տնօրեն։
1785 թվականին Վիլնյուսում հիմնել է առաջին մշտական քաղաքային թատրոնը, որի հետ Վ.Բոգուսլավսկին հյուրախաղերով շրջել է Լեհաստանում, Գալիցիայում, Ռուսաստանի արևմտյան գավառներում։
Մասոն, Մասոնական օթյակների անդամ 1780-ականների կեսերին[5]։
Բոգուսլավսկու նախաձեռնությամբ թատրոններ են կազմակերպվել Լվովում (1781), Լյուբլինում, Կալիշում, Պոզնանում, բացի այդ, նա նպաստել է Գրոդնոյում և Դուբնոյում թատերական կյանքի առաջացմանը։ 1790 թվականին թագավոր Ստանիսլավ Օգոստոս Պոնիատովսկուու հրավերով նա կրկին ղեկավարում է Վարշավայի բեմը, որի վրա բեմադրում է հայրենասիրական թեմայով պիեսներ։
Ղեկավարելով Վարշավայի «Ազգային դերասաններ» թատերախումբը՝ բեմադրել է արտասահմանյան և լեհ դրամատուրգների գործեր, այդ թվում Շեքսպիրի, Մոլիերի, Պիեռ Բոմարշեիի, Գոտհոլդ Լեսսինգիի, Յուլիան Նեմցևիչի։ Միաժամանակ բեմադրել է իր ստեղծագործության պիեսները, օրինակ՝ «Հենրի VI-ը որսի ժամանակ» (1792 թ.)։ 1794 թվականին եղել է Տադեուշ Կոսյուշկոյի ապստամբության կողմնակիցների թվում, որոնք ստորագրել են ապստամբության ակտը։ Կոսյուշկոյի պարտությունից հետո, վերցնելով թատերական և անձնական ունեցվածքը, լքեց Վարշավան և տեղափոխվեց Լվով, այդ ժամանակ Ավստրո-Հունգարական կայսրության ներքո, որտեղ 1795 թվականից սկսեց իր թատերական գործունեությունը Գալիցիայի մայրաքաղաքում, որը տևեց մինչև 1799 թվականը։
1799 թվականին Վ. Բոգուսլավսկին վերադարձել է Վարշավա և մինչև 1814 թվականը կրկին ղեկավարել Ազգային թատրոնը։
Բոգուսլավսկին իր արվեստում հիմնվելով դասական գեղագիտական նորմերի վրա, մոտ էր բեմական ռեալիզմի սկզբունքներին։ Վ.Բոգուսլավսկու թատերական գործունեությունը մեծ նշանակություն ունեցավ լեհական օպերային թատրոնի զարգացման համար։ Նա հաջողությամբ հանդես է եկել ինչպես օպերային, այնպես էլ դրամատիկական ներկայացումներում։
Օպերայի դերեր խմբագրել
- Աքսուր, Անտոնիո Սալիերիի «Աքսուր, Հորմուզի արքա» օպերայում
- Բարդոս, Ստեֆանիի «Երևակայական հրաշք, կամ Կրակովցիներն ու լեռնաշխարհները» օպերայում
Դերերը թատրոնում խմբագրել
- Լիր, Մեծ Բրիտանիայի թագավոր Շեքսպիրի Արքա Լիր պիեսում
- Համլետ, Շեքսպիրի «Համլետ» ողբերգության մեջ և այլն։
Ստեղծագործական և ուսումնական գործունեություն խմբագրել
Վ.Բոգուսլավսկին գրել է Մ.Կամենսկու «Օրհնյալ աղքատություն» օպերայի Լիբրետոն (բեմադրվել է 1778 թվականին նրա մասնակցությամբ), Լիբրետո Ստեֆանիի «Երևակայական հրաշք, կամ Կրակովցին և լեռնաշխարհը» (բեմադրվել է 1794 թվականին) օպերայի համար։
Բուռն կերպով զբաղվել է արևմտաեվրոպական երգահանների լիբրետոների թարգմանություններով և օպերաների բեմադրմամբ։ 1811 թվականից մանկավարժական աշխատանք է վարել իր նախագծի համաձայն կազմակերպված Վարշավայի «Դրամատիկական դպրոցում»։
Նա մահացել է Վարշավայում և թաղվել Ստարի Պովոնցկի գերեզմանատանը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 European Theatre Architecture — Arts and Theatre Institute.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Богуславский Войцех // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Серков А. И. Русское масонство. 1731—2000 гг. Энциклопедический словарь. Российская политическая энциклопедия, 2001. — 1224 с. — 3 000 экз. — ISBN 5-8243-0240-5
Գրականություն խմբագրել
- «Богуславский, Войтех». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
Աղբյուր խմբագրել
- Ուկրաինական սովետական հանրագիտարան. 12 հատորով։ / Էդ. Մ.Բաժանա. - 2-րդ հրատ. - Կ., 1974-1985 թթ.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վոյցեխ Բուգասլավսկի» հոդվածին։ |